ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep Paralysis)

ဘီလူးစီးတယ္ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္မၾကံဳဖူးရင္ေတာင္ လူတိုင္းၾကားေတာ့ ၾကားဖူးလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ လူကႏိုးေနရက္နဲ႔ ေျခေတြ လက္ေတြလွဳပ္မရ၊ ေအာ္မရပာစ္မရနဲ႔ အေတာ္ၾကီးကို စိတ္ဒုကၡေရာက္ရတဲ့ အခ်ိန္ပါ။ အဂၤလိပ္လို Sleep Paralysis လို႔ေခၚျပီး ျမန္မာလို ဘီလူးစီးတယ္လုိ႔ေခၚတဲ့ အေျခအေန တစ္ရပ္ကို တစ္ခါေလာက္ ၾကံဳဖူးသြားတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ၾကံဳဖို႔ လန္႔သြားေလာက္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳတစ္ရပ္ပါ။
Sleep Paralysis ကို ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ Isolated Sleep Paralysis (ISP) နဲ႔ Recurrent Isolated Sleep Paralysis (RISP) ဆိုျပီးေတာ့ပါ။ အလြယ္ေျပာရရင္ ISP ဆိုတာက လူတိုင္းျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ RISP ဆိုတာကေတာ့ အိပ္စက္ျခင္းနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ မူမမွန္တဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနသူေတြမွာသာ ပိုျဖစ္တတ္ပါ တယ္။ ISP က လူတစ္ေယာက္ တစ္သက္မွာ တစ္ခါေလာက္ပဲၾကံဳ တတ္ပါတယ္။ RISP ကေတာ့ ခဏခဏ ျပန္ျဖစ္ေနတာပါ။ ျမန္မာလိုေျပာရရင္ေတာ့ ဘီလူးစီးတယ္ဆိုတာက သာမန္လူမွာဆိုရင္ တစ္သက္မွာ တစ္ခါေလာက္ပဲ ၾကံဳေတြ႔ႏိုင္္ေပမယ့္ အိပ္စက္ျခင္းနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ေရာဂါရွိသူေတြမွာဆိုရင္ ခဏခဏျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ညတည္းကိုပဲ ႏွစ္ခါ သံုးခါျပန္ျဖစ္ႏို္င္ေခ်ရွိပါတယ္။

ဘီလူးစီးတာ ဘာျဖစ္လို႔ျဖစ္ရတာလဲ ဆိုတာကို ေျဖရွင္းဖို႔ကေတာ့ အေတာ္လက္၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လည္း ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုတဲ့ အေျဖအတိအက်ေတာ့မရွိဘဲ သီအိုရီ သေဘာတရားအရပဲ ရွိပါေသးတယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အိပ္စက္ျခင္းကို REM (rapid eye movement) နဲ႔ NREM (non-rapid eye movement) ဆိုျပီးေတာ့ အဆင့္ခြဲပါတယ္။ အဲဒီတစ္ဆင့္ျခင္းဆီမွာကိုပဲ သူနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ တုန္႔ျပန္မွဳေတြ၊ ခႏၵာကိုယ္ရဲ႕တုန္႔ျပန္မွဳေတြရွိပါတယ္။ တစ္ညတာအိပ္စက္တဲ့အခါမွာ ဒီ NREM နဲ႔ REM အဆင့္ေတြ အလွည့္က်ျဖစ္ေပၚေအာင္ ဦးေႏွာက္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားရပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ NREM ဆိုတာက အိပ္တစ္၀က္ႏိုးတစ္၀က္ အေျခအေနျဖစ္ျပီး REM ကေတာ့ လံုး၀အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့ အေျခအေန တစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ REM အခ်ိန္မွာ လူေတြပာာ အိပ္မက္မက္ၾကပါတယ္။ အိပ္မက္ထဲမွာ ဆိုေပမယ့္လည္း ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာေတာ့ တကယ္ထင္ေနတာပါပဲ။ အဲဒီေတာ့ အိပ္မက္ထဲမွာ လက္သီး ထိုးေနရင္ အျပင္မွာလည္း လိုက္ထုိုးေနဖို႔ရွိပါတယ္။ အိပ္မက္ထဲမွာ ေဘာလံုးကန္ေနရင္ အျပင္မွာလည္း လိုက္ကန္ေနမိပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲလိုမ်ိဳး အိပ္မက္ထဲမွာ လုပ္တဲ့အတိုင္း အျပင္မွာေလွ်ာက္ မျဖစ္ေနေအာင္ ဦးေႏွာက္က REM အဆင့္ လူေတြ အိပ္မက္မက္ျပီဆိုရင္ အိပ္မက္ထဲကအတိုင္း အျပင္မွာ လိုက္မလုပ္ႏုိင္ေအာင္ လူထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရတဲ့ ၾကြက္သားေတြကို လံုး၀မလွဳပ္ေတာ့ေအာင္ လွမ္းပိတ္ထား လိုက္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့မွႏိုးေတာ့မယ္ဆိုမွ REM အဆင့္ကေန NREM ျဖစ္၊ ဦးေႏွာက္က ထိန္းခ်ဳပ္ထား တာေတြကို ျပန္ေလွ်ာ့ျပီး ျပန္လွဳပ္ရွားလို႔ရေအာင္လုပ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္က REM အဆင့္မွာ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ေန ရာမွာ လူကိုယ္တိုင္ထိန္းႏိုင္တဲ့ၾကြက္သားေတြကိုသာ ေသေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘီလူး စီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ မေအာ္ႏိုင္မပာစ္ႏိုင္၊ မလွဳပ္ရွားႏုိင္ေပမယ့္ အသက္ရွဴတာလိုမ်ိဳး အေရးၾကီးတဲ့ ၾကြက္သားေတြ ကေတာ့ ပံုမွန္အလုပ္ဆက္လုပ္ပါတယ္။

အဲလိုဘီလူးစီးတယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေပၚရတာကေတာ့ ခုနကေျပာထားတဲ့ REM အဆင့္ကေန မေလ်ာ့ဘဲ ဦးေႏွာက္ကထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေတြ မေလွ်ာ့ဘဲ အလုပ္လုပ္ပံု မွားယြင္းတာေၾကာင့္ ႏိုးသြားျပီး လူရဲ႕သိစိတ္ျပန္၀င္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဦးေႏွာက္က အိပ္ေနတယ္လို႔ပဲ ဆက္သတ္မွတ္ ထားျပီး REM အဆင့္မွာပဲဆက္ထားတဲ့အခါမွာ အခုလိုမ်ိဳး လွဳပ္မရ၊ ေအာ္မရ ျဖစ္လာပါတယ္။ အိပ္မက္ မက္ေနသလို၊ တကယ္ျဖစ္ေနသလိုခံစားရပါတယ္။ ႏိုးလာေစခ်င္ေပမယ့္လည္း မႏိုးႏိုင္ျဖစ္ခါ အေတာ္ၾကီး ကိုစိတ္ဒုကၡေရာက္ရပါတယ္။ အျခားအျပင္ဘက္က အထိအေတြ႔ တစ္ခုခုေၾကာင့္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ကျပန္ျပီး ပံုမွန္ျပန္လုပ္သြားတဲ့အခါက်မွ ျပန္လွဳပ္လို႔ရသြားပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက အျပင္က လူတစ္ေယာက္ ေယာက္မႏိွုးမျခင္း၊ REM အဆင့္မကုန္သြားမျခင္း လွဳပ္လို႔မရေသးပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္ ကေတာ့ ဘီလူးစီးတဲ့အခ်ိန္မွာ လူေတြပာာ အိပ္္မက္လိုျဖစ္ေနေပမယ့္ တကယ့္ကို ေၾကာက္မက္ ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ စိတ္ေျခာက္ျခားစရာျဖစ္တဲ့ အႏၱရာယ္တစ္ခုခုနဲ႔ၾကံဳေတြ႔ေနရတယ္လို႔ စိတ္ထဲမွာ ခံစား မိေနပါတယ္။ အဲဒါကလည္း သိစိတ္ရွိေနတဲ့ REM အဆင့္ရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ဦးေႏွာက္ဘာသာျပန္ တာ လြန္ကဲျပီး ဒီအေျခအေနပာာ အသက္အႏၱရာယ္ထိရွိလာႏိုင္တယ္ အရမ္းေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတယ္ လို႔ ေနာက္ဆက္တြဲ ဘာသာျပန္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘီလူးစီးခံရတဲ့ လူေတြပာာ အဲလိုလွဳပ္လို႔မရတဲ့ အေျခအေနတစ္ရပ္မွာ အင္မတန္ကုိုေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳ ခံစားခဲ့ရတယ္လို႔ ထင္ျပီး ႏိုးလာရင္ေတာင္ေၾကာက္စိတ္မျပယ္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

ဒီလိုဦးေႏွာက္က ဘာသာျပန္မွားယြင္းတာပာာ ဦးေႏွာက္ကို ေအာက္ဆီဂ်င္သိပ္မေရာက္တဲ့ အေျခ အေနေတြ ဥပမာ ေလ၀င္ေလထြက္ မေကာင္းတာမ်ိဳး၊ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ အရမ္းမ်ားေနတဲ့ အခန္းထဲမွာ အိပ္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလမွာ အဲဒါက အလြန္ျပင္းထန္ သြားတတ္ျပီး အိပ္တစ္၀က္ႏိုးတစ္၀က္ျဖစ္ကာ အိပ္မက္လို႔ သိေနေပမယ့္လည္း အသက္ရွဴၾကပ္တဲ့အထိ၊ အသက္ရွူလို႔ မရတဲ့အေျခအေနထိျဖစ္လာပါတယ္(က်ေနာ္တစ္ခါျဖစ္ဖူးပါတယ္ အိပ္မက္မက္ရင္း အသက္ရွဴၾကပ္လာ တာ။ ေတာ္ေသးတယ္ မေသသြားလို႔။) ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep paralysis)ပာာ အသက္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ ေလာက္ေအာင္ဒုကၡမေပးႏိုင္ေပမယ့္ ခံစားခဲ့ရတဲ့သူအတြက္ေတာ့ တစ္သက္တာ မေမ့ႏိုင္ေအာင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ ဘီလူးစီးတာပာာ အိပ္မေပ်ာ္တဲ့သူေတြ၊ အိပ္ခ်ိန္ မမွန္တဲ့သူေတြ၊ ပက္လက္အိပ္တတ္သူေတြ၊ ဖိအားမ်ားလြန္းတဲ့ သူေတြ၊ အရမ္းကို ပင္ပန္းႏြမ္း နယ္ေနတဲ့ သူေတြ၊ ေဆးသံုးတဲ့ သူေတြမွာ ပိုျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာေတာ့ ျမန္မာေတြအရင္တည္းက ယူဆလာတဲ့အခ်က္က အေတာ္မွန္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက ဘီလူးစီးခံရတယ္ေျပာရင္ လူၾကီးေတြက ပက္လက္မအိပ္နဲ႔လို႔ ေျပာခဲ့တာက အခု သိပၸံနည္းက်ရွင္းတဲ့ အခါမွာလည္း အင္မတန္မွန္ေနပါတယ္။ ပက္လက္အိပ္တဲ့အခါမွာ ခႏၵာကိုယ္ အေန အထားေၾကာင့္ လွ်ာဒါမွမပာုတ္ အာေခါင္ေပ်ာ့တို႔ရဲ႕ဖိအားေၾကာင့္ အသက္ရွူလမ္းေၾကာင္း ပိတ္ျပီး ေလသိပ္ မ၀င္ေတာ့တဲ့အခါ ဘီလူးစီးတာျဖစ္ေပၚ လာႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ပံုမွန္အိပ္တာ၊ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္ လုပ္တာနဲ႔ အိပ္ရာကုတင္ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းနဲ႔ လူလည္း သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း အိပ္မယ္ဆိုရင္ Sleep Paralysis ကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။

Dr. သူရိန္လွဳိင္၀င္း
ေရႊအိမ္စည္ စာၾကည့္တိုက္

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...