၀မ္းေရာဂါ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
၀မ္းေရာဂါလို႔ ဆိုတာနဲ႔ မိုးဦးက်ေတြ မွာ ျဖစ္ပြား တတ္တဲ့ေရာဂါအျဖစ္ အမ်ားစုက သိထားေပမယ့္ ရာသီမေရြးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ပံုမွန္ ၀မ္းေလွ်ာ ၀မ္းပ်က္ျခင္းကို WHO ရဲ့ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ အရ တစ္ေန႔တည္းမွာ ၀မ္းေပ်ာ့ေပ်ာ့ (သို႔) အရည္၀မ္း သံုးၾကိမ္နဲ႔ အထက္ သြားျခင္းကို ၀မ္းေလ်ာ၀မ္း ပ်က္ျခင္းလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ၀မ္းေရာဂါဟာ သိပၸံအမည္အားျဖင့္ Vibrio cholerae လို႔ ေခၚတဲ့ ၀မ္းေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရမွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရတာ ပါ။ ေရာဂါပိုးေတြ ပါတဲ့လက္ေတြကေနတစ္ဆင့္ အစားအေသာက္ေတြမွာ မသန္႔ရွင္းတဲ့ ပိုးမႊားေတြေၾကာင့္ အဓိကျဖစ္ရျပီး မိုးဦးက်ခ်ိန္ ေပါက္ပြားေသာ ယင္ေကာင္ေတြမွ တစ္ဆင့္ ေရာဂါမ်ား သယ္ေဆာင္လာ တတ္ တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ မိုးဦးက်ခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားတာပါ။ မသန္႔ရွင္းတဲ့ အစားအေသာက္အျပင္ ေသာက္သံုးေရ၊ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းမွဳ အားနည္းျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိုးဟာ နည္း တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လူ႔ကိုယ္ထဲကို ၀င္ေရာက္ျပီးရင္ ေရာဂါေပၚဖို႔ အမ်ားဆံုး ၃ ရက္ကေန ၅ ရက္ေလာက္အထိ ၾကာတတ္ေပမယ့္ ကူးစက္ခံရသူရဲ့ ကိုယ္ခံအားကို လိုက္ျပီး ႏွစ္နာရီအတြင္းေတာင္စျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္တိုအတြင္း လူဦးေရ အမ်ားၾကီးကို ကူးစက္ႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလး သူငယ္ေတြနဲ႔ အသက္ၾကီးေသာ လူၾကီးပိုင္းေတြမွာ လြယ္ကူစြာျဖစ္တတ္တဲ့အျပင္ လွ်င္ျမန္စြာ ေရ ဓာတ္ ဆံုးရွံဳးမႈကိုလဲ ျဖစ္ေစပါတယ္။
၀မ္းေရာဂါပိုးဟာ တစ္နည္းနည္းနဲ႔လူကိုယ္ထဲေရာက္သြားျပီး အူသိမ္ (small intestine) ကို ေရာက္သြား ပါတယ္။ အူသိမ္ရဲ႕ အတြင္းဘက္နံရံေတြကို ေရာင္ရမ္းေစပါတယ္။ ေဆးပညာအ၇ enteritis လို႕ ေခၚ ပါတယ္။ အူေတြဟာ ေရာင္လာပီး စားလိုက္တဲ့ အစာနဲ႕ ေရေတြကို မစုပ္ယူႏိုင္ဘဲ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ စြန္႕ထုတ္လုိက္တယ္။ ဒါ့အျပင္ အခ်ိဳ႕ေသာ ပိုးေတြဟာ အဆိပ္တစ္မ်ိဳးကို ထုတ္လႊတ္တယ္။ အဲဒီ အဆိပ္က အူနံရံမွာ ရိွတဲ့ ဆဲလ္ေတြဆီကေန ေရေတြထြက္ေစတယ္။ ထြက္သြားတဲ့ ေရေတြကို ျပန္ျပီး မစုပ္ႏိုင္ေသး ခင္ စြန္႕ထုတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ခႏၵာကိုယ္မွာ ေရဓာတ္ဆံုးရံွဳးမွဳဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္။ အဆိပ္တကာ့ အဆိပ္ထဲမွာ ကာလ၀မ္းေရာဂါ (cholera) ပိုးရဲ႕ အဆိပ္က အျမန္ဆံုးနဲ႕ အျပင္းဆံုးပဲ။ အဲဒီပိုးပါတဲ့ အစာကို စားမိျပီး ၂၄ နာရီအတြင္း အသက္ဆံုးရွံဳးႏိုင္ေလာက္သည္အထိ ေရေတြ ထြက္ေစပါတယ္။
တစ္ခ်ိန္က ကပ္ေရာဂါ အသြင္ ေဆာင္ခဲ့လို႔ ကာလ၀မ္းေရာဂါ လို႔ ေခၚခဲ့ဖူးၾကတဲ့ ၀မ္းေရာဂါက်ေတာ့ ၀မ္းသြားရင္း သြားရင္းနဲ႔ လံုး၀ အရည္ေတြပဲ သြားေတာ့ျပီး လူက သိသိသာသာ အားကုန္ ေပ်ာ့ေခြ သြားျခင္းဟာ တျခား ၀မ္းပ်က္ေရာဂါေတြနဲ႔ မတူဘဲ ကြဲထြက္ေနတဲ့ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
အေပၚမွာေျပာခဲ့သလို လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႔တည္းမွာ ၀မ္းေပ်ာ့ေပ်ာ့ (သို႔) အရည္၀မ္းကို ခပ္စိပ္စိပ္ သံုးၾကိမ္နဲ႔ အထက္ သြားမယ္၊ လာပီဆိုရင္ ေသခ်ာေပါက္ ၀မ္းေရာဂါျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါျပီ။ ခႏၶာကို္ယ္ထဲ ဓာတ္ဆားေတြ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ အမ်ားၾကီးဆံုးရွံဳးသြားလို႔ ၾကြက္သားေတြ အားနည္းတာ၊ လမ္းမေလွ်ာက္ခ်င္ေတာ့တာ အျမင္ အာရံုေတြ၀ါးကုန္တာ၊ ေခါင္းမူး၊ ရံခါ ေအာ့အန္ တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါ တယ္။
အရမ္းဆိုးရင္ မူးလဲ သတိလစ္တဲ့ အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြမွာ အရည္ ဓာတ္ ဆံုးရွံဳးျခင္းရဲ့ လကၡဏာေတြ ပိုမို ျမန္ဆန္ျပင္းထန္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အရည္နဲ႔ ဓာတ္ဆားေတြ ဆံုးရွံဳးသြားတဲ့ အေနအထားဟာ သတိလစ္ ေမ့ေမ်ာျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ တစ္ခဏခ်င္း သိသိသာသာ ပိန္က် သြားျခင္း၊ မ်က္တြင္းက်ျခင္း၊ ငယ္ထိပ္ မပိတ္ေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြမွာ ငယ္ထိပ္ ခ်ိဳင့္က်သြားျခင္း၊ မွိန္းသြားျခင္း၊ ဗိုက္ၾကြက္သားကို လက္ညွိဳးလက္မႏွင့္ ညွပ္၍ ေဒါင္လိုက္ဆြဲၾကည့္ပါက တင္းတင္းရင္းရင္း မရွိေတာ့ဘဲ ပါးေရတြန္႔သကဲ့သို႔ ရွံဳ႕တြဲေနျခင္း စတာေတြနဲ႔ တြဲဖက္ ျဖစ္ေပၚလာရင္ လူနာဟာ ျပင္းထန္ လြန္းေသာ ကိုယ္တြင္း အရည္ဓာတ္ ဆံုးရွံဳးမွဳ (Severe Dehydration) သို႔ ေရာက္ရွိေနျပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အထူးစိုးရိမ္ရတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိလို႔ နီးစပ္ရာ ေဆးရံုေဆးခန္းကို အျမန္ဆံုး မျဖစ္မေန သြားေရာက္သင့္ ပါျပီ။ ေဆးရံုမေရာက္ေသးခင္အခ်ိန္နဲ႔ သြားမယ့္ လမ္းမွာ လူနာကို ဓာတ္ဆားရည္ ၀င္သမွ် တိုက္ေကြ်းေပးဖို႔ လံုး၀မေမ့ပါနဲ႔။ Dehydration ဟာ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ အျခား ကိုယ္ခံအားက်ေစေသာ ေရာဂါၾကီး တစ္ခုခု (ဥပမာ HIV, TB စသျဖင့္) ရွိသူေတြနဲ႔ အသက္ ၾကီးလြန္း ငယ္လြန္းသူေတြဟာ ျဖစ္ဖို႔ ပိုနီးစပ္တာ ေတြ႔ရွိ ရပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခု ၀မ္းကိုက္ေရာဂါပိုးနဲ႔ ပတ္သတ္ပီးနဲနဲ ေျပာျပခ်င္ပါေသးတယ္။ အသက္အႏၱရာယ္ရွတဲ့ SHIGELLA ရွီဂဲလား ၀မ္းကိုက္ ေရာဂါ နဲ႔ Amoeba အမီးဘား ၀မ္းကိုက္ေရာဂါ အေၾကာင္းပါ။ SHIGELLA ၀မ္းကိုက္ပိုးက ယင္ေကာင္ကေနကူးတာပါ ။ AMOEBA သူ ့ဟာသူ ဟင္းသိုးထဲ မွာ ေပါက္ပြားလာတာ ပိုမ်ားတတ္ပါတယ္ ။ ယင္ေကာင္ကေနလဲ ကူးပါတယ္ ။ နည္းေတာ့ နည္းပါတယ္ ။ ရွီဂဲလားက ၀မ္းသြားျပီး ရင္လဲ အိမ္သာကမထ နိဳင္ေအာင္ ဆက္ရစ္ေန ပါတယ္ ။ နာတာလဲ ေတာ္ေတာ္ျပင္း ထန္ေတာ့ ၀မ္း သြားျပီးရင္လဲ ဗိုက္က မတရားကို ရစ္ေနတာမို႕ အိမ္သာကေန မထနိဳင္ၾကပါဘူး ။ အခ်ိန္မွီကုသမႈ ခံယူ တာမ်ိဳး မရခဲ့လို႔ အဆင္မသင့္ရင္ ၂-ရက္ေလာက္နဲ ့ အသက္ပါသြားနိင္သည္ အထိ ျပင္းပါတယ္ ။
AMOEBA ၀မ္းကိုက္ပိုးျဖစ္တဲ့ အျဖစ္အမ်ားဆံုး ဒီပိုးကေတာ့ သိုးေနေသာ ဟင္း အစားအေသာက္ ေတြ မွာ ေပါက္ပြားလာတာပါ ။ ျမန္မာနိဳင္ငံ သားတိုင္း ဒီ၀မ္းကိုက္ပိုးကိုမၾကာခဏ ခံစား ေနရပါတယ္္ ။ လူ အေတာ္မ်ားမ်ား လည္း၀မ္းကိုက္လွ်င္ ( မက္ထရို ) ေဆးေသာက္တတ္ၾကပါတယ္္ ။ ဒါေပမဲ့ ဒီမက္ထရိုေဆး က စိတ္ေ၀ဒနာ ရာဇ၀င္ရွိထားဘူးသူ စိတ္က်ေရာပါရွိသူေတြ ( လံုး၀ ) မေသာက္သံုးရန္ တားျမစ္ထားပါ တယ္။ ၁၉၇၅-၀န္းက်င္က ယူနီဆက္ေဆးဘူး ( မက္ထရိုဘူး )မ်ား၏ ဘူးအခြံ ေပၚတြင္ စာလံုး အမဲျဖင့္
(၁) ကိုယ္၀န္ေဆာင္ပထမ ၃ လ အတြင္း
(၂) ေသြးအားနည္းေရာဂါ ရွိသူမ်ား
(၃) စိတ္ေရာဂါရာဇ၀င္ ရွိဘူးသူမ်ားကို လံုး၀မ ေပးရန္ အထိပင္ သတိေပး ထားပါသည္ ။
ေနာက္ပိုင္း ေဆးအသစ္ ေတြ ရွိပါတယ္။ ဗဟုသုတျဖစ္ဖြယ္ အၾကမ္းဖ်င္းေတာ့ ေျပာျပပါ့မယ္။ တစ္ ကယ္ေရာဂါ ခံစားရပီဆိုရင္ေတာ့ နီးစပ္ရာ ေဆးေပးခန္း က်န္းမာေရးဌာနေတြ ကိုအျမန္ဆံုးသြားျပဖို႔ ကိုေတာ့ အဓိက တိုက္တြန္းပါတယ္။
အခုထိေဆးဆိုင္ေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ FDA က မေရာင္းရဘူးဆိုျပီး ပိတ္ပင္ထားတဲ့ lomotil တို႕ decotil တို႕ဆိုတဲ့နာမည္ေတြနဲ႕ ရိွေနပါေသးတယ္။ ပါ၀င္တာက loperamide လို႕ ေခၚတဲ့ ၀မ္း ပိတ္ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီေဆးကို ပိတ္ပင္ရတဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ ေဆးေသာက္ လိုက္လို႔ ၀မ္းပိတ္ သြားေပမယ့္ ေရဓာတ္ဆံုးရွံဳးတာကို ကာ ကြယ္လိုက္တာ မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ ပို္းေတြပါ၀င္ တဲ့ ေရေတြ က အျပင္ကိုမထြက္ရဘဲ အထဲမွာ ပဲ ေအာင္းေနျပီး ၾကာေတာ့ အူေတြက အဲဒီမသန္႕ တဲ့ အရည္ေတြနဲ႕ တင္းကားလာတယ္။ လွဳပ္ရွားမွဳ မေကာင္းေတာ့ဘူး။ အူေတြ မလွဳပ္ေတာ့ရင္ အဲဒီပို္းေတြဟာ ေသြးေၾကာေတြထဲကို တဆင့္၀င္ သြားဖို႕ ပိုလြယ္သြားျပီ။ ကိုယ္ခံအားသိပ္ မေကာင္း တဲ့ ကေလးေတြမွာ ဆိုရင္ အရမ္းေၾကာက္ဖို႕ ေကာင္းလို႕ အဲ့ဒီေဆးကို မေပးဖို႔ကို တားျမစ္ထားတယ္လို႔ (ဇီ၀က-ေဆး ၂) ေရးတဲ့ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွာ ဖတ္ထားရဖူးပါတယ္။ေနာက္ပိုးသတ္ေဆး ေသာက္တတ္တဲ့ျပႆနာလဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ တစ္ကယ္က ၀မ္းသြားလုိ႔ အဖ်ားမ၀င္ လာဘူးဆိုရင္ ပိုးသတ္ေဆးကို မေသာက္သင့္ပါဘူး။ ေဆးယဥ္သြားေစတတ္တဲ့ အျပင္ ပိုး သတ္ေဆးေသာက္လို႔ ျဖစ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး အေသးစိပ္ကိုေတာ့ ေအာက္ေဖာ္ျပမယ့္ လင့္မွာ မွတ္သားထားႏိုင္ပါတယ္။
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/antibiotics.html
၀မ္းသြားပီဆိုတာနဲ႔ လူအားလံုး နားလည္ လိုက္နာျပီးလုပ္တာကေတာ့ ဓာတ္ဆားေသာက္သံုးတာပါ။ အေကာင္းဆံုးနဲ႔ ေတာ္ေတာ္လည္းထိေရာက္မႈ ရွိလို႔ ဒီအခ်က္ေတာ့ ဘာမွ ေထြေထြထူးထူးေျပာစရာ မရွိပါဘူး။
အထူးသျဖင့္ rotavirus ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတဲ့ ၀မ္းေလွ်ာ ေရာဂါေၾကာင့္ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ကေလးငါး သိန္းခန္႔ ႏွစ္စဥ္ ေသဆံုး တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ကမာၻနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဒီ Figures ဟာ ဘာကို ျပေနလဲဆိုေတာ့ က်န္းမာေရး အသိမရွိတဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈမရွိေသးတဲ့ ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံရဲ႕ စရိုက္လကၡဏာတစ္ခု အျဖစ္ ေဖာ္ညႊန္းေန တာပါ။
လူေတြ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ ျဖစ္တဲ့ ၀မ္းေရာဂါဟာ ျမိဳ႕ျပေဒသရဲ့ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္မ်ား၊ ဆင္ေျခဖံုးလူေန မွဳနိမ့္ရာ အပိုင္းမ်ားမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေလ့ရွိျပီး မသန္႔ရွင္းတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေနတဲ့ လူဦးေရ ျမင့္တက္လာ တဲ့ ႏွဳန္းအတိုင္း ႏွစ္စဥ္၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ႏွဳန္းေတြပါ အျပိဳင္ ျမင့္တက္လာတာကို ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ရဲ့ စာရင္းဇယားဂရပ္ဖ္ေတြ အရ သိရပါတယ္။ နာဂစ္ပီးသြားတဲ့ေနာက္ သိလိုက္တဲ့ အသိအေနနဲ႔ ၀မ္းေရာဂါ ဟာ မုန္တိုင္း၊ငလ်င္ စတဲ့ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ ေတြရဲ့ ေနာက္ကေန အေဖာ္အေပါင္းအျဖစ္ ပါလာတတ္ လို႔ ဒီအခ်ိန္မ်ိဳး ေတြမွာလည္း အထူးသတိထား ကာကြယ္ ေဆာင္ရြက္ေပးရပါမယ္။
၀မ္းေရာဂါဟာ ျပင္းထန္တယ္ ဆိုေပမယ့္ ကုသရလြယ္ကူ တဲ့ေရာဂါမ်ိဳးပါ။ စနစ္တက်နဲ႔ အခ်ိန္မွီကုသႏိုင္ရင္ အပ်က္အဆီးနဲပါတယ္။ တကယ္၀မ္းေရာဂါ အသည္းအသန္ ျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ ကပ္ေရာဂါအျဖစ္ ပ်ံ႕ပြားမသြားေရး တားဆီးရန္ WHO က အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ကာကြယ္ေဆး ႏွစ္မ်ိဳးကို တိုက္ေကြ်းႏိုင္ေပ မယ့္ ပံုမွန္မွာ လူတိုင္းေစ့ တိုက္ေကြ်းႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ Dukoral နဲ႔ Shanchol ဆိုတဲ့ ကာကြယ္ေဆးႏွစ္မ်ိဳး ဟာ ႏွစ္ၾကိမ္ တိုက္ေကြ်းလိုက္ရင္ ၀မ္းေရာဂါကေန ၈၅-၉၀% ေလာက္ အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္ေပမယ့္ ဒီကာကြယ္ ေဆးေတြကို ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းေရး၊ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရရရွိေရး ဆိုတဲ့ လူေနမွဳ စနစ္ ျမွင့္တင္ေရးေတြေလာက္ မထိေရာက္၊ စိတ္မခ်ရတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကၽြန္မအျမင္က ကုသတာထက္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ အသိပညာေပးတာက ပိုထိေရာက္မယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။
ကာကြယ္နည္း
လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ခ်င္းစီကေန ပတ္၀န္းက်င္ တစ္ခုလံုးစာအတြက္ ကာကြယ္နည္းေတြ ကေတာ့..
၁) သန္႔ရွင္းတဲ့ ေသာက္သံုးေရ ရရွိႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။
၂) တစ္ခ်ိဳ႕ေရကို က်ိဳခ်က္ အေအးခံျပီး ေသာက္ရပါမယ္။
၃) တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းေရး မႈအျဖစ္ လက္သန္႔ရွင္းေရး အထူး အေလးထားရပါမယ္။ (အိမ္သာတက္ျပီး တိုင္း၊ အစာမစားမီ လက္ကို ဆပ္ျပာနဲ႔ ေဆးတဲ့ အက်င့္ကို ေမြးျမဴပါ)
၄) ယင္နားစာနဲ႔ ဖုန္မွဳန္႔ေတြ ၀င္ႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ အစာေတြကို မစားသင့္ပါဘူး။
၅) ယင္လံုအိမ္သာ သံုးပါ။
တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ရာမွာ အဆိုးသံသရာ လည္ေနတဲ့ တစ္ခ်က္ကေတာ့ Double Burden of Diseases လို႔ေခၚတဲ့ ႏွစ္ဆတိုးေစေသာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးပါ။ ဖြ႔ံျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြကေန ဖြံ႔ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံအျဖစ္ကို ကူးေျပာင္းေနၾကျပီ ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားဟာ လူေနမွဳ စနစ္နဲ႔ က်န္းမာေရး အသိနိမ့္လို႔ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ တာကိုေကာင္းစြာ သိရွိထားျပီးျဖစ္လို႔ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရး ပညာေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ တန္းတူ အထူး အေလးထား ျမွင့္တင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါပီ။
ျမန္မာတိုင္းမ္ အတြဲအမွတ္ (၂၅ ၊ အမွတ္ ၄၈၉)မွာ ၂၀၁၀၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔က ကမာၻ႔ လက္ေဆးပြဲေတာ္ေန႔အျဖစ္ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး အေျခခံပညာေက်ာင္းေပါင္း ၄၂ ေက်ာင္းက ေက်ာင္းသား ၈,၁၀၀ ေက်ာ္ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အထိမ္းအမွတ္ေန႔အျဖစ္ ယူနီဆက္ဖ္မွ ပန္းတေနာ္ျမိဳ႔မွ မူလတန္းေက်ာင္းေပါင္း ၁၆ ေက်ာင္းမွာ ယင္လံုအိမ္သာေတြ ေဆာက္လုပ္ေပးျခင္းနဲ႔ ေရတိုင္ကီေတြ လွဴဒါန္းခဲ့တယ္လို႔ ဖတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ယင္လံုအိမ္သာနဲ႔ ပတ္သတ္ပီး ဗဟုသုတ မွ်ေပးခ်င္ ပါေသးတယ္။
အိမ္သာဆိုတာ သန္႕ရွင္းေနဖို႔ ၊ အနံဆိုးကင္းဖို႕ ၊ ယင္ေကာင္စတဲ႔ ပိုးမြား မရိွဖို႔ ၊ အရွက္လံုဖို႕၊ စတာေတြ လိုအပ္ပါတယ္။
1) အိမ္သာေဆာက္မယ္ဆို ေရတြင္းေရကန္နဲ႕50ေပ ကြာရပါမယ္။
2) တြင္းတူးရင္ အ၀ိုင္း ၊ ေလးေထာင္႔ စသျဖင္႔ တူးႏိုင္ ပါတယ္။ တြင္းကို 3~4 ေပ အက်ယ္၊ 6~8ေပ အနက္ တူးရပါမယ္။ ေျမေအာက္ေရေၾကာနဲ႕မဆက္စပ္ရပါဘူး။
3) အိမ္သာတြင္းနံရံကို သစ္သား၊ ၀ါး၊ ေက်ာက္တံုး တို႕နဲ႔ေဆာက္ႏိုင္သည္။ မိုးတြင္းေျမမျပိဳက်ေစရန္ပါ။
4) ေအာက္ေျခကို ခိုင္ခံေသာ တိုင္မ်ားကိုသာ အသံုးျပဳပါ၊
5) အိမ္သာကိုယ္ထည္ကို သစ္သား၊ ၀ါး ၊ ဓနိ တို႕နွင္႔ေဆာက္ႏိုင္သည္။ အိမ္သာမွာ ငုတ္တုတ္ထိုင္ သြားႏုိင္ရန္ ခိုင္မာေသာ သစ္သားျပား၂ ခုကိုသံုးပါ၊
6) အိမ္သာခြက္ကို လက္ကိုင္ပါေသာ အဖံုးျပဳလုပ္ျပီး သံုးနုိင္သည္၊
7) ေလထြက္ေပါက္လဲ ထားရွိသင္႔သည္။
ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ အမ်ားဆံုးေတြ႔ရတဲ့ ျပႆနာကေတာ့ ေရထြက္ပင္ရင္းထဲ မစင္စြန္႔တဲ့ အေလ့အထ ရွိတာပါပဲ။ ဥပမာ ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအိုင္မ်ားထဲ အိမ္သာ လွည့္ေဆာက္ထားတဲ အရပ္ေဒသမ်ားမွာ က်ေတာ့ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ပဲ လူေပါင္းမ်ားစြာ ၀မ္းေရာဂါျဖစ္ပြား ၊ ကူးစက္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေျခခံ ကာကြယ္ နည္း အခ်က္ ၅ ခ်က္ကိုသာ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေပးႏိုင္ရင္ ကုသျခင္းထက္ အက်ိဳးမ်ားပါမယ္။
ကၽြန္မဒီစာေလး ဘာလို႔ေရးရလဲဆိုေတာ့ လူတိုင္းနီးပါး ကင္ဆာ၊ HIV၊ TB၊ ႏွလံုး၊ အသည္း အစ ရွိေသာေရာဂါေတြ မခံစားဘူးႏိုင္ေပမယ့္ တစ္သက္မွာ တစ္ၾကိမ္ေတာ့ ၀မ္းေရာဂါျဖစ္ဖူးၾကမွာပါ။ ပတ္၀န္း က်င္မွာလည္း စဥ္ဆက္မျပတ္ ၀မ္းသြားတာနဲ႔ ပတ္သတ္ပီး ၾကံဳရ၊ ၾကားရမွာပါ။ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ မိဘေတြေက်း ဇူးေသာ္လည္းေကာင္း၊ အစားေကာင္းမ်ား စားေသာက္ၾကီးျပင္းခဲ့ရလို႔ အဟာရျပည့္တဲ့ ခႏၶာကိုယ္ကို ပိုင္ဆိုင္ ထားျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ကုသမႈမ်ား အခ်ိန္မွီလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့လို႔ေသာ္လည္းေကာင္း ယခု ၀မ္းေရာဂါဟာ ထူးဆန္းေသာေရာဂါျဖစ္မေနေပမယ့္ ကိုယ္ခံအားနည္းေနပီျဖစ္တဲ့ အသက္ၾကီးပိုင္း လူၾကီး မ်ားနဲ႔ အလြန္ႏုနယ္ေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ၊ ေနာက္ လူအဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ေနတဲ့ မိဘမဲ့၊ ရိပ္သာ၊ စတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာေတာ့ ယခုေရာဂါမ်ိဳးဟာ အေလးထား ဂရုတစိုက္ရွိေနရမယ့္အျပင္ စနစ္တက် ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သင့္ တဲ့ေရာဂါမ်ိဳးေလးအျဖစ္ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ မိတာေလး မွ်ေ၀ေပးလိုက္ပါတယ္။
ref;MP4 YoU
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+