Blocked Fallopian Tubes သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ျခင္း (+18)
Fri, Oct 4, 2013 at 11:48 AM
ဆရာ မ်ိဳးဥျပြန္ ပြင့္မပြင့္ စမ္းရတာက ဘယ္လိုလဲဆရာ။ နာတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ရမွာလဲ ဆရာ။
သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကို စာရင္းခ်ေရးရရင္ -
• Endometriosis သားအိမ္ (တစ္ရွဴး) ေတြ တျခားေနရာေတြကိုေရာက္ေနျခင္း၊
• Pelvic Inflammatory Disease (PID) တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္ျခင္း၊
• Uterine Fibroids သားအိမ္အက်ိတ္၊
• Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ျခင္း၊
• Tubal Ligation Removal သားေၾကာျဖတ္ျခင္း၊
• Complications from lower abdominal surgery and Cesarean section ဗိုက္ခြဲျခင္း၊ ဗိုက္ခြဲကေလးေမြးျခင္း၊
• Genital Tuberculosis မ်ိဳးပြါးလမ္း တီဘီျဖစ္ျခင္း။ သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ေနတဲ့ အဓိကေနရာ (၃) ခုရွိတယ္။ အဖ်ား၊ အရင္းနဲ႔ အလယ္ေနရာေတြမွာျဖစ္တယ္။
• အရင္းမွာပိတ္တာက ပိုးဝင္ရာကေနျဖစ္တာ။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္တာ၊ ပ်က္တာ၊ ဗိုက္ခြဲေမြးတာနဲ႔ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• အလယ္ေနရာပိတ္တာက ကေလးမလိုခ်င္လို႔ ျဖတ္ (ခ်ည္) ထားလို႔ျဖစ္တယ္။
• အဖ်ားမွာလာပိတ္တာကေတာ့ Hydrosalpinx အရည္ေအာင္းေနတာနဲ႔တြဲေနတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္တဲ့ Chlamydia trachomatis infection ေၾကာင့္ျဖစ္ျပီး ေဆးမကုဘဲ ေနရင္ျဖစ္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ရာကေနထိခိုက္လို႔ျဖစ္တယ္။ PID, Endometriosis, Uterine fibroids or Abdominal surgery ေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ေနတာကို ဘယ္လိုသိမလဲ - ဒီအတိုင္းနဲ႔မသိႏိုင္ပါ။ တင္ပါးဆံုးတြင္းအဂၤါေတြ ေရာင္ဘူးသူဆိုရင္ေတာ့ ဆီးစပ္နဲ႔ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ နာတာ၊ အျဖဴစတာဆင္းတာ၊ အတူေနစဥ္မွာ မနာသင့္ဘဲနဲ႔နာတာမ်ိဳးေတြ ခံစားရႏိုင္တယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ရဘူးသူေတြမွာ ၄ ေယာက္မယ္ ၁ ေယာက္ သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ႏိုင္တယ္။ အိမ္ေထာင္က်ျပီးကေလး (ကိုယ္ဝန္) မရေတာ့မွ ေဆးစစ္ရာကေန ပိတ္ေနာကိုသိရတယ္။ ပိတ္ေနတာသိေအာင္ နည္းေတြ -
• Hysterosalpingogram (HSG) ေခၚတဲ့ဓါတ္မွန္ရိုက္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ပိုက္ငယ္ကေလးထည့္ျပီး ေဆးသြင္းျပီးမွ ရိုက္ရတယ္။
• Chromotubation test is နည္းကလဲ ေဆးထည့္တယ္။ laparoscopy ဗိုက္ထဲကို ကိရိယာထည့္ျပီစစ္ေဆးတယ္။ ေဆးကအျပာေရာင္ျဖစ္ျပီး ဓါတ္မွန္နဲ႔ၾကည့္မရဘူး။ စိတ္အခ်ရဆံုးနည္းလို႔သတ္မွတ္တယ္။
• Sonohysterography နည္းက (အာလ္ထြာေဆာင္း) ကိုသံုးတယ္။ သားအိမ္ျပြန္ေလးကက်ဥ္းေတာ့ ပိတ္-က်ဥ္းေနတာကို ၾကည့္ရတာခက္တယ္။ hydrosalpinx ျပြန္မွာ အရည္ေအာင္းေနတာတို႔ uterine fibroids သားအိမ္အက်ိတ္တို႔ကို ေကာင္းေကာင္းသိႏိုင္တယ္။ hydrosalpinx ရွိေနရင္ IVF နည္းနဲ႔ကေလးရေအာင္မလုပ္ခင္မွာ ခြဲစိတ္ကုသေပးရတယ္။
• ဒါမွမဟုတ္ Salpingostomy ျပြန္ကိုျပန္ဆက္ေပးနည္းလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ တာဝရေကာင္းခ်င္မွ ေကာင္းမယ္။
• Fimbrioplasty ခြဲစိတ္နည္းဆိုတာ ျပြန္အဖ်ား လက္ဝါးလိုေနတဲ့ေနရာမွာ ဒဏ္ရာရထားရင္ လုပ္ေပးတယ္။ ခက္တယ္။
• Selective tubal cannulation နည္းကို proximal tubal occlusion ျပြန္နဲ႔သားအိမ္ဆံုရာေနရာမွာ ပိတ္ေနတာအတြက္ လုပ္ေပးတယ္။ hysteroscopy or fluoroscopy ကရိယာသံုးရတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း-သားအိမ္ဝကေန catheter is ျပြန္ေလးတခုသြင္းရတယ္။
• Tubal reanastomosis တခိန္တံုးက ကေလးမလိုခ်င္ေတာ့လို႔ ပိတ္(ျဖတ္-ခ်ည္) ထားသူကို ျပန္ဆက္ေပးနည္း ျဖစ္တယ္။ Tubal Reversal လို႔လဲေခၚတယ္။ microscope အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူသံုးရတယ္။
• ခြဲစိတ္ကုသနည္းေတြမွာ ေအာင္ျမင္ႏွဳန္းတမ်ိဳးစီရွိသလို သတိထားရမွာေတြလဲ ကိုယ္စီရွိပါတယ္။ မေအာင္ျမင္တာ၊ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္တာ၊ ဗိုက္ခြဲရသူတိုင္းၾကံဳႏိုင္တဲ့သတိထားစရာေတြ၊
• သဘာဝနည္းေတြဆိုျပီး ရွိတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက မညႊန္ပါ။
နာတယ္ဆိုတာ ခံႏိုင္ရည္ရွိတာထက္ မပိုပါ။ တခ်ိဳ႕ကိုေမ့ေဆး၊ တခ်ိဳ႕ကိုခါးထိုးေဆးနဲ႔ တခ်ိဳ႕ကို ေမ့ေဆးနဲ႔လုပ္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၄-၁ဝ-၂ဝ၁၃
သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကို စာရင္းခ်ေရးရရင္ -
• Endometriosis သားအိမ္ (တစ္ရွဴး) ေတြ တျခားေနရာေတြကိုေရာက္ေနျခင္း၊
• Pelvic Inflammatory Disease (PID) တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္ျခင္း၊
• Uterine Fibroids သားအိမ္အက်ိတ္၊
• Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ျခင္း၊
• Tubal Ligation Removal သားေၾကာျဖတ္ျခင္း၊
• Complications from lower abdominal surgery and Cesarean section ဗိုက္ခြဲျခင္း၊ ဗိုက္ခြဲကေလးေမြးျခင္း၊
• Genital Tuberculosis မ်ိဳးပြါးလမ္း တီဘီျဖစ္ျခင္း။ သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ေနတဲ့ အဓိကေနရာ (၃) ခုရွိတယ္။ အဖ်ား၊ အရင္းနဲ႔ အလယ္ေနရာေတြမွာျဖစ္တယ္။
• အရင္းမွာပိတ္တာက ပိုးဝင္ရာကေနျဖစ္တာ။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္တာ၊ ပ်က္တာ၊ ဗိုက္ခြဲေမြးတာနဲ႔ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• အလယ္ေနရာပိတ္တာက ကေလးမလိုခ်င္လို႔ ျဖတ္ (ခ်ည္) ထားလို႔ျဖစ္တယ္။
• အဖ်ားမွာလာပိတ္တာကေတာ့ Hydrosalpinx အရည္ေအာင္းေနတာနဲ႔တြဲေနတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္တဲ့ Chlamydia trachomatis infection ေၾကာင့္ျဖစ္ျပီး ေဆးမကုဘဲ ေနရင္ျဖစ္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ရာကေနထိခိုက္လို႔ျဖစ္တယ္။ PID, Endometriosis, Uterine fibroids or Abdominal surgery ေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ေနတာကို ဘယ္လိုသိမလဲ - ဒီအတိုင္းနဲ႔မသိႏိုင္ပါ။ တင္ပါးဆံုးတြင္းအဂၤါေတြ ေရာင္ဘူးသူဆိုရင္ေတာ့ ဆီးစပ္နဲ႔ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ နာတာ၊ အျဖဴစတာဆင္းတာ၊ အတူေနစဥ္မွာ မနာသင့္ဘဲနဲ႔နာတာမ်ိဳးေတြ ခံစားရႏိုင္တယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ရဘူးသူေတြမွာ ၄ ေယာက္မယ္ ၁ ေယာက္ သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ႏိုင္တယ္။ အိမ္ေထာင္က်ျပီးကေလး (ကိုယ္ဝန္) မရေတာ့မွ ေဆးစစ္ရာကေန ပိတ္ေနာကိုသိရတယ္။ ပိတ္ေနတာသိေအာင္ နည္းေတြ -
• Hysterosalpingogram (HSG) ေခၚတဲ့ဓါတ္မွန္ရိုက္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ပိုက္ငယ္ကေလးထည့္ျပီး ေဆးသြင္းျပီးမွ ရိုက္ရတယ္။
• Chromotubation test is နည္းကလဲ ေဆးထည့္တယ္။ laparoscopy ဗိုက္ထဲကို ကိရိယာထည့္ျပီစစ္ေဆးတယ္။ ေဆးကအျပာေရာင္ျဖစ္ျပီး ဓါတ္မွန္နဲ႔ၾကည့္မရဘူး။ စိတ္အခ်ရဆံုးနည္းလို႔သတ္မွတ္တယ္။
• Sonohysterography နည္းက (အာလ္ထြာေဆာင္း) ကိုသံုးတယ္။ သားအိမ္ျပြန္ေလးကက်ဥ္းေတာ့ ပိတ္-က်ဥ္းေနတာကို ၾကည့္ရတာခက္တယ္။ hydrosalpinx ျပြန္မွာ အရည္ေအာင္းေနတာတို႔ uterine fibroids သားအိမ္အက်ိတ္တို႔ကို ေကာင္းေကာင္းသိႏိုင္တယ္။ hydrosalpinx ရွိေနရင္ IVF နည္းနဲ႔ကေလးရေအာင္မလုပ္ခင္မွာ ခြဲစိတ္ကုသေပးရတယ္။
• ဒါမွမဟုတ္ Salpingostomy ျပြန္ကိုျပန္ဆက္ေပးနည္းလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ တာဝရေကာင္းခ်င္မွ ေကာင္းမယ္။
• Fimbrioplasty ခြဲစိတ္နည္းဆိုတာ ျပြန္အဖ်ား လက္ဝါးလိုေနတဲ့ေနရာမွာ ဒဏ္ရာရထားရင္ လုပ္ေပးတယ္။ ခက္တယ္။
• Selective tubal cannulation နည္းကို proximal tubal occlusion ျပြန္နဲ႔သားအိမ္ဆံုရာေနရာမွာ ပိတ္ေနတာအတြက္ လုပ္ေပးတယ္။ hysteroscopy or fluoroscopy ကရိယာသံုးရတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း-သားအိမ္ဝကေန catheter is ျပြန္ေလးတခုသြင္းရတယ္။
• Tubal reanastomosis တခိန္တံုးက ကေလးမလိုခ်င္ေတာ့လို႔ ပိတ္(ျဖတ္-ခ်ည္) ထားသူကို ျပန္ဆက္ေပးနည္း ျဖစ္တယ္။ Tubal Reversal လို႔လဲေခၚတယ္။ microscope အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူသံုးရတယ္။
• ခြဲစိတ္ကုသနည္းေတြမွာ ေအာင္ျမင္ႏွဳန္းတမ်ိဳးစီရွိသလို သတိထားရမွာေတြလဲ ကိုယ္စီရွိပါတယ္။ မေအာင္ျမင္တာ၊ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္တာ၊ ဗိုက္ခြဲရသူတိုင္းၾကံဳႏိုင္တဲ့သတိထားစရာေတြ၊
• သဘာဝနည္းေတြဆိုျပီး ရွိတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက မညႊန္ပါ။
နာတယ္ဆိုတာ ခံႏိုင္ရည္ရွိတာထက္ မပိုပါ။ တခ်ိဳ႕ကိုေမ့ေဆး၊ တခ်ိဳ႕ကိုခါးထိုးေဆးနဲ႔ တခ်ိဳ႕ကို ေမ့ေဆးနဲ႔လုပ္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၄-၁ဝ-၂ဝ၁၃