လိုင္ခ်ီးသီးေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

လိုင္ခ်ီးပင္တို ့သည္ အရြက္အလက္မ်ား စိမ္းစိမ္းစိုစိုျဖင့္ အပူပိုင္းေဒသတြင္ ေပါက္ေရာက္ေသာ ရာသီစာ သီးႏွံပင္္ျဖစ္ပါသည္။ Sapindaceae မ်ိဳးႏြယ္၀င္ျဖစ္ေသာ လိုင္ခ်ီးပင္တို ့၏ေပါက္ေ ရာက္ရာ ဇာစ္ျမစ္မွာ တရုပ္ျပည္ေတာင္ပိုင္းျဖစ္ပါသည္။ သမိုင္းရာဇ၀င္မ်ား အရ တရုပ္ျပည္ တြင္ တန္-မင္းဆက္ ကတည္းက လိုင္ခ်ီးသီးကို စားသံုးလာခဲ့ၾကပါသည္။ ၁၇-ရာစုႏွစ္ေရာက္ေ သာ အခါတြင္ အာရွတိုက္ တစ္တိုက္လံုးသို ့ ပ်ံ ့ႏွံ ့လာခဲ့ပါသည္။ ၁၈-ရာစုႏွစ္မွာေတာ့ ကာလီ ဖိုးနီးယား ႏွင့္ ဖေလာ္ရီဒါ တို ့တြင္ စမ္းသပ္စိုက္ပ်ိဳး ရာ ေအာင္ျမင္လာ ခဲ့ျပီး၊ ထိုမွတဆင့္ ၁၉-ရာ စုႏွစ္အေစာပိုင္းမွစ၍ အနာက္ႏိုင္ငံတစ္ခြင္လံုးတြင္ လိုင္ခ်ီးသီး ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္ ့ျပန္ ့ စိုက္ပ်ိဳး စားသံုး လာခဲ့ၾကပါေတာ့သည္။ ယေန ့အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ လိုင္ခ်ီးသီးမွာ အထူးေရးပန္းစား လူၾကိဳက္မ်ားလွ်က္ရွိပါသည္။ တရုပ္ျပည္ ေတာင္ဘက္ပိုင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေျမာက္ဗီ ယက္နမ္၊ ထိုင္၀မ္ေတာင္ဘက္ပိုင္း ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံတို ့တြင္ ရာသီစာ သီးႏွံအျဖစ္ လိုင္ခ်ီးပင္ မ်ား ကို စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးေအာင္ျမင္လွ်က္ရွိပါသည္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ မံုရြာ၊ မႏၱေလး ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တို ့တြင္ လိုင္ခ်ီး သီးအထြက္မ်ားပါသည္။ ကေလးျမိဳ ့၏ ေနရာအႏွံ ့အျပားတြင္လည္း လိုင္ခ်ီးသီး (ေခၚ) ေလခ်ဴသီး ကို စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ိဳးကာ၊ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံသို ့ ေရာင္းခ်ၾက ပါသည္။ လိုင္ခ်ီးပင္ တို ့သည္ အပြင့္ပြင့္ျပီး ရက္ေပါင္း ၁၂၀ မွ ၁၄၀ ခန္ ့အၾကာတြင္ အသီးသီးပါသည္။ အပင္ေပၚတြင္ရင့္မွည့္ လြယ္ေသာ သစ္သီးျဖစ္ျပီး၊ မွည့္သည္ႏွင့္တျပိဳင္နက္ ရနံ ့အလြန္ေ မႊးလာပါသည္။ အနီေရာင္ ရဲရဲေတာက္ေလ၊ အရသာပိုခ်ိဳေလျဖစ္ပါသည္။ ပန္းေရာင္သန္းေ သာအနီေရာင္ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းအခြံေလးမ်ား ၏ ေအာက္မွာေတာ့ အရည္ရႊမ္းျပီး အရသာရွိလွ သည့္ အျဖဴေရာင္အသား စိုင္မ်ားပါရွိပါသည္။ ဘဲဥပံု (သို ့မဟုတ္) အသည္းႏွလံုးပံုရွိေသာ ထို အျဖဴေရာင္အသားစိုင္မ်ားသည္ ဂ်ယ္လီ ႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္တူပါ သည္။ ထိုအျဖဴေရာင္အသား မ်ားက ေျပာင္လက္ေတာက္ပေသာ အညိုရင့္ေရာင္အေစ့တစ္လံုးကို ဖံုးအုပ္ ထားပါသည္။ အေစ့ကိုေတာ့ စားလို ့မရပါ။ လိုင္ခ်ီးသီး၏ အရသာမွာ စပ်စ္သီးႏွင့္ခပ္ဆင္ဆင္တူပါသည္။ သို ့ေသာ္လိုင္ခ်ီး က အရည္ပို၇ႊမ္းကာ၊ ရနံ ့လဲေမႊးပါသည္။ အရသာခ်ိဳျမိန္ရံုသာမက၊ ေရငတ္ လည္းေျပေစ ပါသည္။

လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ အဆာေျပသစ္သီးအျဖစ္ စားသံုးၾကသလို၊ ေရခဲမုန္ ့၊ ေက်ာက္ေက်ာ၊ ဂ်ယ္လီ၊ ယို၊ ေဖ်ာ္ရည္၊ သၾကားလံုး၊ ပီေက၊ လိုင္ခ်ီးသီးသံဗူး၊ လိုင္ခ်ီးသီၤး ေျခာက္၊ စသည္ျ ဖင့္ ႏွစ္ျခိဳက္စြာ စားသံုးၾက ပါသည္။ လတ္ဆတ္ေသာ လိုင္ခ်ီးသီးမ်ားကို အခန္းအပူအခ်ိန္ တြင္ ထားပါက၊ ၅-ရက္ခန္ ့ ခံပါသည္။ လိုင္ခ်ီးသီးကို ၾကာၾကာခံေစရန္အတြက္ ေရခဲေသတၱာ ထဲ ထဲ့သိမ္းပါက၊ ၂-ရက္ခန္ ့အၾကာတြင္ အညိုေရာင္ေျပာင္းသြားတတ္ ပါသည္။ အေရာင္ေျပာင္းေ သာ္လဲဘဲ၊ အနံ ့အရသာ ယိုယြင္းမႈမရွိသျဖင့္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာ စားလို ့ရပါသည္။ လိုင္ခ်ီးသီးကို စားသံုးရံု သာမက၊ ေခတ္မွီတိုးတက္ေသာ နည္းပညာ မ်ားျဖင့္ ဆန္းသစ္ကာ လိုင္ခ်ီးသီးမွ ေရေမႊး၊ ဆပ္ျပာ၊ ဂ်ယ္လ္၊ lotion၊ ေပါင္ဒါ စသည့္ အလွကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး တို ့ကိုလဲ ထုတ္လုပ္လွ်က္ရွိပါသည္။

လိုင္ခ်ီးသီးထဲတြင္ လူသားတို ့က်န္းမာေရးအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစသည့္ အာဟာရ ဓာတ္ အေျမာက္အမ်ားပါရွိပါသည္။ ၁၉၀ ဂရမ္ ရွိေသာ လိုင္ခ်ီးသီးတစ္ခြက္ထဲတြင္ Methionine ၀.၀၁၇ ဂရမ္၊ လိုင္ဇင္း ၀.၀၇၈ ဂရမ္၊ Tryptophan ၀.၀၁၃ ဂရမ္၊ polyunsaturated Fatty acids ၀.၂၅၁ ဂရမ္၊ monounsaturated Fatty acids ၀.၂၂၈ ဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္ေက ၀.၈ မိုက္ခရိုဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္အီး ၀.၁၃ မီလီဂရမ္၊ Choline ၁၃.၅ မီလီဂရမ္၊ ေဖာလိတ္ ၂၇.၀ မိုက္ခရိုဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္ဘီ ၆၀.၁၉ မီလီဂရမ္၊ နီအာဆင္း ၁.၁၄၆ မီလီဂရမ္၊ Energy ၁၂၅ ကယ္လိုရီ၊ ေရဓာတ္ ၁၅၅.၃၄ ဂရမ္၊ ပရိုတင္း ၁.၅၈ ဂရမ္၊ Ash ၀.၈၄ ဂရမ္၊ lipid ၀.၈၄ ဂရမ္၊ ကဆီဓာတ္ ၃၁.၄၁ ဂရမ္၊ သၾကားဓာတ္ ၂၈.၉၄ ဂရမ္၊ ေခ်ဖ်က္ လြယ္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္ ၂.၅ ဂရမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ ၁၀.၀ မီလီဂရမ္၊ မဂနီစီယမ္ ၁၉ မီလီဂရမ္၊ သံဓာတ္ ၀.၅၉ မီလီဂရမ္၊ Riboflavin ၀.၁၂၄ မီလီဂရမ္၊ သီအာမင္ ၀.၀၂၁ မီလီဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္ စီ ၁၃၅.၉ မီလီဂရမ္၊ Selenium ၁.၁ မိုက္ခရိုဂရမ္၊ Manganese ၀.၁၀၅ မီလီဂရမ္၊ ေကာ့ပါး ၀.၂၈၁ မီလီဂရမ္၊ ဇင့္ ၀.၁၃ မီလီဂရမ္၊ ဆိုဒီယမ္ ၂.၀ မီလီဂရမ္၊ ပိုတက္စီယမ္ ၃၂၅ မီလီဂရမ္၊ ေဖာ့စဖရက္စ္ ၅၉.၀ မီလီဂရမ္ ႏွင့္ မဂနီစီယမ္ ၁၉.၀ မီလီဂရမ္ တို ့ပါရွိပါသည္။

1. ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ခြန္အားမ်ားကို တိုးပြားေစႏိုင္ျပီး၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို တိုးတက္ျမင့္ မားေစပါသည္။
2. ခႏၶာကိုယ္အတြက္လိုအပ္ေသာ အရည္ဓာတ္ကို ျဖည့္တင္းေပးႏိုင္ပါသည္။
3. လိုင္ခ်ီးထဲတြင္ citrus ဆက္ဆစ္ကဲ့သို ့ေသာ ဗီတာမင္စီ ၄၀% ခန္ ့ပါရွိရာ၊ လိေမၼာ္သီး ထဲတြင္ ပါ၀င္မႈ ပမာဏထက္ ပိုမ်ား ပါသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေကာင္းက်ိဳးမျပဳေသာ free radicals မ်ားကို တိုက္ ထုတ္ေပးပါသည္။ Natural Cancer Treatment ၏ သုေတသ နျပဳခ်က္အရ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ၾကီးထြား လာမႈကို ဟန္ ့တားေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ရင္သား ကင္ဆာ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ ေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရပါသည္။
4. လိုင္ခ်ီးထဲတြင္ပါေသာ beta carotene ပမာဏသည္ မုန္လာဥနီထက္ ပိုပါသည္။
5. အစာေက်ေစျပီး၊ ဆီးလဲရႊင္ေစပါသည္။
6. လိုင္ခ်ိီးသီးတစ္ခြက္စာပမာဏထဲတြင္ ပါရွိေသာပိုတက္စီယမ္သည္ လိေမၼာ္သီး အေသး တစ္လံုးထဲတြင္ ပါရွိမႈ ထက္ပိုပါသည္။ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္သည္ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ အေရးပါေသာ သတၱဳဓာတ္ျဖစ္ၿပီး၊ ေသြး ဖိအားႏွင့္ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းတို ့ကို ဟန္ခ်က္ ညီညီထိန္းခ်ဳပ္ ေပးပါသည္။ ေသြးခဲျခင္း၊ ဆဲလ္မ်ားပ်က္စီးျခင္းကို ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ ထို ့ျပင္ ႏွလံုးကို ပံုမွန္ခုန္ ေစျပီး၊ ႏွလံုးၾကြက္သားမ်ား က်ဳံ ့ျခင္း/ ခ်ဲ ့ျခင္း ႏွင္ ့ႏွလံုးေသြးေၾကာစီးဆင္းလည္ပတ္မႈ တို ့ကို ေကာင္းစြာ အေထာက္အပ႔ံ ေပးပါသည္။ ႏွလံုးေရာ ဂါေ၀ဒနာအမ်ိဳးမ်ိဳး တို ့ကို သက္သာေ စရံုသာမက၊ ႏွလံုးေရာဂါေ၀ဒနာသည္မ်ားကိုလည္း၊ ေလျဖတ္ျခင္းမွ ၅၀% သက္သာေလ်ာ့ နည္းေစႏိုင္ပါသည္။
7. လိုင္ခ်ီးသီးမွာ ေၾကးနီ(Copper)မ်ား အလံုအေလာက္ပါရွိျခင္းေၾကာင့္ ေသြးနီဥမ်ားကို ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္ သျဖင့္ ေသြးအားေကာင္း ေစျပီး၊ ခြန္အားလဲတိုးပြားေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ေသြး အား နည္းသူမ်ားႏွင့္ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား စားသံုးသင့္ပါသည္။
8. ခႏၶာကိုယ္အတြက္လိုအပ္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္ႏွင့္ ကစီဓာတ္တို ့ၾကြယ္၀စြာပါရွိပါသည္။
9. လိုင္ခ်ီးသီးထဲတြင္ ကယ္လ္စီယမ္၊ ေဖာ့စဖရက္ႏွင့္ မဂနီစီယမ္ စသည့္သတၱဳဓာတ္မ်ား ပါရွိေသာေၾကာင့္ အရိုးႏွင့္သြားမ်ား ႀကီးထြားမႈအတြက္ အလြန္အေရးပါသျဖင့္ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးေနဆဲကေလးငယ္မ်ားကိုလည္း လိုင္ခ်ီးသီးေကြ်းေမြးသင့္ပါသည္။
10. ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲတြင္ ျဖစ္ေလ့ရွိေသာ အေအးမိႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း စသည့္ အပရိကေရာဂါမ်ားအတြက္ လိုင္ခ်ီးသီးက အစြမ္းထက္ျမက္လွပါသည္။ ဖ်ားနာေနေသာသူမ်ား လည္း လိုင္ခ်ီးသီး စားေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာ ေစႏိုင္ပါသည္။
11. လိုင္ခ်ီးသီး စားသံုးျခင္းက နာက်င္မႈကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး၊ ဂလင္းေတြေရာင္ရမ္းမႈကို သက္သာေစႏိုင္ပါ သည္။
12. လိုင္ခ်ီးသည္အရသာအလြန္ခ်ိဳေသာ္လဲ၊ ၄င္းထဲတြင္ပါရွိေသာသၾကားဓာတ္သည္ သဘာ၀သစ္သီး သၾကားဓာတ္ျဖစ္ပါသည္။ ကယ္လိုရီပါ၀င္မႈနဲျပီး၊ မျပည့္၀ဆီႏွင့္ ကိုလက္စထေရာ လံုး၀မပါရွိ သည့္ျပင္၊ ေက်ညက္လြယ္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္ၾကြယ္၀စြာပါရွိ သည့္အတြက္ ခႏၶာကိုယ္ အေလးခ်ိန္ ထိန္းသိမ္းလိုသူမ်ား စိတ္ၾကိဳက္စားသံုးႏိုင္ေသာ အသီးျဖစ္ပါသည္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကိုလဲ က်ေစပါသည္။
13. လို္င္ခ်ီးစားသံုးျခင္းေၾကာင့္ အသားအရည္ကို ေကာင္းမြန္တိုးတက္လွပေစျပီး၊ မ်က္ႏွာေပၚ ရွိအစက္ အေျပာက္မ်ားကို သက္သာ လာေစႏိုင္ပါသည္။
14. ဖက္ခြက္နာ၊ ျပည္တည္နာ..စေသာ ကိုယ္တြင္းကိုယ္ပ အနာမ်ားကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။
15. ကာမအားကို တုိးပြားေစပါသည္။
16. အစာအိမ္ေရာင္ရမ္းနာ ေ၀ဒနာအတြက္ လိုင္ခ်ီးက အလြန္ေကာင္းက်ိဳးျပဳပါသည္။
17. လိုင္ခ်ီးသီးထဲတြင္ အျခားအသီးမ်ားႏွင့္မတူ oligonol(ေခၚ)ဓာတ္တိုးဆန္ ့က်င္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳး ပါရွိသည့္ အတြက္ တုပ္ေကြးဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးမ်ားကို တြန္းလွန္ေပးႏိုင္ပါသည္။ ထို ့ျပင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ အဂၤါအဖြဲ ့အစည္း မ်ားထဲတြင္ ေသြးလည္ ပတ္စီး ဆင္းမႈကို တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေစပါသည္။
18. ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရွိ Kyorin University က အေရျပားေပၚတြင္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ သက္ေရာက္မႈကို လိုင္ခ်ီးသီးက ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္ဟု ဆိုပါသည္။
19. လိုင္ခ်ီးသီးသည္ thiamin, niacin ႏွင့္ folates စသည့္ B-complex ဗီတာမင္တို ့စုေ၀းရာ အရငး္ အျမစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္၏ ဇီ၀ကမၼျဖစ္ပ်က္မႈအလံုးစံုကို အေထာက္အ ပံ့ျဖစ္ေစပါသည္။
20. အရြယ္တင္ႏုပ်ုိဳေစရန္ႏွင့္ အသက္ရွည္ေစရန္အတြက္္ လိုင္ခ်ီးသီးကို တရုပ္ရိုးရာ တိုင္းရင္းေဆး၀ါး ကုထံုးမ်ားတြင္ အသံုးျပဳ ေလ ့ရွိပါသည္။

လိုင္ခ်ီးသီးမွာ လူသားတို ့က်န္းမာေရးအတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး လံုး၀မရွိပါ။ သို ့ေသာ္ အမွည့္ လြန္ေသာ အသီးမ်ားတြင္ အခ်ဥ္ဓါတ္ ေပါက္သည့္ အရသာရွိၾကပါသည္။ ေဆးသိပၸံပညာရွင္ မ်ားကေတာ့ ရႈေထာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ေလ့လာစမ္းသပ္ကာ၊ လိုင္ခ်ီးသီး၏ သူမတူေအာင္ ေဆးဘက္၀င္ပံုကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါျပီ။ ထို ့ေၾကာင့္ အရသာလဲရွိကာ ေကာင္းမြန္လတ္ဆတ္ေသာ လိုင္ခ်ီးသီးတို ့ကို အဆာေျပ သြားရည္စာအျဖစ္ သာမက၊ “ အစာ လဲေဆး၊ ေဆးလဲအစာ” အျဖစ္ မွီ၀ဲစားသံုးေစလိုပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။

(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္… မွ်ေ၀သည္)
မွီျငမ္း (Wikipedia:Health Benefits of Lychee)

Thanks to Promise Pauk

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...