က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီေသာ အစားအစာမ်ားနဲ႔ နပန္းလံုးေနရသည့္ ကမၻာႀကီး

By ကိုထိုက္

က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီေသာ အစားအစာမ်ား စား မိျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာတစ္၀န္း တစ္ႏွစ္ကို ဖ်ားနာမႈ သန္း ငါးရာေလာက္ထိ ျဖစ္ပြားေနရေၾကာင္း ကမာၻ႔ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီး (WHO) က သတိေပးလိုက္ သည္။

က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီေသာ အစားအစာမ်ားေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ေသဆံုးသူ ပမာဏ (၃၅၁၀၀၀) ရွိခဲ႔ေၾကာင္း WHO စာရင္းမ်ားက ဆိုလိုက္သည္။ က်က္ေအာင္ မခ်က္ထားေသာ အစားအေသာက္မ်ား၊ မသန္႔ေသာ၊ ပိုးမႊားမ်ား ပါေသာ အစားအေသာက္မ်ား စသည္ စသည္ တို႔ကို က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီေသာ အစားအစာမ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။

က်က္ေအာင္ ခ်က္မထားေသာ အစား အစာမ်ားေၾကာင့္ ခ်ည္း၀မ္းေရာဂါအစ ကင္ဆာအဆံုး ေရာဂါအမ်ဳိး (၂၀၀) ေလာက္ ျဖစ္ပြား ေနရသည္။

ကမၻာ့လူဦးေရ တိုးလာမႈေၾကာင့္ စားေသာက္ကုန္မ်ားလည္း ပိုထုတ္လုပ္ လာရရာ အစားအေသာက္မ်ားထဲတြင္ မသန္႔ေသာ ပိုးမႊားမ်ား ပိုမို ပါ၀င္လာဖို႔ကလည္း ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားသထက္ မ်ားလာေနသည္။

ခ်က္ျပဳတ္ရာမွာ သတိထားပါ

က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီေသာ အစားအေသာက္မ်ားထဲတြင္ ဘက္တီးရီးယား၊ ဗိုင္းရပ္စ္၊ ကပ္ပါးမ်ားက အစ ဓာတု ပစၥည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးထိ ပါ၀င္ေနႏုိင္သည္။ လူ႔အညစ္အေၾကးမ်ားႏွင့္ ေပက်ံေနေသာ အသား၊ သစ္သီး၀လံ၊ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္မ်ားကို သန္႔စင္ေအာင္ မေဆးျခင္း၊ မခ်က္ျပဳတ္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္လည္း အစားအေသာက္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ လူူသားထံ ေရာဂါမ်ား ေရာက္လာႏိုင္သည္။ ကမၻာလံုးခ်ီ ဆက္ႏြယ္မႈ အားေကာင္း လာေနေသာ ယေန႔ ေခတ္ႀကီး တြင္ ဟင္းအမယ္ တစ္မ်ဳိးတြင္ ထည့္သံုးေသာ ပစၥည္းမ်ားသည္ တစ္ႏိုင္ငံတည္းမွ မဟုတ္ဘဲ ႏုိင္ငံစံုမွ ျဖစ္ေနရာ အစားအေသာက္ ဟင္းလ်ာမ်ား၏ က်န္းမာေရး မညီညြတ္မႈကို စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ဖို႔က ခက္သထက္ ခက္ လာေနေၾကာင္း WHO က ေျပာသည္။

““ေဒသဟင္းလ်ာ တစ္ခုဟာ တကယ္တမ္း က်ေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ပစၥည္းေတြ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ဟင္းလ်ာ ျဖစ္ေန ပါတယ္။ ေဒသ ဟင္းလ်ာ တစ္ခုရဲ႕ ျပႆနာဟာ ႏုိင္ငံတကာ ျပႆနာ တစ္ခုအျဖစ္ကိုလည္း အခ်ိန္မေရြး ေရာက္ရွိ လာႏိုင္ပါတယ္”” ဟု WHO ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ မာဂရက္ခ်န္းက ေျပာၾကားသည္။

““စားေသာက္ကုန္ ထုတ္လုပ္ျခင္းဟာ စက္မႈလုပ္ငန္း တစ္ခု အဆင့္မ်ဳိးကို ေရာက္ေနၿပီ။ စားေသာက္ကုန္ ကုန္သြယ္မႈက ကမၻာလံုးခ်ီ ကြန္ရက္ ျဖစ္ေနၿပီ”” ဟု မစၥခ်န္းက ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။

““တစ္ကမၻာလံုးက စားေသာက္ကုန္ ပစၥည္း အမယ္ေတြကို စုေပါင္း အသံုးခ် ထုတ္လုပ္ ေနၾကတာေၾကာင့္ တစ္ေနရာ မဟုတ္ တစ္ေနရာကေန မသန္႔တဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြ၊ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြ၊ ကပ္ပါးေတြ၊ ဓာတုပစၥည္းေတြ ပါလာဖို႔ကလည္း ျဖစ္ႏုိင္ေျခ မ်ားသထက္ မ်ားလာေနတယ္”” ဟု ၎က သံုးသပ္ ေျပာၾကားသည္။

အစားအေသာက္မ်ားထဲတြင္ အီကိုလိုင္ပိုး အုပ္စု၀င္မ်ား ပါ၀င္လာမႈေၾကာင့္ ၀မ္းကိုက္ေရာဂါ၊ ၀မ္းပ်က္ ၀မ္းေလွ်ာ ေရာဂါမ်ားထိ ျဖစ္ပြားကာ ေသဆံုးမႈမ်ားထိ ျဖစ္ပြားရသည္။ အစားအစာ မသန္႔ရွင္းျခင္းေၾကာင့္ အာဖရိကႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသတို႔တြင္ ေသဆံုးမႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ပြားလ်က္ ရွိသည္။ အစားအစာ မသန္႔ရွင္းျခင္းေၾကာင္႔ ေသဆံုးသူ (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အသက္ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ား ျဖစ္သည္။

ေသခ်ာ စူးစမ္းၾကဖို႔လို

က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီေသာ အစားအစာမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတကာ စီးပြားေရးကိုပါ အဆိုးဘက္မွ သက္ေရာက္မႈ ရွိသည္။ ဂ်ာမနီတြင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က အီကိုလိုင္ပိုး ကပ္ေဘးေၾကာင့္ စိုက္ပ်ဳိး ထုတ္လုပ္သူ လယ္သမားမ်ားႏွင့္ စက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား ေဒၚလာ သန္း (၁၃၀၀) ဖိုးနီးပါး ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည္။ တစ္ဆင့္ခံ ဂယက့္ ႐ိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကမၻာတစ္၀န္း ဆံုးရံႈးရမႈမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ စားေသာက္ကုန္မ်ား က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေစေရး အားထုတ္ ႀကိဳးပမ္းၾကဖို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီးက ႏုိင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တိုက္တြန္း ႏိႈးေဆာ္ထားသည္။

ဧၿပီ (၇) ရက္ေန႔က စၿပီး WHO သည္ ႏုိင္ငံတကာ စားေသာက္ကုန္ ေဘးအႏၲရာယ္ ကင္းရွင္းေရး လႈပ္ရွားမႈ ““စိုက္ခင္းမွ ပန္းကန္ျပားေပၚသို႔”” (From Farm to Plate) ကို ျပဳလုပ္မည္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာ အစိုးရမ်ား အေနျဖင့္ မိမိတို႔ႏုိင္ငံတြင္ ရွိေသာ ဟင္းလ်ာမ်ားထဲတြင္ ပါ၀င္သည့္ ဟင္းအမယ္ တစ္မ်ဳိးခ်င္းစီသည္ မည္သည့္ ေနရာမ်ားက လာေၾကာင္းကို စူးစမ္းၾကဖို႔၊ ေဒသ အသီးသီး ကလာေသာ ဟင္းမယ္မ်ားသည္ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီစြာ ထုတ္လုပ္ထားျခင္း ရွိမရွိ၊ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ သယ္ေဆာင္ရာတြင္ေရာ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ သယ္ေဆာင္ျခင္း ရွိမရွိကိုပါ အေသးစိတ္ စိစစ္ၾကဖို႔ WHO က တိုက္တြန္း ႏိႈးေဆာ္သြားမည္ ျဖစ္သည္။

က်န္းမာေသာ အစားအစာ ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္မလဲ

- အစားအစာ တစ္ခု မျပင္ဆင္ခင္ လက္ကို စင္ေအာင္ေဆး၊ သံုးမည့္ အစားအစာ အမယ္မ်ားကိုလည္း စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆး၊ အစား အစာမ်ားကို ခုတ္ထစ္မည့္ ဓားမ်ားက အစ ခ်က္ျပဳတ္ ေၾကာ္ေလွာ္မည့္ အိုးခြက္မ်ား အလယ္၊ ထည့္ၿပီး တည္ခင္းမည့္ ပန္းကန္မ်ား အထိ သန္႔ရွင္းေအာင္ ေဆးေၾကာရမည္။

- အသားစိမ္း၊ ငါးစိမ္းမ်ားကို သီးသန္႔ ပန္းကန္ ခြက္ေယာက္မ်ား ျဖင့္ သပ္သပ္ ထည့္ရမည္။ ခ်က္ျပဳတ္ ၿပီးသားမ်ား အတြက္ ပန္းကန္ ခြက္ေယာက္ သပ္သပ္ ထားရမည္။ အေၾကာင္းမူကား အသားစိမ္း ငါးစိမ္းႏွင့္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္ သစ္သီး ၀လံစိမ္းမ်ားတြင္ ပိုးမႊား အမ်ဳိးမ်ဳိး ကပ္ပါေနႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

- သင့္ေတာ္ေသာ အပူခ်ိန္ ေပးတတ္ဖို႔ လိုမည္။ ခ်က္ျပဳတ္ ထားၿပီးသား ဟင္းလ်ာမ်ားကို ပံုမွန္ အခန္း အပူခ်ိန္တြင္ ႏွစ္နာရီထက္ ပိုၿပီး မထားသင့္။ စားခါနီးလွ်င္ ပူပူေႏြးေႏြး ျဖစ္ေအာင္ ျပန္ေႏႊးၿပီး စားျခင္းသည္ အသင့္ေတာ္ဆံုး ျဖစ္သည္။

- အသားစိမ္း ငါးစိမ္းႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ သစ္သီး၀လံမ်ားကို ေဆးေၾကာသည့္ ေရကိုလည္း ဂ႐ု စိုက္ရမည္။ ေရသန္႔သန္႔ႏွင့္ ေဆးေၾကာႏိုင္ေလ ေကာင္းေလ ျဖစ္သည္။

Ref: Unsafe food 'growing global threat' By Smitha Mundasad (BBC)

The Messenger

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+

က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီေသာ အစားအစာမ်ားနဲ႔ နပန္းလံုးေနရသည့္ ကမၻာႀကီး

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...