စအုိနာက်င္ေနလွ်င္
စအုိ ဒါမွမဟုတ္ အစာေဟာင္း အိမ္တစ္၀ိုက္နာက်င္တဲ့ ေ၀ဒနာကို စအုိနာက်င္ျခင္းလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ စအုိနာက်င္တဲ့ေ၀ဒနာဟာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အေျခအေန တစ္ရပ္ျဖစ္ျပီး စအုိနာက်င္တဲ့ေ၀ဒနာ အမ်ားစုဟာ တစ္ခါတစ္ရံ ျပင္းထန္တတ္ပါတယ္။ စအုိနာက်င္ျခင္းျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္အမ်ားစုက စအုိမွ ေသြးထြက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ျပီး ေရာဂါအေျခအေန ျပင္းထန္တာထက္ ပိုမုိ စုိးရိမ္စိတ္ ျဖစ္ေပၚတတ္ၾကပါတယ္။ စအုိနာက်င္ျခင္းဟာ အူမၾကီးကင္ဆာေရာဂါနဲ႕လည္း ရွားရွားပါးပါး ဆက္စပ္မူ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ စအုိနာက်င္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းအမ်ားစုကို အလြယ္တကူ စစ္ေဆးရွာေဖြႏုိင္ျပီး နာက်င္တဲ့ ေ၀ဒနာဟာလည္း ေရစိမ္ျခင္း (Sitz baths)နဲ႕ မိမိဘာသာ ၀ယ္ယူေသာက္သံုးႏုိင္တဲ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြနဲ႕ အမ်ားအားျဖင့္ သက္သာသြားတတ္ပါတယ္။
စအုိနာက်င္မူ ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား
- စအုိကြဲနာ၊
- စအုိျဖင့္ ဆက္ဆံျခင္း(Anal Sex)၊
- စအုိနဲ႕ စအုိအနီး အေရျပားၾကား ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚလာျခင္း (Anorectal fistula)၊
- ျမီးေညာင္ရုိးနာက်င္ျခင္း၊
- အူမၾကီးကင္ဆာ၊
- ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊
- အူေရာင္ရမ္းတဲ့ ခရုမ္းေရာဂါ၊
- ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊
- တာရွည္ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ အစာေဟာင္းအိမ္ထဲမွာ ၀မ္းမာမာၾကီးေတြ ပိတ္ဆုိ႔ေနျခင္း၊
- လိပ္ေခါင္းေရာဂါ၊
- စအုိတစ္၀ိုက္ ၾကြက္သားေတြ ေတာင့္တင္းျခင္း၊
- စအုိတစ္၀ိုက္တစ္သွ်ဴးေတြမွာ ျပည္တည္နာျဖစ္ျခင္း၊
- အစာေဟာင္းအိမ္တစ္၀ုိက္ ေရာင္ရမ္းျခင္း၊
- စအုိတစ္၀ုိက္ ယားယံျခင္း၊
- အစာေဟာင္းအိမ္ကင္ဆာ၊
- အစာေဟာင္းအိမ္ အနာျဖစ္ျခင္း၊
- လိပ္ေခါင္းထဲမွာ ေသြးခဲျခင္း၊
- စအိုတြင္ အက်ိတ္ျဖစ္ျခင္း၊
- စအုိတစ္၀ိုက္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္းစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြေၾကာင့္ စအုိနာက်င္ရတတ္ပါတယ္။
စအုိနာက်င္ေနသူတို႔အတြက္ အိမ္တြင္းကုထံုး
စအိုနာက်င္မူျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းအေပၚ မူတည္ျပီး အိမ္မွာ မိမိဘာသာ သက္သာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ရွိပါတယ္။
၁) အသီးအႏွံ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အခြံခြ်တ္မထားတဲ့ ေကာက္ႏွံတစ္ခုလံုးနဲ႕ လုပ္ထားတဲ့ အစာတုိ႔ကို မ်ားမ်ားစားေပးပါ။
၂) ေန႕စဥ္ ကိုယ္လက္လူပ္ရွားမူ ပံုမွန္လုပ္ေပးပါ။
၃) တကယ္လုိ႔ ၀မ္းခ်ဳပ္ေနရင္ အူလူပ္ရွားမူ အားေကာင္းေအာင္နဲ႕ ၀မ္းညွစ္မသြားရေအာင္ ၀မ္းေပ်ာ့ေဆး ေသာက္ေပးပါ။
၄) စအုိကြဲနာအတြက္ အေပ်ာ့စား Hysrocortisone ခရင္မ္ကို လိမ္းေပးပါ။ လိပ္ေခါင္းအတြက္ ကိုယ့္ဘာသာ ၀ယ္ယူအသံုးျပဳလုိ႔ရတဲ့ လိပ္ေခါင္းေပ်ာက္ ခရင္မ္ကို လိမ္းေပးပါ။
၅) စအုိနာက်င္မူေၾကာင့္ ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္မူေတြကိုေတာင္ မလုပ္နုိင္ဘူးဆုိရင္ Ibuprofenလုိ အကိုက္အခဲနဲ႕ ေရာင္ရမ္းမူက်ေစတဲ့ ေဆး၀ါးကို မွီ၀ဲေပးပါ။
ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသင့္ေသာအခ်ိန္
- စအုိမွ ေသြးထြက္တာ မရပ္မနားျဖစ္ေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ စအုိမွ ေသြးထြက္တဲ့ ပမာဏ သိသိသာသာ မ်ားေနရင္၊
- စအုိမွ ေသြးထြက္ျခင္းနဲ႕တြဲျပီး ေဖ်ာ့ေတာ့ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ သတိလစ္ခ်င္သလုိျဖစ္ျခင္းတုိ႔ ခံစားေနရရင္၊
- စအုိနာက်င္မူက ေ၀ဒနာ ပိုဆုိးလာရင္ ဒါမွမဟုတ္ စအုိနာက်င္မူနဲ႕တြဲျပီး ခ်မ္းတုန္ျခင္း၊ ဖ်ားျခင္းတုိ႔ ခံစားေနရရင္ ဆရာ၀န္နဲ႕ အျမန္ဆံုး ျပသသင့္ပါတယ္။
စအုိနာက်င္မူ ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား
- စအုိကြဲနာ၊
- စအုိျဖင့္ ဆက္ဆံျခင္း(Anal Sex)၊
- စအုိနဲ႕ စအုိအနီး အေရျပားၾကား ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚလာျခင္း (Anorectal fistula)၊
- ျမီးေညာင္ရုိးနာက်င္ျခင္း၊
- အူမၾကီးကင္ဆာ၊
- ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊
- အူေရာင္ရမ္းတဲ့ ခရုမ္းေရာဂါ၊
- ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊
- တာရွည္ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ အစာေဟာင္းအိမ္ထဲမွာ ၀မ္းမာမာၾကီးေတြ ပိတ္ဆုိ႔ေနျခင္း၊
- လိပ္ေခါင္းေရာဂါ၊
- စအုိတစ္၀ိုက္ ၾကြက္သားေတြ ေတာင့္တင္းျခင္း၊
- စအုိတစ္၀ိုက္တစ္သွ်ဴးေတြမွာ ျပည္တည္နာျဖစ္ျခင္း၊
- အစာေဟာင္းအိမ္တစ္၀ုိက္ ေရာင္ရမ္းျခင္း၊
- စအုိတစ္၀ုိက္ ယားယံျခင္း၊
- အစာေဟာင္းအိမ္ကင္ဆာ၊
- အစာေဟာင္းအိမ္ အနာျဖစ္ျခင္း၊
- လိပ္ေခါင္းထဲမွာ ေသြးခဲျခင္း၊
- စအိုတြင္ အက်ိတ္ျဖစ္ျခင္း၊
- စအုိတစ္၀ိုက္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္းစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြေၾကာင့္ စအုိနာက်င္ရတတ္ပါတယ္။
စအုိနာက်င္ေနသူတို႔အတြက္ အိမ္တြင္းကုထံုး
စအိုနာက်င္မူျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းအေပၚ မူတည္ျပီး အိမ္မွာ မိမိဘာသာ သက္သာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ရွိပါတယ္။
၁) အသီးအႏွံ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အခြံခြ်တ္မထားတဲ့ ေကာက္ႏွံတစ္ခုလံုးနဲ႕ လုပ္ထားတဲ့ အစာတုိ႔ကို မ်ားမ်ားစားေပးပါ။
၂) ေန႕စဥ္ ကိုယ္လက္လူပ္ရွားမူ ပံုမွန္လုပ္ေပးပါ။
၃) တကယ္လုိ႔ ၀မ္းခ်ဳပ္ေနရင္ အူလူပ္ရွားမူ အားေကာင္းေအာင္နဲ႕ ၀မ္းညွစ္မသြားရေအာင္ ၀မ္းေပ်ာ့ေဆး ေသာက္ေပးပါ။
၄) စအုိကြဲနာအတြက္ အေပ်ာ့စား Hysrocortisone ခရင္မ္ကို လိမ္းေပးပါ။ လိပ္ေခါင္းအတြက္ ကိုယ့္ဘာသာ ၀ယ္ယူအသံုးျပဳလုိ႔ရတဲ့ လိပ္ေခါင္းေပ်ာက္ ခရင္မ္ကို လိမ္းေပးပါ။
၅) စအုိနာက်င္မူေၾကာင့္ ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္မူေတြကိုေတာင္ မလုပ္နုိင္ဘူးဆုိရင္ Ibuprofenလုိ အကိုက္အခဲနဲ႕ ေရာင္ရမ္းမူက်ေစတဲ့ ေဆး၀ါးကို မွီ၀ဲေပးပါ။
ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသင့္ေသာအခ်ိန္
- စအုိမွ ေသြးထြက္တာ မရပ္မနားျဖစ္ေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ စအုိမွ ေသြးထြက္တဲ့ ပမာဏ သိသိသာသာ မ်ားေနရင္၊
- စအုိမွ ေသြးထြက္ျခင္းနဲ႕တြဲျပီး ေဖ်ာ့ေတာ့ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ သတိလစ္ခ်င္သလုိျဖစ္ျခင္းတုိ႔ ခံစားေနရရင္၊
- စအုိနာက်င္မူက ေ၀ဒနာ ပိုဆုိးလာရင္ ဒါမွမဟုတ္ စအုိနာက်င္မူနဲ႕တြဲျပီး ခ်မ္းတုန္ျခင္း၊ ဖ်ားျခင္းတုိ႔ ခံစားေနရရင္ ဆရာ၀န္နဲ႕ အျမန္ဆံုး ျပသသင့္ပါတယ္။
(ေကအမ္)