Electra Complex...
အရက္သမား ဖခင္ရဲ႕ သမီးဟာ အရက္သမားနဲ႔ ယူျဖစ္တာ သူေနထိုင္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ ေၾကာင့္လား၊ Electra complex ေၾကာင့္လား ဆိုတာ စိတ္ပညာရွင္ ေတြမွသာ သိနိုင္မယ့္ အရာပါ။
အလက္ထရာ (Electra) ဆိုတာ ဂရိ နတ္ဘုရားပါ။ အေမကို သတ္ခဲ့သူ ဇာတ္လိုက္ မိန္းကေလး တစ္ေယာက္ပါ။ အေမ ကလည္း ေကာင္းတာ ေတာ့မဟုတ္၊ ပေထြးနဲ႔ ေပါင္းျပီး သူမ ဖခင္ကို သတ္ခဲ့သူ ဆိုေတာ့ သူမကေတာ့ ေမာင္ေလးနဲ႔အတူ အေဖ့အတြက္ လက္စားေခ် ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကို မွီးျပီး စိတ္ပညာမွာ ဖခင္အေပၚ ခင္တြယ္တဲ့ စိတ္ကို Electra complex လို႔ဆိုၾက ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေတာ့ မိခင္နဲ႔ အျပိဳင္ ဖခင္ရဲ႕ အခ်စ္ကို ရခ်င္တဲ့စိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ မိန္းကေလး ေတြဟာ မိခင္ကို ခ်စ္တာက တစ္ဖက္၊ ျပိဳင္ဘက္ အျဖစ္ သေဘာထား တာက တစ္ဖက္၊ လြန္ဆြဲတဲ့အခ်ိန္ တစ္ခ်ိန္ ရွိခဲ့ဖူး တယ္ဆိုတဲ့ Sigmund Freud ရဲ႕အယူအဆပါ။ ကေလး အသက္ ၃-၆ နွစ္ အတြင္းမွာ မိမိကိုယ္ခႏၶာ အေပၚ သတိထားမိ လာပါတယ္။ ဘာလို႔ အေမနဲ႔ အေဖဟာ မတူရ သလဲ။ ဘာလို႔ ငါက ဟိုဘက္ အိမ္က ေကာင္ေလးနဲ႔ မတူရ သလဲဆိုျပီး စူးစမ္း လာပါတယ္။ ဒါကို Sigmund Freud က phallic stage ဆိုျပီး အမည္ေပး ပါတယ္။
Freud ကမိန္းကေလးငယ္ တစ္ဦးရဲ႕ psychosexual ဖြံျဖိဳးမႈ ျဖစ္စဥ္မွာ မိန္းကေလးဟာ ပထမပိုင္းမွာ အေမကို ပိုတြယ္တာတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ကေလးဟာ မသိစိတ္ ကေန သူဟာ အေဖနဲ႔ ကြာျခားမွန္း သိလာတဲ့ အခါ အေဖကို ပိုတြယ္တာ လာျပီး အေမ ကိုေတာ့ သူမရဲ႕ အေဖဆီက အခ်စ္ကို လုယူမယ့္ သူအျဖစ္ ျမင္လာတယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ အသက္ နဲ႔အတူ psychological experience ဖြံျဖိဳးလာျပီး mature sexual role နဲ႔ identity ကိုတည္ေဆာက္ နုိင္သြား ပါတယ္လို႔ Freud ကရွင္းလင္း ပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ဒီလို resolved လုပ္တာ မေအာင္ျမင္ ခဲ့ရင္ေတာ့ ကေလး ၾကီးလာတဲ့ အခါ neurosis နဲ႔ homosexuality ကိုဦးတည္ေစ ပါတယ္။ အဲဒီစိတ္ဟာ မိန္းကေလး တိုင္းမွာရွိ ၿပီး သမီးေတြဟာ အေဖကို ပိုခ်စ္တယ္ ဆိုတာ အံ့ၾသစရာ မဟုတ္တာ အမွန္ပါပဲ။ အလက္ထရာ အေၾကာင္း ေျပာၾကတာ ေတြက အမ်ားၾကီး ပါပဲ။ အဲဒီထဲ မွာမွ မိန္းကေလး ငယ္ငယ္ေလး ေတြဟာ အသက္ၾကီးတဲ့ အမ်ိဳးသား ေတြကို ၾကိဳက္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း တစ္ခုဟာ Electra complex လြမ္းမိုးမႈ ျဖစ္စဥ္ တစ္ခုလို႔လဲ ဆိုၾက ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ လူေတြက က်ယ္က်ယ္ ၿပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးျခင္း မရွိပါဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ သဘာ၀ ၿဖစ္စဥ္ အေနနဲ႔ အသက္ ၾကီးတဲ့ ေယာက်ာ္းနဲ႔ အသက္ငယ္တဲ့ မိန္းမ ယူတာဟာ ထံုးစံ မို႔ပါဘဲ။ ေနာက္တစ္ခ်က္ ကေတာ့ မိန္းကေလး ေတြဟာ ဘ၀ၾကင္ေဖာ္ ေရြးခ်ယ္ရာမွာ သူတို႔ဖခင္နဲ႔ ဆင္တူတဲ့၊ အသြင္တူတဲ့ ေယာက်ာ္းမ်ိဳး ကိုသာ ေရြးခ်ယ္ ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အမ်ိဳးသမီး ငယ္ေတြ မွာေတာ့ဒီ Electra complexကိုျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ေတြ႔ရျပီး ဖခင္ကို ဆန္႔က်င္ဘက္ လိင္အျဖစ္၊ နွစ္သက္မႈ အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္း သြားတတ္ပါ ေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖခင္ခ်စ္တဲ့ သမီး တိုင္းေတာ့ အဲလို ျဖစ္မလာ နိုင္တာ အမွန္ပါပဲ။ အေမရိကန္ ကဗ်ာဆရာ Sylvia Plath (1932–1963) ဟာ Daddy ဆိုတဲ့ကဗ်ာ တစ္ပုဒ္မွာ ေသသြားတဲ့ ဖခင္နဲ႔ ဥပကၡာ ျပဳတတ္တဲ့ ခင္ပြန္းအၾကား အထီးက်န္ စြန္႔ပစ္မႈကို ခံစား ေနရတဲ့ မိန္းကေလး တစ္ေယာက္ အေၾကာင္းကို စပ္ဆို ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း သူမရဲ႕ အထၱဳပၸတိၱကို ေလ႔လာ သူမ်ားက သူမဟာ ဖခင္ မေသခင္ ရွစ္ႏွစ္ အလုိကမွ ဖခင္ကို စသိခဲ႔ျပီး သူမရဲ႕ ခင္ပြန္း ကိုလည္း သူမဘာသာ သူမ သတ္မေသခင္ ရွစ္ႏွစ္ အလုိမွာ သိခဲ႔တာကို ေဖာ္ထုတ္ ေတြ႔ရွိခဲ့ ပါတယ္။ သူမဟာ ခင္ပြန္းကို အေဖ ေနရာမွာ အစားထိုးျပီး ေသသြားျပီး တာေတာင္ သူမကို ေျခာက္လွန္႔ ေနတဲ႔ "vampire father"လို႔ေခၚခဲ့ ပါတယ္။ ဒါဟာ unresolved Electra complex ရဲ႕ထင္ရွားတဲ့ ဥပမာ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။
Myanmar Youth Media Club