Why You Forget After Walked Into The Room
တစ္ခါတစ္ေလ အခန္းထဲ ၀င္ၿပီးမွ ဘာလုပ္ဖို႔ ၀င္လာတယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကို ေမ့ေနတတ္ ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ အခန္းတံခါးကို ၀င္ထြက္ ၿခင္းေၾကာင့္ ၿဖစ္ေပၚလာတဲ့ 'Event Boundary' ေၾကာင့္ပါတဲ့။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ လူသားေတြ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ မွတ္ဥာဏ္ စြမ္းအားဟာ အကန္႔အသတ္ ရွိၾက ပါတယ္။ အသက္ၾကီး လာတဲ့အခါ ငယ္ငယ္က ႏႈတ္တိုက္ အာဂံုေဆာင္ ခဲ့သမွ် စာေတြကို မမွတ္မိ ႏုိင္သလို အရင္ တစ္ပတ္က ဘာဟင္းနဲ႔ စားခဲ့သလုိ ဆိုတာေတာင္ မွတ္မိဖို႔ ခဲယဥ္း ပါတယ္။ ခုနက ဥပမာ ႏွစ္ခု ကေတာ့ အခ်ိန္ကာလ အတန္ၾကာ ျပီးမွ ေမ့ၾကတာ ေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ လူေတြမွာ မေကာင္းတဲ့ ေမ့တတ္တဲ့ အက်င့္ဆန္း တစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ လူတိုင္းလည္း ၾကံဳဖူး ၾကမွာ ျဖစ္သလို မိမိ ပတ္၀န္းက်င္ မွာလည္း ခဏခဏကို ေတြ႔ရ မွာပါ။ အဲဒီ အက်င့္ကို ေျပာရ ရင္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အခုေန ေနတဲ့ အခန္းကေန အျပင္ အခန္းဘက္မွာ လုပ္စရာ ရွိေနေၾကာင္း ေတြးျပီး သိေန ေပမယ့္ အခန္း တံခါးဖြင့္ျပီး အျပင္ အ ခန္းကို ေရာက္သြား တာနဲ႔ လာရတဲ့ အေၾကာင္း အရင္းကို ရုတ္တရက္ ေမ့သြားတာ မ်ိဳးပါ။ အဲဒီအက်င့္ ဆန္းကေလး အေၾကာင္းကို ဒီစာပုဒ္မွာ ေျပာျပမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဆက္လက္ ဖတ္ရႈ ၾကပါ ခင္ဗ်ာ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ အခန္း တစ္ခန္း ကေန တစ္ခန္းကို ကူးတဲ့အခါ ေမ့တတ္တဲ့ အက်င့္ဟာ အသက္ အၾကီး၊ အငယ္နဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး။ ဆယ္ေက်ာ္ သက္ အရြယ္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သလို တတိယ အရြယ္ ဘိုးဘြား ေတြလည္း ျဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္။ ျပႆနာက ေမ့သြားတဲ့ အေၾကာင္း အရင္းကို ျပန္ စဥ္းစား ေနရ တာက စဥ္းစားရ တဲ့သူ အတြက္ အခ်ိန္ကုန္ ေပမယ့္ ေဘးက လူေတြ အတြက္ေတာ့ ရယ္စရာ ၾကီးလို ျဖစ္ေန ပါတယ္။ အဲဒါ ေၾကာင့္လည္း ကိုရီးယားကား ေတြပါမက ဟာသနဲ႔ မိသားစု ဇာတ္လမ္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ အဲဒီ ေမ့တတ္တဲ့ အက်င့္ ကေလးကို ထည့္ရုိက္ ေနၾကတာ ရုိးရာလို ျဖစ္ေနပါျပီ။
ဒါေပမယ့္ အဲလိုျဖစ္ ေနၾက သူေတြ အတြက္ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာလဲ၊ ဘယ္လို ျဖစ္တာလဲ ဆိုတာ ကေတာ့ သိဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ စိတ္ပညာရွင္ ေတြရဲ႕ အဆို အရေတာ့ လူ႔စိတ္ဟာ တံခါးေတြကို မွတ္ဥာဏ္ အပိုင္းေတြ ကန္႔သတ္ ေပးတဲ့ စည္းတစ္ခုလို ျမင္ၾက ပါတယ္တဲ့။ လူေတြရဲ႕ ဦး ေႏွာက္ ဟာ အခန္း တစ္ခန္း ကေန တစ္ခန္း အကူးမွာ မွတ္ဥာဏ္ အေဟာင္း ေတြကို အလုိအေလ်ာက္ ရွင္းပစ္ျပီး ေနာက္ထပ္ မွတ္ဥာဏ္ သစ္ ေတြအတြက္ ဟင္းလင္ျပင္ ထားေပး ပါတယ္။ တံခါးေတြက ဟင္းလင္းျပင္ အသစ္နဲ႔ မွတ္ညဏ္ အေဟာင္း ေပ်ာက္ဆံုး မႈၾကား ကန္႔လန္ ကာ တစ္ခုလို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီဆိုလုိခ်က္ မွန္၊ မမွန္ စမ္းသပ္ခ်က္ ျပဳလုပ္ ၾကပါေသးတယ္။ Indiana ျပည္နယ္က Notre Dame တကၠသုိလ္မွ ရွာေဖြ စူးစမ္းသမား ေတြဟာ ကြန္ပ်ဴတာ ေတြကို အသံုးခ်ျပီး စမ္းသပ္မႈ တစ္ခု ျပဳလုပ္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ အၾကီး၊ အေသး အရြယ္အစား မတူတဲ့ အခန္းတု ၅၅ ခန္းကို ဖန္တီး ၿပီး စိတ္ပါ ၀င္စားသူ အခ်ိဳ႕ကို စမ္းသပ္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ အခန္းတု တစ္ခန္းမွာ စားပြဲ တစ္ခန္း သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ခန္း ပါ၀င္ ပါတယ္။ ပထမဆံုး ပါ၀င္ သူေတြဟာ ပစၥည္း တစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ေရြးခ်ယ္ ရပါတယ္။ ျပီးရင္ အခု ေရာက္ေနတဲ့ အခန္းကေန အခန္းသစ္ တစ္ခန္းကို ကူးရ ပါတယ္။ ေရြးခံရတဲ့ ပစၥည္း ေတြကေတာ့ ေရြးျပီး ျပီးခ်င္း ေပ်ာက္သြား ျပီးေနာက္ ေနာက္တစ္ခန္းမွာ အဲဒီ ေရြးထားတဲ့ ပစၥည္း ေတြကို ကိုယ့္ဘာသာ စဥ္းစားျပီး ျပန္ခ် ရပါတယ္။ ျပီးတာနဲ႔ စမ္းသပ္မႈ အေနနဲ႔ ေရာထားတဲ့ ပစၥည္း နာမည္ ေတြနဲ႔ သူတို႔ဟာ ေရြးထားတဲ့ ပစၥည္းေတြ ဒါမွမဟုတ္ ခ်ထားတဲ့ ပစၥည္းေတြ ဟုတ္၊ မဟုတ္ စမ္းသပ္ ၾကတာပါ။ စမ္းသပ္မႈ ရလဒ္ေတြ အရေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ စြမ္းအားဟာ အခန္း တစ္ခုတည္း မွာပဲ သြားလာ ေနတာထက္ အခန္း တစ္ခန္း ကေန တစ္ခန္းအကူး အခန္း တံခါးကို ျဖတ္သန္း မိတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ သိသိ သာသာ က်ဆင္းသြား ပါတယ္တဲ့။
စမ္းသပ္မႈ ျပဳလုပ္တဲ့ သူေတြဟာ အထက္ပါ စမ္းသပ္မႈ တစ္ခုတည္း နဲ႔ေတာ့ အတည္ မယူၾကပါဘူး။ တကယ့္ အျပင္ မွာလည္း စမ္းသပ္ ၾကပါေသး တယ္။ တူညီတဲ့ အခန္း ေတြနဲ႔ စားပြဲေတြ ထည့္သြင္းျပီး ပါ၀င္ စမ္းသပ္ခံ သူေတြ သယ္ေဆာင္ လာတဲ့ ပစၥည္း ေတြကို ဘူးတစ္ခု ထဲမွာ ၀ွက္ ထားျပီး စမ္းသပ္ ၾကပါတယ္။ ဒီတစ္ခါ မွာလည္း ပါ၀င္သူ အမ်ားစုဟာ တံခါးကို ျဖတ္ျပီး ေနာက္တစ္ခန္းကို ကူးလိုက္တာနဲ႔ သူတို႔ ဘူးထဲ မွာ ဘာေတြ ထားခဲ့ သလဲ ဆိုတာကို ေမ့သြား ၾကပါတယ္။ ဒီတစ္ခါ ၾကမွ ပတ္၀န္းက်င္ အသစ္ကို ေရႊ႕ေျပာင္း ျခင္းဟာ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ အလုပ္ လုပ္ေနတဲ့ မွတ္ဥာဏ္ကို ကြယ္ေပ်ာက္ ေစျပီး အခန္းထဲ ၀င္လာရတဲ့ မူလ အေၾကာင္း အရင္းကို ေမ့ေလ်ာ့ ေစပါတယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆကို လက္ခံလုိက္ ၾကပါတယ္။
စမ္းသပ္သူ ေတြကလည္း စမ္းသပ္ ၾကပါတယ္။ စာဖတ္ သူမ်ား အေနနဲ႔ လက္ခံ၊ မခံကေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕ ယူဆခ်က္ အေပၚ မူတည္ ပါတယ္။ ဘာ ပဲၿဖစ္ျဖစ္ ဒီလို ေမ့ေလ်ာ့ မႈမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ မွတ္ဥာဏ္ကို အထပ္ထပ္ ေခၚထားပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ပါးစပ္က ခပ္တိုးတိုး ေရရြတ္ တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အ ေရးၾကီး တယ္ဆိုရင္ စာရြက္ ေပၚမွာ ခ်မွတ္ တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မွတ္ဥာဏ္ကို အကူအညီ ေပးတာမ်ိဳး လုပ္သင့္ ပါတယ္။ ဒါမွ မိမိအိမ္က အခန္း တံခါး ေတြဟာ ေမ့ေလ်ာ့မႈ တရားခံ အျဖစ္ စြပ္စြဲခံ ေနရမႈ ကေန လြတ္ေျမာက္ ၾကမွာ ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း သတင္းပါး လုိက္ပါရေစ။
Images from scientificamerican, img.gawkerassets, img.gawkerassets, puertaautomatica, healthylivingkiosk, 0.tqn. Source: dailymail.co.uk
AuthorPaing Hmu Ko
ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ လူသားေတြ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ မွတ္ဥာဏ္ စြမ္းအားဟာ အကန္႔အသတ္ ရွိၾက ပါတယ္။ အသက္ၾကီး လာတဲ့အခါ ငယ္ငယ္က ႏႈတ္တိုက္ အာဂံုေဆာင္ ခဲ့သမွ် စာေတြကို မမွတ္မိ ႏုိင္သလို အရင္ တစ္ပတ္က ဘာဟင္းနဲ႔ စားခဲ့သလုိ ဆိုတာေတာင္ မွတ္မိဖို႔ ခဲယဥ္း ပါတယ္။ ခုနက ဥပမာ ႏွစ္ခု ကေတာ့ အခ်ိန္ကာလ အတန္ၾကာ ျပီးမွ ေမ့ၾကတာ ေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ လူေတြမွာ မေကာင္းတဲ့ ေမ့တတ္တဲ့ အက်င့္ဆန္း တစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ လူတိုင္းလည္း ၾကံဳဖူး ၾကမွာ ျဖစ္သလို မိမိ ပတ္၀န္းက်င္ မွာလည္း ခဏခဏကို ေတြ႔ရ မွာပါ။ အဲဒီ အက်င့္ကို ေျပာရ ရင္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အခုေန ေနတဲ့ အခန္းကေန အျပင္ အခန္းဘက္မွာ လုပ္စရာ ရွိေနေၾကာင္း ေတြးျပီး သိေန ေပမယ့္ အခန္း တံခါးဖြင့္ျပီး အျပင္ အ ခန္းကို ေရာက္သြား တာနဲ႔ လာရတဲ့ အေၾကာင္း အရင္းကို ရုတ္တရက္ ေမ့သြားတာ မ်ိဳးပါ။ အဲဒီအက်င့္ ဆန္းကေလး အေၾကာင္းကို ဒီစာပုဒ္မွာ ေျပာျပမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဆက္လက္ ဖတ္ရႈ ၾကပါ ခင္ဗ်ာ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ အခန္း တစ္ခန္း ကေန တစ္ခန္းကို ကူးတဲ့အခါ ေမ့တတ္တဲ့ အက်င့္ဟာ အသက္ အၾကီး၊ အငယ္နဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး။ ဆယ္ေက်ာ္ သက္ အရြယ္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သလို တတိယ အရြယ္ ဘိုးဘြား ေတြလည္း ျဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္။ ျပႆနာက ေမ့သြားတဲ့ အေၾကာင္း အရင္းကို ျပန္ စဥ္းစား ေနရ တာက စဥ္းစားရ တဲ့သူ အတြက္ အခ်ိန္ကုန္ ေပမယ့္ ေဘးက လူေတြ အတြက္ေတာ့ ရယ္စရာ ၾကီးလို ျဖစ္ေန ပါတယ္။ အဲဒါ ေၾကာင့္လည္း ကိုရီးယားကား ေတြပါမက ဟာသနဲ႔ မိသားစု ဇာတ္လမ္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ အဲဒီ ေမ့တတ္တဲ့ အက်င့္ ကေလးကို ထည့္ရုိက္ ေနၾကတာ ရုိးရာလို ျဖစ္ေနပါျပီ။
ဒါေပမယ့္ အဲလိုျဖစ္ ေနၾက သူေတြ အတြက္ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာလဲ၊ ဘယ္လို ျဖစ္တာလဲ ဆိုတာ ကေတာ့ သိဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ စိတ္ပညာရွင္ ေတြရဲ႕ အဆို အရေတာ့ လူ႔စိတ္ဟာ တံခါးေတြကို မွတ္ဥာဏ္ အပိုင္းေတြ ကန္႔သတ္ ေပးတဲ့ စည္းတစ္ခုလို ျမင္ၾက ပါတယ္တဲ့။ လူေတြရဲ႕ ဦး ေႏွာက္ ဟာ အခန္း တစ္ခန္း ကေန တစ္ခန္း အကူးမွာ မွတ္ဥာဏ္ အေဟာင္း ေတြကို အလုိအေလ်ာက္ ရွင္းပစ္ျပီး ေနာက္ထပ္ မွတ္ဥာဏ္ သစ္ ေတြအတြက္ ဟင္းလင္ျပင္ ထားေပး ပါတယ္။ တံခါးေတြက ဟင္းလင္းျပင္ အသစ္နဲ႔ မွတ္ညဏ္ အေဟာင္း ေပ်ာက္ဆံုး မႈၾကား ကန္႔လန္ ကာ တစ္ခုလို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီဆိုလုိခ်က္ မွန္၊ မမွန္ စမ္းသပ္ခ်က္ ျပဳလုပ္ ၾကပါေသးတယ္။ Indiana ျပည္နယ္က Notre Dame တကၠသုိလ္မွ ရွာေဖြ စူးစမ္းသမား ေတြဟာ ကြန္ပ်ဴတာ ေတြကို အသံုးခ်ျပီး စမ္းသပ္မႈ တစ္ခု ျပဳလုပ္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ အၾကီး၊ အေသး အရြယ္အစား မတူတဲ့ အခန္းတု ၅၅ ခန္းကို ဖန္တီး ၿပီး စိတ္ပါ ၀င္စားသူ အခ်ိဳ႕ကို စမ္းသပ္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ အခန္းတု တစ္ခန္းမွာ စားပြဲ တစ္ခန္း သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ခန္း ပါ၀င္ ပါတယ္။ ပထမဆံုး ပါ၀င္ သူေတြဟာ ပစၥည္း တစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ေရြးခ်ယ္ ရပါတယ္။ ျပီးရင္ အခု ေရာက္ေနတဲ့ အခန္းကေန အခန္းသစ္ တစ္ခန္းကို ကူးရ ပါတယ္။ ေရြးခံရတဲ့ ပစၥည္း ေတြကေတာ့ ေရြးျပီး ျပီးခ်င္း ေပ်ာက္သြား ျပီးေနာက္ ေနာက္တစ္ခန္းမွာ အဲဒီ ေရြးထားတဲ့ ပစၥည္း ေတြကို ကိုယ့္ဘာသာ စဥ္းစားျပီး ျပန္ခ် ရပါတယ္။ ျပီးတာနဲ႔ စမ္းသပ္မႈ အေနနဲ႔ ေရာထားတဲ့ ပစၥည္း နာမည္ ေတြနဲ႔ သူတို႔ဟာ ေရြးထားတဲ့ ပစၥည္းေတြ ဒါမွမဟုတ္ ခ်ထားတဲ့ ပစၥည္းေတြ ဟုတ္၊ မဟုတ္ စမ္းသပ္ ၾကတာပါ။ စမ္းသပ္မႈ ရလဒ္ေတြ အရေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ စြမ္းအားဟာ အခန္း တစ္ခုတည္း မွာပဲ သြားလာ ေနတာထက္ အခန္း တစ္ခန္း ကေန တစ္ခန္းအကူး အခန္း တံခါးကို ျဖတ္သန္း မိတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ သိသိ သာသာ က်ဆင္းသြား ပါတယ္တဲ့။
စမ္းသပ္မႈ ျပဳလုပ္တဲ့ သူေတြဟာ အထက္ပါ စမ္းသပ္မႈ တစ္ခုတည္း နဲ႔ေတာ့ အတည္ မယူၾကပါဘူး။ တကယ့္ အျပင္ မွာလည္း စမ္းသပ္ ၾကပါေသး တယ္။ တူညီတဲ့ အခန္း ေတြနဲ႔ စားပြဲေတြ ထည့္သြင္းျပီး ပါ၀င္ စမ္းသပ္ခံ သူေတြ သယ္ေဆာင္ လာတဲ့ ပစၥည္း ေတြကို ဘူးတစ္ခု ထဲမွာ ၀ွက္ ထားျပီး စမ္းသပ္ ၾကပါတယ္။ ဒီတစ္ခါ မွာလည္း ပါ၀င္သူ အမ်ားစုဟာ တံခါးကို ျဖတ္ျပီး ေနာက္တစ္ခန္းကို ကူးလိုက္တာနဲ႔ သူတို႔ ဘူးထဲ မွာ ဘာေတြ ထားခဲ့ သလဲ ဆိုတာကို ေမ့သြား ၾကပါတယ္။ ဒီတစ္ခါ ၾကမွ ပတ္၀န္းက်င္ အသစ္ကို ေရႊ႕ေျပာင္း ျခင္းဟာ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ အလုပ္ လုပ္ေနတဲ့ မွတ္ဥာဏ္ကို ကြယ္ေပ်ာက္ ေစျပီး အခန္းထဲ ၀င္လာရတဲ့ မူလ အေၾကာင္း အရင္းကို ေမ့ေလ်ာ့ ေစပါတယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆကို လက္ခံလုိက္ ၾကပါတယ္။
စမ္းသပ္သူ ေတြကလည္း စမ္းသပ္ ၾကပါတယ္။ စာဖတ္ သူမ်ား အေနနဲ႔ လက္ခံ၊ မခံကေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕ ယူဆခ်က္ အေပၚ မူတည္ ပါတယ္။ ဘာ ပဲၿဖစ္ျဖစ္ ဒီလို ေမ့ေလ်ာ့ မႈမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ မွတ္ဥာဏ္ကို အထပ္ထပ္ ေခၚထားပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ပါးစပ္က ခပ္တိုးတိုး ေရရြတ္ တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အ ေရးၾကီး တယ္ဆိုရင္ စာရြက္ ေပၚမွာ ခ်မွတ္ တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မွတ္ဥာဏ္ကို အကူအညီ ေပးတာမ်ိဳး လုပ္သင့္ ပါတယ္။ ဒါမွ မိမိအိမ္က အခန္း တံခါး ေတြဟာ ေမ့ေလ်ာ့မႈ တရားခံ အျဖစ္ စြပ္စြဲခံ ေနရမႈ ကေန လြတ္ေျမာက္ ၾကမွာ ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း သတင္းပါး လုိက္ပါရေစ။
Images from scientificamerican, img.gawkerassets, img.gawkerassets, puertaautomatica, healthylivingkiosk, 0.tqn. Source: dailymail.co.uk
AuthorPaing Hmu Ko
MYMC