DSLR Metering အေၾကာင္း သိေကာင္းဘြယ္ရာ
Digital Single Lens Reflector Camera ႏွင့္ ဓါတ္ပံု ရိုက္ရာတြင္ မွတ္တမ္း က်န္လွ်င္ ျပီးတန္းဟု ဆိုကာ ရိုက္သည့္ ပံုမ်ား အတြက္အေၾကာင္း မဟုတ္ေသာ္လည္း မိမိလိုခ်င္သည့္ Subject ကို အေကာင္းဆံုး ရရန္ အမိအရ လု၍ ရိုက္ရေတာ့ မည္ဆိုလွ်င္ DSLR Metering ကိုသံုးရန္ လိုအပ္လာပါသည္။
ကင္မရာအတြင္းရွိ Metering Sensor.
DSLR ကင္မရာ ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိၾကရာ၌ ကင္မရာတိုင္းတြင္ သူ႕ ပံုစံ ႏွင့္ သူ Metering စနစ္မ်ားရွိပါသည္။ သို႕ ေသာ္ တစ္ခု ႏွင့္ တစ္ခု အေခၚ အေ၀ၚ ေလာက္သာလွ်င္ ကြာျခားျပီး Function မ်ားမွာ မူ မ်ားစြာ ကြာ ျခားမည္ မဟုတ္ၾကပါ။ အခ်ိဳ႕ Metering (၃) ခုရွိျပီး အခ်ိဳ႕မွာ (၄) ခုရွိပါသည္။
Metering Mode (၄) မ်ိဳး
Evaluative မွာ Canon အသံုး အႏွံုဳး ျဖစ္ျပီး Nikon က မူ Matrix ဟုေခၚသည္။ Canon ႏွင့္ Nikon တို႕ တြင္ (၁) Matrix/ Evaluative, (၂) Center- Waighted, (၃) Spot/ Partial Metering စသည္ျဖင့္ (၃) ခုရွိၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ကင္မရာ မ်ားတြင္ Partial ႏွင့္ Spot ထပ္ခဲြ ထားေသာၾကာင့္ Metering Mode (၄) ခုျဖစ္ေနသည္။ ေရွ႕တြင္ Metering (၃) မ်ိဳးကိုသာ ေဖၚျပပါမည္။
Metering Sensor သည္ ရိုက္မည့္ Frame အတြင္းရွိ အလင္းေရာင္ အားလံုး၏ Overall Light ကို တြက္ခ်က္ျခင္းမရွိဘဲ Frame အား ဧရိယာ အပိုင္းမ်ား ( Multiple Areas ) ခဲြကာ အဆိုပါအပိုင္း အတြင္းသို႕ က်ေရာက္သည့္ ( Light Exposure ) အား တိုင္းထြာ ရရွိ ထား သည့္ အေပၚ မူတည္၍ ပံုေဖၚ ရန္ Shutter Speed ႏွင့္ Aperture အပါအ၀င္ အျခားေသာ Data မ်ားကို ကင္မရာအားေပးကာ Setting ကို သတ္မွတ္ေစသည္။
Metering သံုးမ်ိဳး
Matrix Metering
ကင္မရာမ်ားတြင္ ေယဘူယ် အားျဖင့္ Matrix Metering ( Nikon) , Evaluative Metering ( Canon ) တို႕ကို အဆင္သင့္ သံုး Default စနစ္အျဖစ္ ထားေပးေလ့ ရွိသည္။ အဆိုပါ စနစ္ တြင္ ကင္မရာ (Metering Sensor ) သည္ Frame ၏ အက်ယ္ ကို ဧရိယာ အပိုင္း မ်ားခဲြကာ အဆိုပါ ဧရိယာ အတြင္း ရွိ အလင္းေရာင္ ႏွင့္ အေရာင္မ်ား အပါအ၀င္ Light Exposure အားလံုးကို ျခံဳငံု တြက္ခ်က္ကာ ကင္မရာ Exposure Setting ကို သတ္မွတ္သည္။ ေအာက္ပါ Metering သေကၤတ ပံုမ်ားသည္ Nikon ကင္မရာ ရွိ ပံုမ်ားျဖစ္ပါသည္။ Nikon ပံု မ်ားျဖစ္ ေနေသာၾကာင့္ အေခၚ အ၀ၚ ကိုလည္း ပုံ အတိုင္း Nikon အေခၚ အေ၀ၚ ႏွင့္ပင္ ေဖၚျပပါမည္။
Matrix Metering သည္ Frame အတြင္းရွိ အလင္း ႏွင့္ အေမွာင္ အားလံုကို မွ်တစြာ ျဖစ္ေစရန္ တြက္ခ်က္ ေပးသည္။
အထက္ပါ ပံုတြင္ အနီေရာင္ ေလးေထာက္ ကြက္ မ်ားသည္ Matrix Metering တြက္ခ်က္သည့္ ဧရိယာ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ပံုတြင္ လူပံု ကိုေရာ ေနာက္ခံ ရွဳခင္း ကိုပါ အေရာင္ ၊ အလင္း အားလံုးတို႕ ကို မွ်ျပီး ပံုေဖၚ ထားသည္ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
Center Weighted Metering
ဤ စနစ္တြင္ အဓိက အားျဖင့္ Frame ဧရိယာ အလယ္ ဗဟိုစက္၀ိုင္း၏ 8mm စက္၀ိုင္း ဧရိယာ အတြင္း ရွိ အခ်က္အလက္ မ်ားကို သာ အဓိက ထား၍ တြက္ခ်က္သည္။ သို႕ ေသာ္ ၄င္း ဧရိဝာ ၏ ေဘးေနရာ အခ်ိဳ႕ ကိုလည္း ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္သည္။ ဤ စနစ္ကို ေရွးယခင္ထည္းက Portrait ရိုက္ရာတြင္ သံုးသည္။
အထက္ပါ ပံု၏ အနီေရာင္ စက္၀ိုင္းသည္ Center Weighted Metering တြက္ခ်က္ သည့္ဧရိယာ ျဖစ္ သည္။ Center Weighted Metering သည္ အျပင္ရွိ ရွဳခင္း ကို ခ်ိန္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ လူ ပံု သည္ အတန္အသင့္ ေမွာင္သြားကာ ျပင္ပရွိ ရွဳခင္း အလင္းေရာင္က ပို၍ မွ်တ ျပတ္သားစြာ ေပၚ ေန သည္ကို ေတြ႕ နိုင္သည္။
Spot Metering
Spot Metering တြင္ ကင္မရာ သည္ Focus ေရြးခ်ယ္ ထားသည့္ ေနရာတစ္ခု ထည္း ကြက္ကြက္ ကေလး အတြင္းရွိ Light Exposure ကုိပင္ တြက္ခ်က္ ကာ ကင္မရာ၏ Exposure Setting ကို Sett လုပ္ေပး မည္ျဖစ္သည္။ Spot Metering တြက္ခ်က္သည့္ ဧရိယာ စက္၀ိုင္း သည္ 3.5 mm ခန္႕ သာရွိသည္။
အထက္ပါ ပံုတြင္ Spot Metering (အနီေရာင္ စက္၀ိုင္း ) သည္ Single Point Focus လုပ္ထား သည့္ ခေလးမေလး ၏ မ်က္ႏွာ ေပၚရွိ ေနရာအတြက္သာလွ်င္ တြက္ခ်က္ ပံုေဖၚ ေပးသည္။
အထက္ပါ ပံုတြင္ Spot Metering သည္ လူ ( Portrait ) ကိုသာ အဓိက တြက္ခ်က္ျပီး က်န္သည့္ အပိုင္း မ်ားကို ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္ျခင္းမရွိ။ ထို႕ ေၾကာင္း လူ ပံု ၏ Exposure သည္ မွ်တစြာ ရွိေနျပီး ေနာက္ခံ ရွဳခင္း မွာမူ Overexpose ျဖစ္ကာ ျဖဴေနသည္။ ကင္မရာသည္ လူ အနည္းငယ္ေမွာင္ေနသည့္ အတြက္ အလင္းေရာင္ နည္းေနသည္ဟု တြက္ကာ အျပင္ ရွိ ရွဳ ခင္း ကို လံုး ၀ ထည့္မတြက္ဘဲ Exposure ကို တင္ေပးလိုက္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
Metering သံုးမ်ိဳး၏ ကြာျခားမွဳ မ်ား
Matrix Metering
Nikon တြင္ Matrix Metering ဟုေခၚျပီး Canon တြင္ Evaluative Metering ဟု ေခၚသည္ ။ အျခားေသာ ကင္မရာ မ်ား၏ အေခၚ အေ၀ၚႏွင့္ အနည္း အက်ဥ္း ကဲြလဲြ နိုင္သည္။ မ်ားေသာအား ျဖင့္ ကင္မရာမ်ား၏ Default Setting ျဖစ္သည္။ ဤ Multi-segment Metering သည္ ပံု၏ Frame အတြင္းရွိ ဧရိယာ အသီးသီး ၏ Light Exposure ကို ဖတ္ကာ မွ်ေျခ ကို တြက္ခ်က္ျပီး ကင္မရာ ၏ Shutter Speed ႏွင့္ Aperture အပါအ၀င္ တြက္ခ်က္မွဳ မ်ားကို သတ္မွတ္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႕ ေသာ္ ေနာက္ခံ Background အေရာင္၊ အလင္း သည္ Foreground ထက္ မ်ားစြာ ကြာျခား စြာ ေတာက္ပေနပါက Meter အဖတ္ မွားတတ္သည္ကို သတိျပဳရန္လိုသည္။ အထူးသျဖင့္ အေဆာက္အဦ၏ အတြင္းမွ ေန၍ ဖြင့္ထားသည့္ တံခါး ၊ ျပဴတင္း ေပါက္ မ်ားကို ေနာက္ခံ ျပဳ ကာ ရိုက္ သည့္ ပံုမ်ားတြင္ ဤ အေျခအေနမ်ိဳး ၾကံဳ နုိင္သည္။ Background ေရာ Foreground ပါ အလင္း (Light Illumination ) မွ်ေနသည့္ ေနရာမ်ိဳးတြင္ သံုးသင့္သည္ စနစ္ ျဖစ္သည္။
သို႕ေသာ္ ျခံဳ၍ ၾကည့္လွ်င္ ကင္မရာက Frame Area တစ္ခုလံုးကို ပ်မ္းမွ်ယူ ကာ တြက္ခ်က္သည့္အတြက္ Good for all round metering mode ဟုလည္း အခ်ိဳ႕ ေသာ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုၾကသည္။ သို႕ေၾကာင့္ လည္း ကင္မရာမ်ားတြင္ Default Setting ေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ေအာက္ပါ Matrix matering ျဖင့္ ရိုက္ထားသည့္ပံု ကိုၾကည့္ လွ်င္ Matrix Matering သည္ Frame ကို မည္ကဲ့သို႕ ခဲြျခမ္း စိတ္ျဖာ ထြက္ခ်က္ ကာ ပံုထုတ္ေပးသည္ကို ေတြ႕ နိုုင္သည္။ ပံု ၏ ေနရာ အသီးသီးတြင္ Lighting Exposure မွ်တစြာ တြက္ခ်က္ ပံုေဖၚ ေပးသည္ကို ေတြ႕ နိုင္သည္။
ဓါတ္ပံု တစ္ပံု၏ Frame အတြင္း Matrix Metering တြက္ခ်က္ သည့္ ေနရာမ်ား ( အနီေရာင္ ဧရိယာ)
ေအာက္ပါ နမူနာ ပံုမ်ားမွာ Nikon D 90 ေပၚကာစ က Matrix Metering ျဖင့္ ရိုက္ကူး ထားသည့္ ဓါတ္ပံု နမူနာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
Center Weighted Metering
Nikon တြင္ Center Weighted Metering ဟု ေခၚ Canon တြင္ Center Weighted Average Metering ဟုေခၚသည္။ ဤ စနစ္ တြင္ ကင္မရာသည္ Frame ၏ ဗဟို အပိုင္း ရွိ Data ကိုသာ အဓိက ထား တြက္ခ်က္ သည္ဆိုေစကာမူ ေဘးပတ္၀န္းက်င္ေနရာ အနည္းငယ္ကိုလည္းထည့္တြက္သည္။ SubJect သည္ Frame ၏အလယ္ တြင္ ေကာင္းမြန္စြာ ေပၚလြင္ေနလွ်င္ သံုးသင့္သည့္ စနစ္ ျဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သို႕ အေနအထားတြင္ Center Weighted Metering သည္ Subject ကို ေကာင္းစြာ ဖတ္ နုိင္သည့္အတြက္ Background ၏ အေရာင္ ၊ အလင္းတို႕၏ လြမ္းမိုးမွဳ မရွိရန္ တြက္ခ်က္ေပးမည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ Background ၏ အေရာင္ ၊ အလင္းတို႕ သည္ Subject ထက္ပို၍ အားေကာင္းေနလွ်င္ Center Weighted Metering သည္ Subject ကို ထိေရာက္စြာ ဖတ္နိုင္မည္မဟုတ္။ ပံုလည္း ေကာင္းမည္ မဟုတ္။
ဓါတ္ပံုတစ္ပံု၏ Frameအတြင္း Center Weighted Metering တြက္ခ်က္သည့္ေနရာ။( အနီေရာင္ ဧရိယာ)
ဤ ပံု ကိုပင္ Spot Metering ျဖင့္ Subject ၏ အကၤ်ီ အမဲကို ေထာက္၍ ရိုက္စဥ္က Subject ျဖဴ သြား ေသာ္လည္း ( Spot Meteringတြင္ ၾကည့္ပါရန္ ) ယခု ပံုကိုမူ Center Weighted Metering ႏွင့္ ရိုက္သည့္အခါတြင္ ေရွ႕ေရာ ေနာက္ပါ Lighting Exposure မွ်လာသည့္ကိုေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ အကၤ်ီအနက္ တစ္ခုထည္းသာမက ၄င္းအနီးပတ္၀န္းက်င္ရွိ ေနရာအခ်ိဳ႕ကိုပါ ထည့္တြက္ ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ သည္။ သို႕ေသာ္ Subject သည္ လြန္စြာ ေတာက္ပျခင္း၊ မ်ားစြာ မဲ ေမွာင္ျခင္း Background မ်ားစြာ ေတာက္ပျခင္း ၊ ေမွာင္ေနျခင္း မ်ားရွိပါက Centering Weighted Metering အဖတ္ မွား နိုင္သည္။
အထက္ပါ ပံုသည္ ခုန္ေနသည့္ ခေလးႏွွင့္ လွိဳင္းကို Center Weighted Metering ၏ယူကာ ရိုက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ ပံုတြင္ လူ ႏွင့္ လွိဳင္း ႏွစ္ခု ျပတ္သားကာ Exposure မွ်တစြာ ရွိေနသည္။
Center Weighted Metering ျဖင့္ ရိုက္ ထားသည့္ ပံု နမူနာမ်ား-
Spot Metering
Nikon က Spot Metering ဟု ေခၚျပီး Canon က Partial Metering ဟုေခၚသည္။ ယင္းသည္ ဧရိယာ ေသးေသး ေလး၏ Light Exposure ကိုသာ တြက္ခ်က္ျပီး Setting လုပ္သည့္အတြက္ တိက် သည္။ အလင္း၊ အေရာင္ ကြာျခားမွဳ မ်ားသည့္ High Contrast မ်ားသည့္ အေျခ အေနမ်ားတြင္ သံုးသင့္ သည္။ သို႕ေသာ္ Spot ယူလိုက္သည့္ ေနရာ မွား သြားလွ်င္မူ ပံု ပ်က္သြားေပလိမ့္မည္။ အကယ္၍ Spot Metering ကို သံုးပါက Main Subject ၏ Mid-Tone Part ေနရာ ကို ေရြး၍ Spot လုပ္သင့္ သည္။
ဓါတ္ပံု တစ္ပံု၏ Frame အတြင္း Spot Metering တြက္ခ်က္ သည့္ ေနရာ။ ( အနီေရာင္ ဧရိယာ)
အထက္ပါ ပံုမွာ Center-Weighted Matering က႑တြင္ ေဖၚျပခဲ့ျပီးသည့္ ပံုပင္ ျဖစ္သည္။ Subject ၏ အကၤ်ီ အနက္ေရာင္၏ အလယ္ကို Spot Metering လုပ္ထားသည့္အတြက္ ကင္မရာက ေမွာင္လြန္းသည္ ဟု သတ္မွတ္ကာ Exposure ကို တင္လိုက္သျဖင့္ Overexpose ျဖစ္သြား ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ပံု တြင္ အလင္း အေမွာင္ ကြာလြန္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ Spot Metering တြင္ သတိျပဳရမည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။
အကယ္၍ Subject ေနာက္ က အလင္းမ်ားလြန္းေနေသာေၾကာင့္ မ်က္နွာမဲေနသည့္ Back Lit အေျခ အေနမ်ိဳး တြင္ Spot Metering မယူ ပါက Subject သည္ Silhouette သာလွ်င္ ထြက္လာေပလိမ့္မည္။ မ်က္နွာသည္ မဲေနေပလိမ့္မည္။ မ်က္နွာကို Spot Metering ယူ၍ ရိုက္ပါက Subject ၏ မ်က္နွာ ေပၚ လာျပီး သို႕ ေသာ္ ေနာက္ခံ မွာမူ ယခင္ကထက္ ပို၍ လင္းလာ လိမ့္မည္.
အထက္ပါ ပံု မွာ ဂူ အ၀ ရွိ မိုးေကာင္းကင္သည္ လင္းေန၍ ဂူ ၏အတြင္းပိုင္းသည္ ေမွာင္ေနသည္။ ဂူ အတြင္းရွိ ေမွာင္ေနေသာ ေနရာမ်ားကို Sopt Metering ယူပါက ဂူ အတြင္း၌ လင္းလာမည္ ျဖစ္ေသာ္ လည္း ဂူ အ၀င္ရွိ ေကာင္းကင္သည္ Overexpose ျဖစ္ကာ ျဖဴေဖြး သြား လိမ့္ မည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ ဂူ အ၀င္၀ရွိ မိုးေကာင္းကင္ကို Spot Metering ယူ၊ AE Lock လုပ္၍ Focus ကိုျပန္ေနရာေရႊ႕ Recompose လုပ္ကာ ရိုက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤ သို႕ ျဖင့္ အဓိက ျပခ်က္ ျဖစ္သည့္ ေကာင္းကင္ ကိုပံုမွန္ အေန အထားရသည္။
အထက္ပါ ပံုသည္လည္း ေဘးမွ၀င္လာသည့္ အလင္းကို Spot Metering ယူကာ ရိုက္ထားျခင္း ျဖစ္ သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ Main Subject ျဖစ္သည့္ အလင္းေရာင္သည္ မွ်တစြာ ေပၚေနသည္။
အထက္ပါ ပံုကဲ့သို္႕ High Contrast ရွိ ေသာပံုကို အခ်ိဳ႕ ေသာ ပညာရွင္မ်ားက Spot Metering ျဖင့္ ရိုက္ျခင္းကို ႏွစ္သက္ၾကသည္။
Spot Metering ျဖင့္ ရိုက္ထားသည့္ ပံုမ်ားကို နမူနာ ျပထားပါသည္-
Credits: ဆရာဦးစုိးလႈိင္ (Country Road)
ကင္မရာအတြင္းရွိ Metering Sensor.
DSLR ကင္မရာ ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိၾကရာ၌ ကင္မရာတိုင္းတြင္ သူ႕ ပံုစံ ႏွင့္ သူ Metering စနစ္မ်ားရွိပါသည္။ သို႕ ေသာ္ တစ္ခု ႏွင့္ တစ္ခု အေခၚ အေ၀ၚ ေလာက္သာလွ်င္ ကြာျခားျပီး Function မ်ားမွာ မူ မ်ားစြာ ကြာ ျခားမည္ မဟုတ္ၾကပါ။ အခ်ိဳ႕ Metering (၃) ခုရွိျပီး အခ်ိဳ႕မွာ (၄) ခုရွိပါသည္။
Metering Mode (၄) မ်ိဳး
Evaluative မွာ Canon အသံုး အႏွံုဳး ျဖစ္ျပီး Nikon က မူ Matrix ဟုေခၚသည္။ Canon ႏွင့္ Nikon တို႕ တြင္ (၁) Matrix/ Evaluative, (၂) Center- Waighted, (၃) Spot/ Partial Metering စသည္ျဖင့္ (၃) ခုရွိၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ကင္မရာ မ်ားတြင္ Partial ႏွင့္ Spot ထပ္ခဲြ ထားေသာၾကာင့္ Metering Mode (၄) ခုျဖစ္ေနသည္။ ေရွ႕တြင္ Metering (၃) မ်ိဳးကိုသာ ေဖၚျပပါမည္။
Metering Sensor သည္ ရိုက္မည့္ Frame အတြင္းရွိ အလင္းေရာင္ အားလံုး၏ Overall Light ကို တြက္ခ်က္ျခင္းမရွိဘဲ Frame အား ဧရိယာ အပိုင္းမ်ား ( Multiple Areas ) ခဲြကာ အဆိုပါအပိုင္း အတြင္းသို႕ က်ေရာက္သည့္ ( Light Exposure ) အား တိုင္းထြာ ရရွိ ထား သည့္ အေပၚ မူတည္၍ ပံုေဖၚ ရန္ Shutter Speed ႏွင့္ Aperture အပါအ၀င္ အျခားေသာ Data မ်ားကို ကင္မရာအားေပးကာ Setting ကို သတ္မွတ္ေစသည္။
Metering သံုးမ်ိဳး
Matrix Metering
ကင္မရာမ်ားတြင္ ေယဘူယ် အားျဖင့္ Matrix Metering ( Nikon) , Evaluative Metering ( Canon ) တို႕ကို အဆင္သင့္ သံုး Default စနစ္အျဖစ္ ထားေပးေလ့ ရွိသည္။ အဆိုပါ စနစ္ တြင္ ကင္မရာ (Metering Sensor ) သည္ Frame ၏ အက်ယ္ ကို ဧရိယာ အပိုင္း မ်ားခဲြကာ အဆိုပါ ဧရိယာ အတြင္း ရွိ အလင္းေရာင္ ႏွင့္ အေရာင္မ်ား အပါအ၀င္ Light Exposure အားလံုးကို ျခံဳငံု တြက္ခ်က္ကာ ကင္မရာ Exposure Setting ကို သတ္မွတ္သည္။ ေအာက္ပါ Metering သေကၤတ ပံုမ်ားသည္ Nikon ကင္မရာ ရွိ ပံုမ်ားျဖစ္ပါသည္။ Nikon ပံု မ်ားျဖစ္ ေနေသာၾကာင့္ အေခၚ အ၀ၚ ကိုလည္း ပုံ အတိုင္း Nikon အေခၚ အေ၀ၚ ႏွင့္ပင္ ေဖၚျပပါမည္။
Matrix Metering သည္ Frame အတြင္းရွိ အလင္း ႏွင့္ အေမွာင္ အားလံုကို မွ်တစြာ ျဖစ္ေစရန္ တြက္ခ်က္ ေပးသည္။
အထက္ပါ ပံုတြင္ အနီေရာင္ ေလးေထာက္ ကြက္ မ်ားသည္ Matrix Metering တြက္ခ်က္သည့္ ဧရိယာ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ပံုတြင္ လူပံု ကိုေရာ ေနာက္ခံ ရွဳခင္း ကိုပါ အေရာင္ ၊ အလင္း အားလံုးတို႕ ကို မွ်ျပီး ပံုေဖၚ ထားသည္ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
Center Weighted Metering
ဤ စနစ္တြင္ အဓိက အားျဖင့္ Frame ဧရိယာ အလယ္ ဗဟိုစက္၀ိုင္း၏ 8mm စက္၀ိုင္း ဧရိယာ အတြင္း ရွိ အခ်က္အလက္ မ်ားကို သာ အဓိက ထား၍ တြက္ခ်က္သည္။ သို႕ ေသာ္ ၄င္း ဧရိဝာ ၏ ေဘးေနရာ အခ်ိဳ႕ ကိုလည္း ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္သည္။ ဤ စနစ္ကို ေရွးယခင္ထည္းက Portrait ရိုက္ရာတြင္ သံုးသည္။
အထက္ပါ ပံု၏ အနီေရာင္ စက္၀ိုင္းသည္ Center Weighted Metering တြက္ခ်က္ သည့္ဧရိယာ ျဖစ္ သည္။ Center Weighted Metering သည္ အျပင္ရွိ ရွဳခင္း ကို ခ်ိန္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ လူ ပံု သည္ အတန္အသင့္ ေမွာင္သြားကာ ျပင္ပရွိ ရွဳခင္း အလင္းေရာင္က ပို၍ မွ်တ ျပတ္သားစြာ ေပၚ ေန သည္ကို ေတြ႕ နိုင္သည္။
Spot Metering
Spot Metering တြင္ ကင္မရာ သည္ Focus ေရြးခ်ယ္ ထားသည့္ ေနရာတစ္ခု ထည္း ကြက္ကြက္ ကေလး အတြင္းရွိ Light Exposure ကုိပင္ တြက္ခ်က္ ကာ ကင္မရာ၏ Exposure Setting ကို Sett လုပ္ေပး မည္ျဖစ္သည္။ Spot Metering တြက္ခ်က္သည့္ ဧရိယာ စက္၀ိုင္း သည္ 3.5 mm ခန္႕ သာရွိသည္။
အထက္ပါ ပံုတြင္ Spot Metering (အနီေရာင္ စက္၀ိုင္း ) သည္ Single Point Focus လုပ္ထား သည့္ ခေလးမေလး ၏ မ်က္ႏွာ ေပၚရွိ ေနရာအတြက္သာလွ်င္ တြက္ခ်က္ ပံုေဖၚ ေပးသည္။
အထက္ပါ ပံုတြင္ Spot Metering သည္ လူ ( Portrait ) ကိုသာ အဓိက တြက္ခ်က္ျပီး က်န္သည့္ အပိုင္း မ်ားကို ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္ျခင္းမရွိ။ ထို႕ ေၾကာင္း လူ ပံု ၏ Exposure သည္ မွ်တစြာ ရွိေနျပီး ေနာက္ခံ ရွဳခင္း မွာမူ Overexpose ျဖစ္ကာ ျဖဴေနသည္။ ကင္မရာသည္ လူ အနည္းငယ္ေမွာင္ေနသည့္ အတြက္ အလင္းေရာင္ နည္းေနသည္ဟု တြက္ကာ အျပင္ ရွိ ရွဳ ခင္း ကို လံုး ၀ ထည့္မတြက္ဘဲ Exposure ကို တင္ေပးလိုက္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
Metering သံုးမ်ိဳး၏ ကြာျခားမွဳ မ်ား
Matrix Metering
Nikon တြင္ Matrix Metering ဟုေခၚျပီး Canon တြင္ Evaluative Metering ဟု ေခၚသည္ ။ အျခားေသာ ကင္မရာ မ်ား၏ အေခၚ အေ၀ၚႏွင့္ အနည္း အက်ဥ္း ကဲြလဲြ နိုင္သည္။ မ်ားေသာအား ျဖင့္ ကင္မရာမ်ား၏ Default Setting ျဖစ္သည္။ ဤ Multi-segment Metering သည္ ပံု၏ Frame အတြင္းရွိ ဧရိယာ အသီးသီး ၏ Light Exposure ကို ဖတ္ကာ မွ်ေျခ ကို တြက္ခ်က္ျပီး ကင္မရာ ၏ Shutter Speed ႏွင့္ Aperture အပါအ၀င္ တြက္ခ်က္မွဳ မ်ားကို သတ္မွတ္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႕ ေသာ္ ေနာက္ခံ Background အေရာင္၊ အလင္း သည္ Foreground ထက္ မ်ားစြာ ကြာျခား စြာ ေတာက္ပေနပါက Meter အဖတ္ မွားတတ္သည္ကို သတိျပဳရန္လိုသည္။ အထူးသျဖင့္ အေဆာက္အဦ၏ အတြင္းမွ ေန၍ ဖြင့္ထားသည့္ တံခါး ၊ ျပဴတင္း ေပါက္ မ်ားကို ေနာက္ခံ ျပဳ ကာ ရိုက္ သည့္ ပံုမ်ားတြင္ ဤ အေျခအေနမ်ိဳး ၾကံဳ နုိင္သည္။ Background ေရာ Foreground ပါ အလင္း (Light Illumination ) မွ်ေနသည့္ ေနရာမ်ိဳးတြင္ သံုးသင့္သည္ စနစ္ ျဖစ္သည္။
သို႕ေသာ္ ျခံဳ၍ ၾကည့္လွ်င္ ကင္မရာက Frame Area တစ္ခုလံုးကို ပ်မ္းမွ်ယူ ကာ တြက္ခ်က္သည့္အတြက္ Good for all round metering mode ဟုလည္း အခ်ိဳ႕ ေသာ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုၾကသည္။ သို႕ေၾကာင့္ လည္း ကင္မရာမ်ားတြင္ Default Setting ေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ေအာက္ပါ Matrix matering ျဖင့္ ရိုက္ထားသည့္ပံု ကိုၾကည့္ လွ်င္ Matrix Matering သည္ Frame ကို မည္ကဲ့သို႕ ခဲြျခမ္း စိတ္ျဖာ ထြက္ခ်က္ ကာ ပံုထုတ္ေပးသည္ကို ေတြ႕ နိုုင္သည္။ ပံု ၏ ေနရာ အသီးသီးတြင္ Lighting Exposure မွ်တစြာ တြက္ခ်က္ ပံုေဖၚ ေပးသည္ကို ေတြ႕ နိုင္သည္။
ဓါတ္ပံု တစ္ပံု၏ Frame အတြင္း Matrix Metering တြက္ခ်က္ သည့္ ေနရာမ်ား ( အနီေရာင္ ဧရိယာ)
ေအာက္ပါ နမူနာ ပံုမ်ားမွာ Nikon D 90 ေပၚကာစ က Matrix Metering ျဖင့္ ရိုက္ကူး ထားသည့္ ဓါတ္ပံု နမူနာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
Center Weighted Metering
Nikon တြင္ Center Weighted Metering ဟု ေခၚ Canon တြင္ Center Weighted Average Metering ဟုေခၚသည္။ ဤ စနစ္ တြင္ ကင္မရာသည္ Frame ၏ ဗဟို အပိုင္း ရွိ Data ကိုသာ အဓိက ထား တြက္ခ်က္ သည္ဆိုေစကာမူ ေဘးပတ္၀န္းက်င္ေနရာ အနည္းငယ္ကိုလည္းထည့္တြက္သည္။ SubJect သည္ Frame ၏အလယ္ တြင္ ေကာင္းမြန္စြာ ေပၚလြင္ေနလွ်င္ သံုးသင့္သည့္ စနစ္ ျဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သို႕ အေနအထားတြင္ Center Weighted Metering သည္ Subject ကို ေကာင္းစြာ ဖတ္ နုိင္သည့္အတြက္ Background ၏ အေရာင္ ၊ အလင္းတို႕၏ လြမ္းမိုးမွဳ မရွိရန္ တြက္ခ်က္ေပးမည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ Background ၏ အေရာင္ ၊ အလင္းတို႕ သည္ Subject ထက္ပို၍ အားေကာင္းေနလွ်င္ Center Weighted Metering သည္ Subject ကို ထိေရာက္စြာ ဖတ္နိုင္မည္မဟုတ္။ ပံုလည္း ေကာင္းမည္ မဟုတ္။
ဓါတ္ပံုတစ္ပံု၏ Frameအတြင္း Center Weighted Metering တြက္ခ်က္သည့္ေနရာ။( အနီေရာင္ ဧရိယာ)
ဤ ပံု ကိုပင္ Spot Metering ျဖင့္ Subject ၏ အကၤ်ီ အမဲကို ေထာက္၍ ရိုက္စဥ္က Subject ျဖဴ သြား ေသာ္လည္း ( Spot Meteringတြင္ ၾကည့္ပါရန္ ) ယခု ပံုကိုမူ Center Weighted Metering ႏွင့္ ရိုက္သည့္အခါတြင္ ေရွ႕ေရာ ေနာက္ပါ Lighting Exposure မွ်လာသည့္ကိုေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ အကၤ်ီအနက္ တစ္ခုထည္းသာမက ၄င္းအနီးပတ္၀န္းက်င္ရွိ ေနရာအခ်ိဳ႕ကိုပါ ထည့္တြက္ ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ သည္။ သို႕ေသာ္ Subject သည္ လြန္စြာ ေတာက္ပျခင္း၊ မ်ားစြာ မဲ ေမွာင္ျခင္း Background မ်ားစြာ ေတာက္ပျခင္း ၊ ေမွာင္ေနျခင္း မ်ားရွိပါက Centering Weighted Metering အဖတ္ မွား နိုင္သည္။
အထက္ပါ ပံုသည္ ခုန္ေနသည့္ ခေလးႏွွင့္ လွိဳင္းကို Center Weighted Metering ၏ယူကာ ရိုက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ ပံုတြင္ လူ ႏွင့္ လွိဳင္း ႏွစ္ခု ျပတ္သားကာ Exposure မွ်တစြာ ရွိေနသည္။
Center Weighted Metering ျဖင့္ ရိုက္ ထားသည့္ ပံု နမူနာမ်ား-
Spot Metering
Nikon က Spot Metering ဟု ေခၚျပီး Canon က Partial Metering ဟုေခၚသည္။ ယင္းသည္ ဧရိယာ ေသးေသး ေလး၏ Light Exposure ကိုသာ တြက္ခ်က္ျပီး Setting လုပ္သည့္အတြက္ တိက် သည္။ အလင္း၊ အေရာင္ ကြာျခားမွဳ မ်ားသည့္ High Contrast မ်ားသည့္ အေျခ အေနမ်ားတြင္ သံုးသင့္ သည္။ သို႕ေသာ္ Spot ယူလိုက္သည့္ ေနရာ မွား သြားလွ်င္မူ ပံု ပ်က္သြားေပလိမ့္မည္။ အကယ္၍ Spot Metering ကို သံုးပါက Main Subject ၏ Mid-Tone Part ေနရာ ကို ေရြး၍ Spot လုပ္သင့္ သည္။
ဓါတ္ပံု တစ္ပံု၏ Frame အတြင္း Spot Metering တြက္ခ်က္ သည့္ ေနရာ။ ( အနီေရာင္ ဧရိယာ)
အထက္ပါ ပံုမွာ Center-Weighted Matering က႑တြင္ ေဖၚျပခဲ့ျပီးသည့္ ပံုပင္ ျဖစ္သည္။ Subject ၏ အကၤ်ီ အနက္ေရာင္၏ အလယ္ကို Spot Metering လုပ္ထားသည့္အတြက္ ကင္မရာက ေမွာင္လြန္းသည္ ဟု သတ္မွတ္ကာ Exposure ကို တင္လိုက္သျဖင့္ Overexpose ျဖစ္သြား ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ပံု တြင္ အလင္း အေမွာင္ ကြာလြန္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ Spot Metering တြင္ သတိျပဳရမည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။
အကယ္၍ Subject ေနာက္ က အလင္းမ်ားလြန္းေနေသာေၾကာင့္ မ်က္နွာမဲေနသည့္ Back Lit အေျခ အေနမ်ိဳး တြင္ Spot Metering မယူ ပါက Subject သည္ Silhouette သာလွ်င္ ထြက္လာေပလိမ့္မည္။ မ်က္နွာသည္ မဲေနေပလိမ့္မည္။ မ်က္နွာကို Spot Metering ယူ၍ ရိုက္ပါက Subject ၏ မ်က္နွာ ေပၚ လာျပီး သို႕ ေသာ္ ေနာက္ခံ မွာမူ ယခင္ကထက္ ပို၍ လင္းလာ လိမ့္မည္.
အထက္ပါ ပံု မွာ ဂူ အ၀ ရွိ မိုးေကာင္းကင္သည္ လင္းေန၍ ဂူ ၏အတြင္းပိုင္းသည္ ေမွာင္ေနသည္။ ဂူ အတြင္းရွိ ေမွာင္ေနေသာ ေနရာမ်ားကို Sopt Metering ယူပါက ဂူ အတြင္း၌ လင္းလာမည္ ျဖစ္ေသာ္ လည္း ဂူ အ၀င္ရွိ ေကာင္းကင္သည္ Overexpose ျဖစ္ကာ ျဖဴေဖြး သြား လိမ့္ မည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ ဂူ အ၀င္၀ရွိ မိုးေကာင္းကင္ကို Spot Metering ယူ၊ AE Lock လုပ္၍ Focus ကိုျပန္ေနရာေရႊ႕ Recompose လုပ္ကာ ရိုက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤ သို႕ ျဖင့္ အဓိက ျပခ်က္ ျဖစ္သည့္ ေကာင္းကင္ ကိုပံုမွန္ အေန အထားရသည္။
အထက္ပါ ပံုသည္လည္း ေဘးမွ၀င္လာသည့္ အလင္းကို Spot Metering ယူကာ ရိုက္ထားျခင္း ျဖစ္ သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ Main Subject ျဖစ္သည့္ အလင္းေရာင္သည္ မွ်တစြာ ေပၚေနသည္။
အထက္ပါ ပံုကဲ့သို္႕ High Contrast ရွိ ေသာပံုကို အခ်ိဳ႕ ေသာ ပညာရွင္မ်ားက Spot Metering ျဖင့္ ရိုက္ျခင္းကို ႏွစ္သက္ၾကသည္။
Spot Metering ျဖင့္ ရိုက္ထားသည့္ ပံုမ်ားကို နမူနာ ျပထားပါသည္-
Credits: ဆရာဦးစုိးလႈိင္ (Country Road)