ဘယ္ႏုိင္ငံေတြ အစားအေသာက္ အက်န္းမာဆံုးလဲ
ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္သည္ ေခ်ာကလက္ေတြ၊ ေ၀ဖာေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နာမည္ေက်ာ္သည္။ ဟန္ေဂရီကား အသားမ်ဳိးစံု ေရာႁပြန္း ခ်က္ထားေသာ ဂူးလက္စ္ ဟင္းနဲ႔ နာမည္ ေက်ာ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ဆံုး ထြက္လာေသာ ကမာၻ ့အစားအေသာက္ က်န္းမာမႈ အရွိဆံုး ႏုိင္ငံမ်ား စာရင္းတြင္ကား ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္တို႔ ဟန္ေဂရီတို႔ ဇယား ေနာက္ဆံုး ေရာက္ေန သည္။ အစားအေသာက္ အက်န္းမာဆံုးႏုိင္ငံမ်ား စာရင္း တြင္ အာဖရိကႏုိင္ငံ မ်ားက ထိပ္ဆံုးက ရွိေနသည္။ ခ်တ္ဒ္ႏွင့္ ဆီရာရာလီယြန္ ႏုိင္ငံတို႔၏ အစားအေသာက္ မ်ား ထဲတြင္ သစ္သီး၀လံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ အေစ့အဆံမ်ား အမ်ားဆံုး ပါ၀င္သည္။
ကမာၻတစ္၀န္း ႏိုင္ငံ အသီးသီးတြင္ စားသံုးၾကသည့္ ဟင္းလ်ာ မ်ားကို က်န္းမာျခင္း၊ မက်န္းမာျခင္း အဆင့္ခြဲျခား သတ္မွတ္ခဲ့သည္တြင္ ကမာၻ တစ္၀န္း၌ သစ္သီး၀လံႏွင့္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္ စားသံုးႏႈန္းမ်ား တက္လာေနေၾကာင္းလည္း ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီေသာ အသင့္စား မုန္႔ပဲသြားေရ စာမ်ား စားသံုးႏႈန္း တက္လာႏႈန္းက ဟင္းသီးဟင္းရြက္ သစ္သီး၀လံ အေစ့အဆံ စားႏႈန္းထက္ မ်ားစြာ ပိုမ်ားေနသည္ ကိုလည္း ေတြ႕ရ သည္။ ေလ့လာမႈ စစ္တမ္းကို The Lancet က်န္းမာေရး ဂ်ာနယ္တြင္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ ထားသည္။ စစ္တမ္းသည္ ကမာၻ ့ႏုိင္ငံေပါင္း (၁၉၇) ႏုိင္ငံ၏ စားေသာက္မႈ ပံုစံမ်ားကို လႊမ္းၿခံဳသည္။ ကမာၻ ့လူဦးေရ (၉၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္ေသာ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူ သန္း (၄၅၀၀) ၏ စားသံုးမႈ ပံုစံမ်ားကို ကိုယ္စား ျပဳႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။
၁၉၉၀ မွ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အၾကားတြင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံမ်ားသည္ မက်န္းမာေစေသာ အစားအေသာက္မ်ား စားသံုးမႈ အနည္းငယ္ ေလ်ာ့နည္း က်ဆင္း ခဲ့ၿပီး က်န္းမာေစေသာ သစ္သီး၀လံႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား စားသံုးမႈက သိသိသာသာ တိုးတက္လာ ခဲ့ေၾကာင္း စစ္တမ္းက ေဖာ္ျပသည္။ သို႔ျဖစ္သည့္ ကမာၻ ့ႏုိင္ငံ မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္လိုက္သည့္ အခါတြင္ကား အေမရိကန္၊ ကေနဒါ၊ အေနာက္ ဥေရာပ၊ ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္ နယူးဇီလန္ တို႔သည္ က်န္းမာေသာ အစားအေသာက္ စားသံုးမႈ အဆင့္တြင္ မ်ားစြာ နိမ့္က်ေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ထိုႏိုင္ငံမ်ားသည္ မက်န္းမာေစေသာ အသင့္စား အစားအေသာက္ အမ်ားအျပား စားေနၾကျခင္းသည္ က်န္းမာမႈ ဇယားတြင္ ေအာက္က်ေနရသည့္ အဓိက အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ သည္။
အာဖရိက ေတာင္ပိုင္းျခမ္း ႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕၊ တရုတ္၊ အိႏ္ၵိယ စသည့္ အာရွႏုိင္ငံ အခ်ဳိ႕တို႔ကား ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ကာလအတြင္း စားေသာက္မႈ ပံုစံသည္ ထူးထူးျခားျခား က်န္းမာ မလာေၾကာင္းလည္း ေတြ႕ရသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ကမာၻ ့ေဒသမ်ားတြင္ကား က်န္းမာေစေသာ စားေသာက္မႈ ပံုစံထက္ မက်န္းမာေစေသာ စားေသာက္မႈပံုစံက ပိုအေလးသာ ေနေၾကာင္း စစ္တမ္းက ဆိုသည္။
ႏွလံုး၊ ေလျဖတ္၊ ဆီးခ်ဳိ၊ ကင္ဆာ၊ အ၀လြန္ျခင္း စေသာ ေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္ေစသည့္ အဓိက အစားအစာ (၁၇) မ်ဳိး မည္မွ် ပါ၀င္ ေနသည္ ဟူေသာ အခ်က္ျဖင့္ အဓိက ခ်ိန္ထိုးကာ ကမာၻ ့ႏုိင္ငံမ်ား၏ အစားအစာ မ်ား၏ က်န္းမာေစျခင္း၊ မက်န္းမာေစျခင္းကို အကဲျဖတ္ အမွတ္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ (၁၇) မ်ဳိးထဲတြင္ က်န္းမာမႈကို အေထာက္အကူျပဳေသာ (၁၀) မ်ဳိးအျဖစ္ သစ္သီး၀လံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ ပဲ၊ အေစ႔အဆံ၊ ဂ်ဳံ ေျပာင္း၊ ႏို႔၊ ဖက္တီး အက္စစ္ဓာတ္၊ ငါး၊ အိုမီဂါ-၃၊ အမွ်င္ဓာတ္တို႔ ပါ၀င္သည္။ မက်န္းမာေအာင္ လုပ္သည့္ ခုနစ္မ်ဳိး အျဖစ္ အသားစိမ္းမ်ား၊ ေၾကာ္ေလွာ္ ထားေသာ အသားမ်ား၊ သၾကားဓာတ္ မ်ားေသာ အခ်ဳိရည္မ်ား၊ ကိုလက္စထေရာ မ်ားေသာ ဆီအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ သၾကားဓာတ္ႏွင့္ ဆားဓာတ္တို႔ ျဖစ္သည္။
ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံခ်င္း အလိုက္ အသက္ အရြယ္၊ က်ား မ၊ ႏုိင္ငံသား တစ္ဦးခ်င္း ပ်မ္းမွ် ၀င္ေငြႏွင့္ အထက္ပါ အခ်က္ မ်ားကို အေျခခံ ထားေသာ စားေသာက္မႈ အကဲျဖတ္ခ်က္မ်ားကိုပါ စုေပါင္းၿခံဳငံု အမွတ္ေပးၿပီး ႏုိင္ငံ မ်ားကို အဆင္႔ သတ္မွတ္သည္။ အမွတ္ သုညသည္ မက်န္းမာဆံုး ျဖစ္ၿပီး အမွတ္ (၁၀၀) သည္ အက်န္းမာ ဆံုး ျဖစ္သည္။
၀င္ေငြ တစ္ခုတည္းႏွင့္ ခ်ည္း ခြဲျခား ၾကည့္သည့္အခါ ၀င္ေငြျမင့္ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ ၀င္ေငြနိမ့္ေသာ ႏုိင္ငံ မ်ားထက္ က်န္းမာေသာ အစား အစာ စားသံုးမႈတြင္ ပ်မ္းမွ် အားျဖင့္ (၂ ဒသမ ၅) မွတ္ ပိုမ်ားေၾကာင္း ေတြ႕ရ သည္။ သို႔ေသာ္ က်န္အခ်က္မ်ား ကိုပါ ထည့္ေပါင္း လိုက္သည့္ အခါတြင္ ကား ၀င္ေငြျမင့္ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ မက်န္းမာေစေသာ အသင့္စား အစားအစာမ်ား စားသံုးမႈ မ်ားျပားေန သျဖင့္ က်န္းမာမႈ ဇယားတြင္ ပါ ေအာက္ဘက္ကို က်ဆင္းသြား ရသည္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ စားေသာက္မႈပံုစံ ပိုက်န္းမာ ၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
ေလ႔လာမႈ စစ္တမ္းကို ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာ ဖူမိုင္ကီ အီမာမူရာႏွင့္ အဖြဲ႕က ျပဳလုပ္ ခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။ ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ကမာၻ တစ္၀န္း ေသဆံုးမႈ စုစုေပါင္း၏ (၇၅) ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဘ၀ေနမႈပံုစံ သို႔မဟုတ္ စားေသာက္မႈ ပံုစံေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေသာ မကူးစက္ႏုိင္သည့္ ေရာဂါ မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္လိမ့္မည္ ဟုလည္း ေဒါက္တာ ဖူမိုင္ကီက ဆိုသည္။
ကမာၻ ့အစားအစာမ်ားကို က်န္းမာေသာ ပံုစံ ျဖစ္ေအာင္ ျပဳျပင္ယူျခင္းျဖင့္ အစားအေသာက္ကို အေျခခံ ၍ ျဖစ္ပြားေသာ ေရာဂါမ်ား၏ ၀န္ထုပ္ ကို သိသိသာသာ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္မည္ဟု ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကား သည္။ ယခု စစ္တမ္းသည္ ႏုိင္ငံမ်ား၏ ဟင္းလ်ာမ်ား၊ စားေသာက္မႈ ပံုစံ မ်ားကို က်န္းမာေအာင္ ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္ ျပဳျပင္ၾကဖို႔ ကမာၻ ့အစိုးရမ်ား၊ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားကို အခ်က္ေပး ေခါင္းေလာင္း ထိုးလုိက္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။
ျပည္သူေတြ အ၀မလြန္ေအာင္၊ အစားအေသာက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္ပြားတဲ့ ေရာဂါေတြ ၀န္ထုပ္မပိေအာင္ ဘယ္လို လုပ္မယ္ ဆိုတာ သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရေတြေရာ၊ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ကပါ ႏိုင္ငံ အဆင့္၊ ႏုိင္ငံတကာ အဆင့္ စည္းခ်က္ညီ ေဆာင္ရြက္ သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ဟု ေဒါက္တာ ဖူမိုင္ကီ က ဆိုသည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးေသာ ေဒသ မ်ားတြင္ ညံ့ဖ်င္းေနေသာ စားေသာက္မႈ ပံုစံမ်ားကို ဦးစားေပး ျပဳျပင္ႏုိင္ ဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေၾကာင္း စစ္တမ္းျပဳစုေရး အဖြဲ႕တြင္ ပါ၀င္သူ အေမရိကန္ တပ္ဖ္ တကၠသိုလ္ မွ ေဒါက္တာ ဒူရီယတ္ မိုဇာဖာရီယန္ ကလည္း ေထာက္ျပသည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ေနာက္က်ေနမယ ္ဆိုရင္ မက်န္းမာေစတဲ့ အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ အ၀လြန္ျခင္း အပါအ၀င္ ဘ၀ေနမႈ ပံုစံ လြဲမွားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြဟာ လူသားေတြကို ၀န္ပိ လာပါ လိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာကိုပဲ အိႏ္ၵိယ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏုိင္ငံ အမ်ားအျပားမွာ အဲဒီလို ၀န္ပိမႈေတြကို ျမင္ေနရပါၿပီ ဟု မိုဇာဖာရီယန္က ေျပာသည္။
Ref: Daily Mail
The Messenger
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+