Erectile Dysfunction (1-5) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၁-၅)...
Erectile Dysfunction (1) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၁)
ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး ကို Erectile Dysfunction နဲ႔ Impotence လို႔လဲေခၚတယ္။ “လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳႏိုင္ဘို႔ရာ က်ား-လိင္အဂၤါ လံုေလာက္ေအာင္ မသန္မာႏိုင္တာနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံရာမွာ အျပည့္အဝ မျဖစ္ႏိုင္တာ” လို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ပါတယ္။ လိင္အဂၤ ါသန္မာမႈဆိုတာ Hydraulic effect (ဟိုက္ဒေရာလစ္) တံခါးမ်ိဳးလိုဘဲ လိင္တံထဲကို ေသြးေတြ စီးဝင္လာရာကေန ျဖစ္လာေစတယ္။
Penile erection လိင္အဂၤါသန္မာဘို႔ရာ ျဖစ္စဥ္ ၂ ခုရွိပါတယ္။
(၁) Reflex erection ဆိုတာ လိင္အဂၤါကို ထိကိုင္တဲ့အခါ တံု႔ျပန္မႈ၊ Peripheral nerves အဖ်ားပိုင္းက အာရံုေၾကာေတြနဲ႔ ခါးဆစ္ထဲက အာရံုေၾကာေတြကေန လုပ္ေပးတယ္။ လိင္အဂၤါကို ထိကိုင္တာနဲ႔ အာရံုေၾကာစနစ္ေၾကာင့္ Nitric oxide (ႏိုက္ထရစ္ေအာက္ဆိုက္) ေတြ ထြက္လာေစတယ္။ သူ႔ေၾကာင့္ လိင္တံထဲက Corpora cavernosa ထဲမွာရွိတဲ့ Smooth muscles အႏုစားၾကြက္သားေတြ Relaxation ေပ်ာ့က်ယ္လာေစမယ္။
(၂) Psychogenic erection စိတ္ပိုင္းကေန လုပ္ေပးတာ။ Sexual arousal လိင္စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းကေန အစပ်ိဳးတယ္။
က်ား-အစိကေနလဲ Testosterone (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္း ကိုထုတ္ေပးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဦးေႏွာက္ထဲမွာရွိတဲ့ (ပစ္က်ဴထရီ) အိတ္ကေလးကလဲ သူ႔အလုပ္သူ ေကာင္းေကာင္း လုပ္ႏိုင္ဘို႔ လိုေသးတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ -
1. Hormonal deficiency ေဟာ္မုန္း နည္းေနရင္၊
2. Disorders of the neural system အာရံုေၾကာ မေကာင္းရင္၊
3. Lack of adequate penile blood supply ေသြးပို႔လႊတ္မႈ မေကာင္းရင္ နဲ႔
4. Psychological problems စိတ္အေျခအေနမွာ အားနည္းခ်က္ရွိရင္ ပန္းညိႇဳး-ပန္းေသ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
အသက္ ၆ဝ ေက်ာ္သူေတြမွာ ၄ဝ ေက်ာ္ေတြထက္ ၄ ဆ ပိုျဖစ္တယ္။ ႏွလံုးေ-သြးေၾကာေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာ၊ ေသြးတိုး၊ ေသြးေၾကာ မာ-က်ဥ္းေရာဂါ၊ ေဆးလိပ္စြဲ၊ အရက္စြဲ၊ အားကုန္ေနတာ၊ လူအဝလြန္တာ၊ ေဟာ္မုန္းနည္းတာ၊ (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္း နည္းေနတာ၊ (အာဆင္းနိတ္) အဆိပ္သင့္တာ၊
ေဆးဝါးေၾကာင့္ျဖစ္တာေတြထဲမွာ (SSRIs) စိတ္က်ေဆးေတြ နဲ႔ Nicotine (နီကိုတင္း) မူးယစ္ေဆးေတြက အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။ ခါးရိုးဆစ္ ထိခိုက္တာ၊ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္တာ၊ (ပါကင္ဆန္) ေရာဂါ၊ (အယ္လ္ဇိုင္းမား) ေရာဂါ၊ (မာလ္တီပယ္-စကယ္လရိုးဆစ္) ေရာဂါ နဲ႔ (စထုပ္ခ္) ေရာဂါ၊ Peyronie's disease ေရာဂါေတြ ရွိေနတာ။ အူမၾကီး၊ ဆီးက်ိတ္၊ ဆီးအိမ္၊ အစာေဟာင္းအိမ္ေတြမွာ ခြဲစိတ္တာ၊ ဓါတ္ကင္တာ၊ စိတ္အေျခခံေတြကေတာ့ လက္ေတြ႔စိုးရိမ္စိတ္၊ စိတ္ဖိအား မ်ားျခင္း၊ တကယ့္စိတ္က်ေရာဂါ၊ (စကစ္ဇိုဖရီးနီးယား)၊ ေဆးစြဲျခင္း၊ (ပင္းနစ္) ထိန္းမႏိုင္-သိမ္းမရ စိတ္ေရာဂါ၊ အေထြေထြ စိတ္က်ျခင္း၊ (ပါဇင္နယ္လ္တီ) တကိုယ္ေရစိတ္ေရာဂါ၊ အဆိုးျမင္စိတ္ေတြ၊ ၂ဝဝ၂ သုေတသနတခုအရ စက္ဘီးစီးတာနဲ႔လဲ ဆက္စပ္မႈရွိတယ္။ ၂ဝ၁၁ သုေတသနတခုအရ NSAIDs အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၃ လမက ေသာက္သူေတြဟာ ၂၂% ပိုျဖစ္တာ ေတြ႔ရတယ္။
ေဆးစစ္နည္းေတြ -
• Hypogonadism, Prolactinoma, Coronary artery disease and Peripheral vascular disease နဲ႔ Diabetes ေရာဂါေတြရွိ-မရွိ စစ္ရမယ္။
• Duplex ultrasound ရိုက္ရင္ ေသြးစီးေလွ်ာက္မႈကို သိႏိုင္တယ္။
• Penile nerves function စမ္းသပ္နည္း၊
• Nocturnal penile tumescence (NPT)
• ေယာက္်ားတေယာက္ဟာ အိပ္ေနတံုး (REM) အဆင့္အတြင္းမွာ လိင္သန္မာမႈ ၅-၆ ၾကိမ္ျဖစ္တာ ပံုမွန္ပါ။ အဲလိုမျဖစ္ရင္ Nerve function နဲ႔ Blood supply ေတြ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနမယ္။ Snap gauge နဲ႔ Strain gauge ကရိယာေတြနဲ႔ တိုင္းတာစစ္ေဆးႏိုင္တယ္။
- Penile biothesiometry စမ္းသပ္နည္း၊
- Dynamic infusion cavernosometry (DICC) နည္း၊
- Corpus cavernosometry နည္း၊
- Magnetic resonance angiography (MRA) နည္း။
ဘာလို႔ျဖစ္သလဲအေပၚ မူတည္ျပီး ကုသရတယ္။
• (အာဆင္းနိတ္) အဆိပ္သင့္သူေတြမွာ Potassium (ပိုတက္ဆီယန္) ဓါတ္ဆား နည္းေနတာကို ျပင္ေပးရတယ္။
• Alprostadil penis suppository ေဆးကို ဆီးသြားျပြန္ထဲ ထည့္ေပးရတယ္။
• Papaverine, Phentolamine, Prostaglandin E1 ေဆးကို လိင္အဂၤါမွာ ကိုယ့္ဖါသာ ထိုးရတယ္။ Alprostadil (Alprostadil, Caverject Impulse, Edex)
• Penile prosthesis လိင္အဂၤါအတု တပ္မယ္၊
• Penis pumps (Vacuum constriction device) (ပန္႔ပ္) ကရိယာ သံုးမယ္၊ (ေရးထားပါတယ္)
• Vascular reconstructive surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္။
• Testosterone replacement (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းေပးျခင္း၊
• Alprostadil (Vitaros) cream လိမ္းေဆးလဲ ကေနဒါမွာ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရထားတယ္။
Testosterone (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းနည္းေနသူဟာ လိင္စိတ္လာတာ နည္းေနမယ္၊ ေနမေကာင္း ထိုင္မသာျဖစ္ေနမယ္၊ စိတ္ဓါတ္ က်ေနမယ္၊ အာရံုစိုက္ရတာ မွတ္သားရတာ အားနည္းေနမယ္၊ ကိုယ္ခႏၶာလဲ ပိန္လွီေနမယ္၊ (ကိုလက္စေထာ) အလုပ္မမွန္ျဖစ္ေနမယ္၊ ေသြးအားနည္းေနမယ္၊ အရိုးအားနည္းေနမယ္၊ ကိုယ္ေမႊးေပါက္တာ ပါးေနမယ္၊
(တက္စတိုစတီရုန္း) နည္း-မနည္း ေသြးစစ္ရင္သိမယ္။ မနက္ခင္းမွာ စမ္းတာပိုေကာင္းတယ္။ နည္းေနသူေတြကို
- Testosterone IM ၂-၃ ပါတ္တခါ ထိုးႏိုင္တယ္။
- Testosterone patches ကပ္ခြါကပ္ထားႏိုင္တယ္။ တေန႔တခါ ကပ္ရတယ္။ ေနရာေျပာင္းျပီးကပ္ႏိုင္တယ္။ ေသာက္ေဆး မရွိေသးပါ။ ရွိရင္လဲ အသဲကို ပိုထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။
- Testosterone ေဆးေပးရင္ Prostate ဆီးက်ိတ္ကိုၾကီးေစတယ္။ Prostate cancer ဆီးက်ိတ္-ကင္ဆာ ရွိရင္ မသင့္ဘူး။
Testosterone ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ = အဆီျပန္မယ္၊ ဝက္ျခံေပါက္မယ္၊ ကုိယ္ေရာင္မယ္၊ ရင္သားထြားမယ္၊ အိပ္ေရးပ်က္မယ္၊ က်ား-အေစ့ ေသးသြားႏိုင္တယ္၊ ကိုလက္စေထာ အနည္း-အမ်ားေျပာင္းမယ္၊ ေသြးနီဥမ်ားမယ္၊ သုက္ပိုးနည္းေစျပီး ကေလးမရျဖစ္ေစႏိုင္တယ္၊
ေရာဂါအခံေတြလဲမရွိ၊ ေျပာခဲ့တာေတြကိုလဲ ျပင္လို႔မွ မရေသးရင္ Psychological counseling (Stress, Anxiety or Depression) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကုသမႈ ခံယူပါ။ သက္သာ-ေကာင္းမြန္-ေပ်ာက္ကင္းေစမွာ အမွန္ပါ။
ဆရာဝန္မလိုဘဲ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။
- လိင္ဆက္ဆံတာကို လိုတာထက္ပိုျပီး စိတ္လႈပ္ရွားေနတာ ျပင္ပါ။
- အလုပ္-မိသားစုအတြင္း စိတ္အခန္႔မသင့္ ျဖစ္ေနတာ ျပင္ပါ။
- ကိုယ့္ဇနီး-မိန္ကေလးနဲ႔ ဆက္ဆံေရး က်ဲေနတာ ျပင္ပါ။
- ကိုယ့္ကိုယ္ကို လိင္ကိစၥမွာ ယံုၾကည္မႈ မနည္းသင့့္ဘဲ နည္းေနတာ ျပင္ပါ။
- ကိုယ့္မိန္းကေလးေဖၚကေန အႏုတ္သေဘာ ေျပာတာကို ေျပာင္းေစပါ။ ေမ့ထားလိုက္ပါ။
- လူေနမႈဘဝ ပံုစံေပာင္းသင့္ရင္ ေျပာင္းပါ။ ဥပမာ Smoking ေဆးလိပ္၊ အရက္ျဖတ္ပါ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ပါ၊ (ေအရိုးဘစ္) ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ ပိုေကာင္းေစမယ္။
တျခားနည္းေတြ ရွိေပမဲ့ FDA ကေန အသိအမွတ္ျပဳေပးမထားပါ။
- Acupuncture အပ္စိုက္နည္း၊
- Korean red ginseng (Panax ginseng) ကိုရီးယား (ဂ်န္ဆင္း)၊
- Yohimbine (ယိုဟင္ဘီးန္)၊
- DHEA (dehydroepiandrosterone) (ဒီအိတ္ခ်္အီးေအ)၊
- Ginkgo (ဂ်င္ဂို)၊
- L-arginine (အယ္လ္-အာဂ်နင္း)၊
- Herbal Viagra ဟာဘယ္ ဗိုင္ယာဂရာ၊
က်ား-လိင္အဂၤါ မသန္မာျခင္းကို သက္သာေကာင္းမြန္ေစေသာေဆးမ်ား
Phosphodiesterase type 5 inhibitors = Sildenafil (Viagra), Vardenafil (Levitra) နဲ႔ Tadalafil (Cialis) ေဆးေတြက အင္မတန္ ထိေရာက္တယ္။ ေရးထားပါတယ္။ (ေရးထားပါတယ္)
-----------------------------------------------------------------
Erectile Dysfunction (2) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၂)
ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ေဆးမ်ားႏွင့္ ေပ်ာက္ေစႏိုင္သည့္ေဆးမ်ား
၁။ Drugs that may cause impotence က်ား-လိင္အဂၤါ မသန္မာျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာေဆးမ်ား
(၁) Antidepressants and other psychiatric medications စိတ္က်ေဆးမ်ား
Amitriptyline (Elavil), Amoxapine (Asendin), Buspirone (Buspar), Chlordiazepoxide (Librium), Chlorpromazine (Thorazine), Clomipramine (Anafranil), Clorazepate (Tranxene), Desipramine (Norpramin), Diazepam (Valium), Doxepin (Sinequan), Fluoxetine (Prozac), Fluphenazine (Prolixin), Imipramine (Tofranil), Isocarboxazid (Marplan), Lorazepam (Ativan), Meprobamate (Equanil), Mesoridazine (Serentil), Nortriptyline (Pamelor), Oxazepam (Serax), Phenelzine (Nardil), Phenytoin (Dilantin), Sertraline (Zoloft), Thioridazine (Mellaril), Thiothixene (Navane), Tranylcypromine (Parnate), Trifluoperazine (Stelazine)
(၂) Antihistamine medications (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ေဆးမ်ား၊ (အခ်ိဳ႕ေဆးမ်ားကို ေလနာေရာဂါအတြက္လည္း သံုးသည္), Cimetidine (Tagamet), Dimenhydrinate (Dramamine), Diphenhydramine (Benadryl), Hydroxyzine (Vistaril), Meclizine (Antivert), Nizatidine (Axid), Promethazine (Phenergan), Ranitidine (Zantac)
(၃) High blood pressure medicines and diuretics ေသြးတိုးက်ေဆးမ်ား (ေသြးက်ေဆးမ်ားထဲတြင္ Thiazides ေဆးအုပ္စုသည္ ပဌမ၊ beta-blockers ဘီတာ-ဘေလာ့ကာမ်ားသည္ ဒုတိယ က်ား-လိင္အဂၤါ မသန္မာျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ Alpha-blockers အာလ္ဖါ-ဘေလာ့ကာမ်ားသည္ အျဖစ္အနည္းဆံုးျဖစ္သည္။)
Atenolol (Tenormin), Bethanidine, Bumetanide (Bumex), Captopril (Capoten), Chlorothiazide (Diuril), Chlorthalidone (Hygroton), Clonidine (Catapres).Enalapril (Vasotec), Furosemide (Lasix), Guanabenz (Wytensin), Guanethidine , (Ismelin), Guanfacine (Tenex), Haloperidol (Haldol), Hydralazine (Apresoline), Hydrochlorothiazide (Esidrix), Labetalol (Normodyne), Methyldopa (Aldomet), Metoprolol (Lopressor), Nifedipine (Adalat, Procardia), Phenoxybenzamine (Dibenzyline), Phentolamine (Regitine), Prazosin (Minipress), Propranolol (Inderal), Reserpine (Serpasil), Spironolactone (Aldactone), Triamterene (Maxzide), Verapamil (Calan)
(၄) Parkinson's disease medications (ပါကင္ဆိုနဇင္) ေရာဂါေဆးမ်ား၊
Benztropine (Cogentin), Biperiden (Akineton), Bromocriptine (Parlodel), Levodopa (Sinemet), Procyclidine (Kemadrin), Trihexyphenidyl (Artane)
(၅) Chemotherapy and hormonal medications ကင္ဆာေဆးမ်ား ႏွင့္ ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား၊
- Antiandrogens (Casodex, Flutamide, Nilutamide) ေဟာ္မုန္းေဆ, Busulfan (Myleran) ကင္ဆာေဆး၊, Cyclophosphamide (Cytoxan) ကင္ဆာေဆး၊ Ketoconazole မိႈေရာဂါေဆး၊, LHRH agonists (Lupron, Zoladex) ေဟာ္မုန္းေဆး၊
(၆) Other medications တျခားေဆးမ်ား၊
Aminocaproic acid (Amicar) ေသြးထြက္သက္သာေဆး၊ Atropine ခြ်ဲ-အစာေျခရည္ နည္းေစသည့္ေဆး၊ Clofibrate (Atromid-S) အဆီက်ေဆး၊ Cyclobenzaprine (Flexeril) ၾကြက္သားေပ်ာ့ေဆး၊ Cyproterone က်ား-ေဟာ္မုန္း ႏွိမ္ေဆး၊ Digoxin (Lanoxin) ႏွလံုးေရာဂါေဆး၊ Disopyramide (Norpace) ႏွလံုးခုန္မွန္ေဆး၊ Estrogen (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း၊ Finasteride (Propecia, Proscar, Avodart) ဆီးက်တ္ေရာင္ သက္သာေဆး၊ Furazolidone (Furoxone) ပိုးေသေဆး၊ H2 blockers (Tagamet, Zantac, Pepcid) ေလနာသက္သာေဆး၊ Indomethacin (Indocin) ေဂါက္ေရာဂါေဆး၊ Lipid-lowering agents အဆီက်ေဆး၊ Licorice ေလနာသက္သာေဆး၊ Metoclopramide (Reglan) အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ NSAIDs (Ibuprofen, etc.) အနာ-အကိုက္သက္သာေဆး၊ Orphenadrine (Norflex) အနာသက္သာေဆး၊ Prochlorperazine (Compazine) အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ Pseudoephedrine (Sudafed) အေအးမိသက္သာေဆး၊
(၇) Opiate analgesics ဘိန္းပါသည့္ အနာ-အကိုက္သက္သာေဆးမ်ား၊
Codeine, Fentanyl (Innovar), Hydromorphone (Dilaudid), Meperidine (Demerol), Methadone, Morphine, Oxycodone (Oxycontin, Percodan)
(၈) Recreational drugs စိတ္ကိုသက္ေရာက္ေစေသာေဆးမ်ား၊
Alcohol အရက္၊ Amphetamines (အင္ဖတမင္း)၊ Barbiturates (ဘာဘီက်ဴရိတ္)၊ Cocaine (ကိုကင္း)၊ Marijuana ေဆးေျခာက္၊ Heroin ဘိန္းျဖဴ၊ Nicotine (နီကိုတင္း)၊
၂။ Erectile Dysfunction က်ား-လိင္အဂၤါ မသန္မာျခင္းကို သက္သာေကာင္းမြန္ေစေသာေဆးမ်ား
- Generic name Sildenafil = Viagra
- Generic name Tadalafil = Cialis
- Generic name Vardenafil = Levitra, Staxyn
- Generic name Alprostadil = Muse, Edex, Caverject, Caverject Impulse, Edex Refill
- Generic name Yohimbine = Yohimbe, Yocon, Erex, Testomar, Yohimex, Aphrodyne, Yohimar
---------------------------------------------------------
Erectile Dysfunction (3) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၃)
ေယာက္်ား ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳးျဖစ္တာနဲ႔ ေသာက္ေဆးေတြ ဆက္စပ္မႈရွိ
ED ေရာဂါဟာ တကမာၻလံုးမွာ ျဖစ္ၾကတာ မ်ားတယ္။ အသက္ ၆ဝ ေက်ာ္ရင္ ၃၅% မွာ ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး ရွိေနၾကတယ္။ ေယာက္်ားေတြဟာ (Medications) ေဆးမ်ားမ်ားေသာက္ေလေလ Erectile Dysfunction (Impotence) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳးျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေလေလျဖစ္တယ္ လို႔ Kaiser Permanente သုေတသီေတြကေန British Journal of Urology International မွာ ထုတ္ေဖၚ ေရးသားလိုက္ပါတယ္။ ျဖစ္ေစႏိုင္တာသာမကဘူး ျဖစ္ေနရင္လဲ ပိုဆိုးေစႏိုင္ပါေသးတယ္။ California Men's Health Study ကေန Diana C. Londoño က ဦးေဆာင္ျပီး၊ ၄၆ ႏွစ္ကေန ၆၈ ႏွစ္ၾကားအရြယ္ရွိတဲ့ အတန္းအစားေပါင္းစံုက ေယာက္်ားေပါင္း ၃၇၇၁၂ ေယာက္ကို ဆန္းစစ္ခဲ့တာပါ။ ၂ဝဝ၂ ကေန ၂ဝဝ၃ ၾကားမွာ ဒီအရြယ္ေရာက္ ေယာက္်ားေတြ ေသာက္ခဲ့တဲ့ ေဆးမွတ္တမ္းေတြကို စုေဆာင္းပါတယ္။ အဓိကေဆး ၃ မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
ED နဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး အမ်ားဆံုး ေလ့လာေတြ႔ရွိတဲ့ ေဆးအမ်ိဳးအစားေတြကေတာ့ -
၁။ Antihypertensive drugs ေသြးတိုးက်ေဆးေတြ၊ ဥပမာ Thiazides, Beta blockers နဲ႔ Clonidine ေဆး၊
၂။ Psychogenic drugs စိတ္ေရာဂါေဆးေတြ၊ ဥပမာ SRRIs, Tricyclic antidepressants, Monoamine oxidase inhibitors နဲ႔ Lithium ေဆး၊
၃။ Testosterone pathways ကို တားဆီးေစတဲ့ တျခားေဆးေတြ၊
၂၉% ဟာ အသင့္အတင့္ကေန ဆိုးဝါးတဲ့ ပန္းညိႇဳးေရာဂါကို ခံစားေနၾကရသူေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဟာ ေဆးေတြလဲ ေသာက္ရတယ္။ အသက္လဲ ၾကီးတယ္။ BMI (body mass index) ကိုယ္ခႏာအရြယ္အစားဂဏန္းလဲ ျမင့္တယ္။ စိတ္ဓါတ္လဲ က်တယ္။ ေဆးလိပ္လဲ ေသာက္ၾကတယ္။ ေသြးဖိအားလဲ မ်ားတယ္။ ဆီးခ်ိဳလဲ ရွိတယ္။ (ကိုလက္စေထာ) လဲ ျမင့္ၾကတယ္။
ေတြ႔ရွိခ်က္ -
- ေဆး မေသာက္ရသူနဲ႔ ၂ မ်ိဳးအထိေသာက္ေနရသူ = ၁၆၁၂၆ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၁၅႕၉%၊
- ေဆး ၃ မ်ိဳးကေန ၅ မ်ိဳးအထိေသာက္ေနရသူ = ၁ဝဝ၄၆ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၁၉႕၇%၊
- ေဆး ၆ မ်ိဳးကေန ၉ မ်ိဳးအထိေသာက္ေနရသူ = ၆၈၇ဝ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၂၅႕၅%၊
- ေဆး ၁ဝ မ်ိဳးမက ေသာက္ေနရသူ = ၄၆၇ဝ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၃ဝ႕၉%၊
ေလ့လာသူေတြထဲက ၅၇% ဟာ ေဆး ၃ မ်ိဳးမက ေသာက္ေနရသူေတြ ျဖစ္တယ္။ အသက္ၾကီးေလေလ ေဆးေသာက္ရတာ မ်ားေလေလ ေတြ႔ရတယ္။
- ၅ဝ-၅၉ ႏွစ္ရွိသူ ၅၃% ဟာ ေဆး ၃ မ်ိဳးမကေသာက္ေနၾကရတယ္။
- ၆ဝ-၇ဝ ႏွစ္ရွိသူ ၆၆% ဟာ ေဆး ၃ မ်ိဳးမကေသာက္ေနၾကရတယ္။
- အဲလိုလူေတြထဲက ၇၃% ဟာ BMI က ၃၅ မွတ္ရွိလို႔ အလြန္ဝသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။
- ၂၅% ဟာ ေဆး ၁ဝ မ်ိဳးမက ေသာက္ေနၾကတယ္။
ED ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ ေသာက္ေနၾကတဲ့ေဆးဟာ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ဆက္စမ္မလား သတိထားရမယ္။
• Atherosclerosis ေသြးလႊတ္ေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊
• Coronary artery disease ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊
• Trauma ထိခိုက္ဒဏ္ရာ၊
• Surgery ခြဲစိတ္ကုသမႈ၊
• Alcoholism အရက္စြဲေရာဂါ၊
• Certain medications ေဆးဝါးတခ်ိဳ႕၊
• Stress စိတ္ဖိအားမ်ား၊
• Depression စိတ္ဓါတ္က်၊
• Thyroid diseases လည္ပင္းၾကီးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေရာဂါ။
အဲဒီေရာဂါစာရင္းထဲက အမ်ားစုဟာ Nitric oxide နည္းေစတတ္တယ္။ (ႏိုက္ထရစ္-ေအာက္ဆိုက္) ဆိုတာ Erection က်ား-လိင္အဂၤါ သန္မာလာေစေအာင္နဲ႔ ထိန္းထားႏိုင္ေအာင္ လုပ္ဘို႔ရာမွာအဓါကက်တဲ့ Neurotransmitter အာရံုေၾကာ သတင္းပို႔လႊတ္တဲ့အရာ ျဖစ္ပါတယ္။
"လူနာကို ေရာဂါတခုခုအတြက္ ေဆးေပးရရင္ Erectile dysfunction ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ဆရာဝန္ေတြက ေခါင္းထဲမွာ ထည့္ဘို႔ သတိေပးခ်က္တခု ျဖစ္ပါတယ္" လို႔ Kaiser Permanente Southern California က Quality & Clinical Analysis အရည္အေသြးနဲ႔ ေဆးကုသမႈ ေလ့လာသူ Michael Kanter ကေန ေျပာလိုက္ပါတယ္။
10 things that can deflate your Erection ေယာက်္ားေတြကို ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့ အခ်က္
(၁ဝ) ခ်က္
1. Depression စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း
လိင္စိတ္ျဖစ္ေပၚတာ ဦးေႏွာက္ကေန စတယ္။ စိတ္ဓါတ္က်ေနရင္ ဘယ္လိုစိတ္မ်ိဳးမဆို ပံုမွန္မျဖစ္ေစတာထဲမွာ Erectile dysfunction (ED) လိင္အဂၤါမသန္မာႏိုင္တာလဲ ပါတယ္။ ျပႆနာက စိတ္က်ေဆးေသာက္လို႔ ပိုဆိုးႏိုင္ျပန္ေသးတယ္။
2. Alcohol အရက္
အရက္နဲနဲေသာက္ရင္ စိတ္ေပါ့ပါးျပီး လုပ္ရဲကိုင္ရဲျဖစ္လာမယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ တန္ေဆး-လြန္ေဘးအစစ္က အရက္ ျဖစ္တယ္။ အရက္မ်ားရင္ လူေရာ လိင္အဂၤါပါ မသန္မာႏိုင္မာတာ့ဘူး။ ဒီလိုျဖစ္တာက ယာယီသေဘာပါ။
3. Medications ေဆးဝါး
ED ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ေရာဂါကု ေဆးဝါးေတြရွိတယ္။ ေသြးတိုးက်ေဆး၊ အနာသက္သာေဆး၊ စိတ္က်ေဆး၊ ေနာက္ျပီး Street drugs မူးယစ္ေဆးေတြထဲက Amphetamines, Cocaine နဲ႔ Marijuana ေတြကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
4. Stress စိတ္-ရုပ္ ဖိစီးမႈ
ရံုးအလုပ္၊ အိမ္အလုပ္ လုပ္စရာေတြ မ်ားေနတာကေန လူ-စိတ္ပင္ပန္း၊ က်ားအဂၤါ မလန္းႏိုင္ျဖစ္ေစတယ္။ လူေနမႈပံုစံျပင္ပါ။ အိပ္ခ်ိန္-စားခ်ိန္မွန္ပါေစ။ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွား၊ အားကစားလုပ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ပညာရွင္နဲ႔ ကုသမႈခံယူပါ။
5. Anger ေဒါသ
ေဒါသထြက္ေနသူ မ်က္ႏွာနီရဲလာတယ္။ လိင္မႈကိစၥအတြက္ ေသြးပိုေလွ်ာက္လာဘို႔က က်ားအဂၤါမွာျဖစ္ေနတယ္။ စိတ္တိုေနရင္ စိတ္ကူးေလးေတြ ဘယ္လိုယဥ္မလဲ။
6. Anxiety စိုးရိမ္စိတ္
ဆက္ဆံမႈ မျပဳခင္ကတည္းက ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္စိတ္ နည္းေနရင္၊ ျဖစ္မွျဖစ္ပါ့မလား၊ ေရာဂါရမွာလား၊ ကိုယ္ဝန္ရသြားမွာလား၊ သူမ်ားေတြ သိသြား-ျမင္သြားမွာလား၊ အထင္ေသးသြားမွာလား၊ မုန္းသြားမွာလား စိုးရိမ္ေနရင္ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
7. Middle-Aged Spread အဝလြန္ျခင္း
လူက သူမ်ားေတြထက္ သိသိသာသာဝေနရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလဲ မေက်နပ္ျဖစ္ေနမယ္။ က်ား-ေဟာ္မုန္းကလဲ အထြက္နည္းေနမယ္။ လူကဝေတာ့ ေသြးတိုးတို႔ ႏွလံုးေရာဂါတို႔လဲ တြဲေနႏိုင္တယ္။ ေသြးေၾကာက်ဥ္းတာဆိုရင္ လိင္အဂၤါဆီ ေသြးအလာနည္းေစမယ္။
8. Low Libido စိတ္နည္းေနျခင္း
Low libido လိင္စိတ္နည္းတာနဲ႔ ED လိင္အဂၤါမသန္မာတာ မတူပါ။ ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြက ထပ္ေနတတ္တယ္။
9. Your Health က်န္းမာေရး
အာရံုေၾကာ၊ ၾကြက္သား၊ ေသြးလွည့္ပတ္မႈေတြ ေကာင္းေနရမယ္။ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုး၊ ေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ ဆီးအက်ိတ္ ေရာဂါေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဒီေရာဂါအတြက္ ေဆးေတြကလေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တာ တခ်ိဳ႕ရွိတယ္။
10. How to Solve Erection Problems ဘယ္လိုေကာင္းေအာင္လုပ္မလဲ
ကိုယ့္လိင္ကိစၥ အားနည္းေနတာကို ဆရာဝန္ေျပာဘို႔ ရွက္တတ္ၾကတာ ေျပာမထြက္တာ လူအမ်ားစုျဖစ္တယ္။ သူငယ္ခ်င္းကို တိုင္ပင္တာလဲ နည္းလွတယ္။ စာေတြဖတ္ခ်င္ေပမဲ့ ေကာင္းတာ ဘယ္မွာရွာရမလဲ မသိဘူး။ ေၾကာ္ညာေကာင္းတာကို အဟုတ္ထင္ၾကတာလဲ မနည္းဘူး။
Erectile dysfunction (ED) Medicines ပန္းေသ-ပန္း ညိႇဳးေဆးမ်ား
• Sildenafil (Viagra), Vardenafil (Levitra or Staxyn) နဲ႔ Tadalafil (Cialis) ဆိုတဲ့ ေဆးနာမည္ေတြနဲ႔ အေမရိကားမွာ ဝယ္လို႔ရတယ္။ တျခားနာမည္ေတြနဲ႔ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ ထုတ္လုပ္တယ္။ နာမည္ရွိတဲ့ ေဆးကုမၸဏီေတြက ထုတ္တာကိုသာ သံုးသင့္တယ္။
• Avanafil (Stendra) ေဆးကို FDA ကေန ၂ဝ၁၂ ဧျပီလမွာ ခြင့့္ျပဳခ်က္ေပးလိုက္ျပီျဖစ္တယ္။
• ေဆးေတြအားလံုး ထိေရာက္တယ္၊ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးလဲ နည္းတယ္။ လူသံုးမ်ားလွေနျပီ။
• အလုပ္လုပ္ပံု ခပ္ဆင္ဆင္တူတယ္။
• Viagra နဲ႔ Levitra ကပိုတူတယ္။ အစာနဲ႔ တြဲမေသာက္ရဘူး။ ကိုယ္လိုအပ္မဲ့အခ်ိန္ထက္ ၃ဝ-၆ဝ မိနစ္ ၾကိဳေသာက္ထားပါ။ ၅ နာရီအထိ ေဆးအစြမ္းရွိတယ္။
• Cialis ကို အစာနဲ႔ နီးနီးေဝးေဝး ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ခ်က္ခ်င္းလို သက္ေရာက္လို႔ ၾကိဳေသာက္စရာ မလိုဘူး။ တရက္ခံတယ္။
• Cialis (36-hour) ဆိုရင္ေတာ့ မိနစ္ ၃ဝ ၾကိဳတင္ေသာက္ပါ။ ၃၆ နာရီခံတယ္။
• ေဆး ၃ မ်ိဳးလံုးကို တေန႔မွာ တခါသာေသာက္ပါ။ Viagra ဆိုရင္ 50mg နဲ႔လဲရတဲ့သူ မ်ားတယ္။ အဲလိုလူေတြက တေန႔ ၂ ခါအထိ ေသာက္ႏိုင္တယ္။
• Vardenafil (Levitra) ေဆးကို လွ်ာေအာက္ငံုရတဲ့ Staxyn ေဆးျပားလဲ လာတယ္။
• သတိထားစရာေတြ -
- Heart problems (aortic stenosis or left ventricular outflow obstruction, angina, abnormal arrhythmia or a recent heart attack, stroke) ႏွလံုးေရာဂါရွိသူေတြ၊ High or low blood pressure ထိန္းဘို႔ခက္ခဲတဲ့ေသြးတိုးေရာဂါ၊ Eye problems (retinitis pigmentosa) မ်က္စိေရာဂါရွိသူ၊ Severe liver disease ဆိုးဝါးတဲ့ အသဲေရာဂါရွိသူ၊ Kidney disease ဆိုးဝါးတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ရွိသူေတြ ဒီေဆးကို မသံုးသင့္ဘူး။
- Nitroglycerin (Nitro-Bid, Minitran), Isosorbide (Dilatrate-SR, Isordil, Monoket) နဲ႔ Poppers ေခၚတဲ့ တရားမဝင္ေဆးသံုးသူေတြ ဒီေဆးနဲ႔ တြဲ မေသာက္သင့္ဘူး။
- Alpha blockers, Antibiotics, Anti-seizure medications, Blood thinners နဲ႔ Anti-arrhythmic heart medications ေဆးေတြေသာက္ေနရသူဆိုရင္ ဆရာဝန္ကိုအရင္ေျပာပါ။
• ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ -
- Headache ေခါင္းကိုက္တာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ Indigestion အစာမေက်ျဖစ္တယ္။
- Stuffy or runny nose ႏွာေခါင္းက ႏွာေစးသလိုျဖစ္မယ္။
- Dizziness ေခါင္းမူးတာနဲ႔ fainting သတိလက္လြတ္ျဖစ္ခ်င္တာ အေတာ္ရွားရွားပါးပါးျဖစ္မယ္။
- Cialis ေၾကာင့္ဆိုရင္ ခါးနာ၊ ၾကြက္သားနာတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
- Viagra and Levitra ေတြကေန Flushing မ်က္ႏွာနီျမန္းတာျဖစ္မယ္။ ခဏတာ မ်က္စိ ၾကည့္မေကာင္းတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ေဆးမ်ားႏွင့္ ေပ်ာက္ေစႏိုင္သည့္ေဆးမ်ား
၁။ Drugs that may cause impotence က်ား-လိင္အဂၤါ မသန္မာျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာေဆးမ်ား
(၁) Antidepressants and other psychiatric medications စိတ္က်ေဆးမ်ား
Amitriptyline (Elavil), Amoxapine (Asendin), Buspirone (Buspar), Chlordiazepoxide (Librium), Chlorpromazine (Thorazine), Clomipramine (Anafranil), Clorazepate (Tranxene), Desipramine (Norpramin), Diazepam (Valium), Doxepin (Sinequan), Fluoxetine (Prozac), Fluphenazine (Prolixin), Imipramine (Tofranil), Isocarboxazid (Marplan), Lorazepam (Ativan), Meprobamate (Equanil), Mesoridazine (Serentil), Nortriptyline (Pamelor), Oxazepam (Serax), Phenelzine (Nardil), Phenytoin (Dilantin), Sertraline (Zoloft), Thioridazine (Mellaril), Thiothixene (Navane), Tranylcypromine (Parnate), Trifluoperazine (Stelazine)
(၂) Antihistamine medications (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ေဆးမ်ား၊ (အခ်ိဳ႕ေဆးမ်ားကို ေလနာေရာဂါအတြက္လည္း သံုးသည္), Cimetidine (Tagamet), Dimenhydrinate (Dramamine), Diphenhydramine (Benadryl), Hydroxyzine (Vistaril), Meclizine (Antivert), Nizatidine (Axid), Promethazine (Phenergan), Ranitidine (Zantac)
(၃) High blood pressure medicines and diuretics ေသြးတိုးက်ေဆးမ်ား (ေသြးက်ေဆးမ်ားထဲတြင္ Thiazides ေဆးအုပ္စုသည္ ပဌမ၊ beta-blockers ဘီတာ-ဘေလာ့ကာမ်ားသည္ ဒုတိယ က်ား-လိင္အဂၤါ မသန္မာျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ Alpha-blockers အာလ္ဖါ-ဘေလာ့ကာမ်ားသည္ အျဖစ္အနည္းဆံုးျဖစ္သည္။)
Atenolol (Tenormin), Bethanidine, Bumetanide (Bumex), Captopril (Capoten), Chlorothiazide (Diuril), Chlorthalidone (Hygroton), Clonidine (Catapres).Enalapril (Vasotec), Furosemide (Lasix), Guanabenz (Wytensin), Guanethidine , (Ismelin), Guanfacine (Tenex), Haloperidol (Haldol), Hydralazine (Apresoline), Hydrochlorothiazide (Esidrix), Labetalol (Normodyne), Methyldopa (Aldomet), Metoprolol (Lopressor), Nifedipine (Adalat, Procardia), Phenoxybenzamine (Dibenzyline), Phentolamine (Regitine), Prazosin (Minipress), Propranolol (Inderal), Reserpine (Serpasil), Spironolactone (Aldactone), Triamterene (Maxzide), Verapamil (Calan)
(၄) Parkinson's disease medications (ပါကင္ဆိုနဇင္) ေရာဂါေဆးမ်ား၊
Benztropine (Cogentin), Biperiden (Akineton), Bromocriptine (Parlodel), Levodopa (Sinemet), Procyclidine (Kemadrin), Trihexyphenidyl (Artane)
(၅) Chemotherapy and hormonal medications ကင္ဆာေဆးမ်ား ႏွင့္ ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား၊
- Antiandrogens (Casodex, Flutamide, Nilutamide) ေဟာ္မုန္းေဆ, Busulfan (Myleran) ကင္ဆာေဆး၊, Cyclophosphamide (Cytoxan) ကင္ဆာေဆး၊ Ketoconazole မိႈေရာဂါေဆး၊, LHRH agonists (Lupron, Zoladex) ေဟာ္မုန္းေဆး၊
(၆) Other medications တျခားေဆးမ်ား၊
Aminocaproic acid (Amicar) ေသြးထြက္သက္သာေဆး၊ Atropine ခြ်ဲ-အစာေျခရည္ နည္းေစသည့္ေဆး၊ Clofibrate (Atromid-S) အဆီက်ေဆး၊ Cyclobenzaprine (Flexeril) ၾကြက္သားေပ်ာ့ေဆး၊ Cyproterone က်ား-ေဟာ္မုန္း ႏွိမ္ေဆး၊ Digoxin (Lanoxin) ႏွလံုးေရာဂါေဆး၊ Disopyramide (Norpace) ႏွလံုးခုန္မွန္ေဆး၊ Estrogen (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း၊ Finasteride (Propecia, Proscar, Avodart) ဆီးက်တ္ေရာင္ သက္သာေဆး၊ Furazolidone (Furoxone) ပိုးေသေဆး၊ H2 blockers (Tagamet, Zantac, Pepcid) ေလနာသက္သာေဆး၊ Indomethacin (Indocin) ေဂါက္ေရာဂါေဆး၊ Lipid-lowering agents အဆီက်ေဆး၊ Licorice ေလနာသက္သာေဆး၊ Metoclopramide (Reglan) အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ NSAIDs (Ibuprofen, etc.) အနာ-အကိုက္သက္သာေဆး၊ Orphenadrine (Norflex) အနာသက္သာေဆး၊ Prochlorperazine (Compazine) အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ Pseudoephedrine (Sudafed) အေအးမိသက္သာေဆး၊
(၇) Opiate analgesics ဘိန္းပါသည့္ အနာ-အကိုက္သက္သာေဆးမ်ား၊
Codeine, Fentanyl (Innovar), Hydromorphone (Dilaudid), Meperidine (Demerol), Methadone, Morphine, Oxycodone (Oxycontin, Percodan)
(၈) Recreational drugs စိတ္ကိုသက္ေရာက္ေစေသာေဆးမ်ား၊
Alcohol အရက္၊ Amphetamines (အင္ဖတမင္း)၊ Barbiturates (ဘာဘီက်ဴရိတ္)၊ Cocaine (ကိုကင္း)၊ Marijuana ေဆးေျခာက္၊ Heroin ဘိန္းျဖဴ၊ Nicotine (နီကိုတင္း)၊
၂။ Erectile Dysfunction က်ား-လိင္အဂၤါ မသန္မာျခင္းကို သက္သာေကာင္းမြန္ေစေသာေဆးမ်ား
- Generic name Sildenafil = Viagra
- Generic name Tadalafil = Cialis
- Generic name Vardenafil = Levitra, Staxyn
- Generic name Alprostadil = Muse, Edex, Caverject, Caverject Impulse, Edex Refill
- Generic name Yohimbine = Yohimbe, Yocon, Erex, Testomar, Yohimex, Aphrodyne, Yohimar
---------------------------------------------------------
Erectile Dysfunction (3) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၃)
ေယာက္်ား ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳးျဖစ္တာနဲ႔ ေသာက္ေဆးေတြ ဆက္စပ္မႈရွိ
ED ေရာဂါဟာ တကမာၻလံုးမွာ ျဖစ္ၾကတာ မ်ားတယ္။ အသက္ ၆ဝ ေက်ာ္ရင္ ၃၅% မွာ ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး ရွိေနၾကတယ္။ ေယာက္်ားေတြဟာ (Medications) ေဆးမ်ားမ်ားေသာက္ေလေလ Erectile Dysfunction (Impotence) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳးျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေလေလျဖစ္တယ္ လို႔ Kaiser Permanente သုေတသီေတြကေန British Journal of Urology International မွာ ထုတ္ေဖၚ ေရးသားလိုက္ပါတယ္။ ျဖစ္ေစႏိုင္တာသာမကဘူး ျဖစ္ေနရင္လဲ ပိုဆိုးေစႏိုင္ပါေသးတယ္။ California Men's Health Study ကေန Diana C. Londoño က ဦးေဆာင္ျပီး၊ ၄၆ ႏွစ္ကေန ၆၈ ႏွစ္ၾကားအရြယ္ရွိတဲ့ အတန္းအစားေပါင္းစံုက ေယာက္်ားေပါင္း ၃၇၇၁၂ ေယာက္ကို ဆန္းစစ္ခဲ့တာပါ။ ၂ဝဝ၂ ကေန ၂ဝဝ၃ ၾကားမွာ ဒီအရြယ္ေရာက္ ေယာက္်ားေတြ ေသာက္ခဲ့တဲ့ ေဆးမွတ္တမ္းေတြကို စုေဆာင္းပါတယ္။ အဓိကေဆး ၃ မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
ED နဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး အမ်ားဆံုး ေလ့လာေတြ႔ရွိတဲ့ ေဆးအမ်ိဳးအစားေတြကေတာ့ -
၁။ Antihypertensive drugs ေသြးတိုးက်ေဆးေတြ၊ ဥပမာ Thiazides, Beta blockers နဲ႔ Clonidine ေဆး၊
၂။ Psychogenic drugs စိတ္ေရာဂါေဆးေတြ၊ ဥပမာ SRRIs, Tricyclic antidepressants, Monoamine oxidase inhibitors နဲ႔ Lithium ေဆး၊
၃။ Testosterone pathways ကို တားဆီးေစတဲ့ တျခားေဆးေတြ၊
၂၉% ဟာ အသင့္အတင့္ကေန ဆိုးဝါးတဲ့ ပန္းညိႇဳးေရာဂါကို ခံစားေနၾကရသူေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဟာ ေဆးေတြလဲ ေသာက္ရတယ္။ အသက္လဲ ၾကီးတယ္။ BMI (body mass index) ကိုယ္ခႏာအရြယ္အစားဂဏန္းလဲ ျမင့္တယ္။ စိတ္ဓါတ္လဲ က်တယ္။ ေဆးလိပ္လဲ ေသာက္ၾကတယ္။ ေသြးဖိအားလဲ မ်ားတယ္။ ဆီးခ်ိဳလဲ ရွိတယ္။ (ကိုလက္စေထာ) လဲ ျမင့္ၾကတယ္။
ေတြ႔ရွိခ်က္ -
- ေဆး မေသာက္ရသူနဲ႔ ၂ မ်ိဳးအထိေသာက္ေနရသူ = ၁၆၁၂၆ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၁၅႕၉%၊
- ေဆး ၃ မ်ိဳးကေန ၅ မ်ိဳးအထိေသာက္ေနရသူ = ၁ဝဝ၄၆ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၁၉႕၇%၊
- ေဆး ၆ မ်ိဳးကေန ၉ မ်ိဳးအထိေသာက္ေနရသူ = ၆၈၇ဝ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၂၅႕၅%၊
- ေဆး ၁ဝ မ်ိဳးမက ေသာက္ေနရသူ = ၄၆၇ဝ ေယာက္ = အသင့္အတင့္ ပန္းေသရာႏွဳန္း = ၃ဝ႕၉%၊
ေလ့လာသူေတြထဲက ၅၇% ဟာ ေဆး ၃ မ်ိဳးမက ေသာက္ေနရသူေတြ ျဖစ္တယ္။ အသက္ၾကီးေလေလ ေဆးေသာက္ရတာ မ်ားေလေလ ေတြ႔ရတယ္။
- ၅ဝ-၅၉ ႏွစ္ရွိသူ ၅၃% ဟာ ေဆး ၃ မ်ိဳးမကေသာက္ေနၾကရတယ္။
- ၆ဝ-၇ဝ ႏွစ္ရွိသူ ၆၆% ဟာ ေဆး ၃ မ်ိဳးမကေသာက္ေနၾကရတယ္။
- အဲလိုလူေတြထဲက ၇၃% ဟာ BMI က ၃၅ မွတ္ရွိလို႔ အလြန္ဝသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။
- ၂၅% ဟာ ေဆး ၁ဝ မ်ိဳးမက ေသာက္ေနၾကတယ္။
ED ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ ေသာက္ေနၾကတဲ့ေဆးဟာ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ဆက္စမ္မလား သတိထားရမယ္။
• Atherosclerosis ေသြးလႊတ္ေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊
• Coronary artery disease ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊
• Trauma ထိခိုက္ဒဏ္ရာ၊
• Surgery ခြဲစိတ္ကုသမႈ၊
• Alcoholism အရက္စြဲေရာဂါ၊
• Certain medications ေဆးဝါးတခ်ိဳ႕၊
• Stress စိတ္ဖိအားမ်ား၊
• Depression စိတ္ဓါတ္က်၊
• Thyroid diseases လည္ပင္းၾကီးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေရာဂါ။
အဲဒီေရာဂါစာရင္းထဲက အမ်ားစုဟာ Nitric oxide နည္းေစတတ္တယ္။ (ႏိုက္ထရစ္-ေအာက္ဆိုက္) ဆိုတာ Erection က်ား-လိင္အဂၤါ သန္မာလာေစေအာင္နဲ႔ ထိန္းထားႏိုင္ေအာင္ လုပ္ဘို႔ရာမွာအဓါကက်တဲ့ Neurotransmitter အာရံုေၾကာ သတင္းပို႔လႊတ္တဲ့အရာ ျဖစ္ပါတယ္။
"လူနာကို ေရာဂါတခုခုအတြက္ ေဆးေပးရရင္ Erectile dysfunction ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ဆရာဝန္ေတြက ေခါင္းထဲမွာ ထည့္ဘို႔ သတိေပးခ်က္တခု ျဖစ္ပါတယ္" လို႔ Kaiser Permanente Southern California က Quality & Clinical Analysis အရည္အေသြးနဲ႔ ေဆးကုသမႈ ေလ့လာသူ Michael Kanter ကေန ေျပာလိုက္ပါတယ္။
-------------------------------------------------------
Erectile
Dysfunction (4) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၄)
1. Depression စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း
လိင္စိတ္ျဖစ္ေပၚတာ ဦးေႏွာက္ကေန စတယ္။ စိတ္ဓါတ္က်ေနရင္ ဘယ္လိုစိတ္မ်ိဳးမဆို ပံုမွန္မျဖစ္ေစတာထဲမွာ Erectile dysfunction (ED) လိင္အဂၤါမသန္မာႏိုင္တာလဲ ပါတယ္။ ျပႆနာက စိတ္က်ေဆးေသာက္လို႔ ပိုဆိုးႏိုင္ျပန္ေသးတယ္။
2. Alcohol အရက္
အရက္နဲနဲေသာက္ရင္ စိတ္ေပါ့ပါးျပီး လုပ္ရဲကိုင္ရဲျဖစ္လာမယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ တန္ေဆး-လြန္ေဘးအစစ္က အရက္ ျဖစ္တယ္။ အရက္မ်ားရင္ လူေရာ လိင္အဂၤါပါ မသန္မာႏိုင္မာတာ့ဘူး။ ဒီလိုျဖစ္တာက ယာယီသေဘာပါ။
3. Medications ေဆးဝါး
ED ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ေရာဂါကု ေဆးဝါးေတြရွိတယ္။ ေသြးတိုးက်ေဆး၊ အနာသက္သာေဆး၊ စိတ္က်ေဆး၊ ေနာက္ျပီး Street drugs မူးယစ္ေဆးေတြထဲက Amphetamines, Cocaine နဲ႔ Marijuana ေတြကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
4. Stress စိတ္-ရုပ္ ဖိစီးမႈ
ရံုးအလုပ္၊ အိမ္အလုပ္ လုပ္စရာေတြ မ်ားေနတာကေန လူ-စိတ္ပင္ပန္း၊ က်ားအဂၤါ မလန္းႏိုင္ျဖစ္ေစတယ္။ လူေနမႈပံုစံျပင္ပါ။ အိပ္ခ်ိန္-စားခ်ိန္မွန္ပါေစ။ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွား၊ အားကစားလုပ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ပညာရွင္နဲ႔ ကုသမႈခံယူပါ။
5. Anger ေဒါသ
ေဒါသထြက္ေနသူ မ်က္ႏွာနီရဲလာတယ္။ လိင္မႈကိစၥအတြက္ ေသြးပိုေလွ်ာက္လာဘို႔က က်ားအဂၤါမွာျဖစ္ေနတယ္။ စိတ္တိုေနရင္ စိတ္ကူးေလးေတြ ဘယ္လိုယဥ္မလဲ။
6. Anxiety စိုးရိမ္စိတ္
ဆက္ဆံမႈ မျပဳခင္ကတည္းက ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္စိတ္ နည္းေနရင္၊ ျဖစ္မွျဖစ္ပါ့မလား၊ ေရာဂါရမွာလား၊ ကိုယ္ဝန္ရသြားမွာလား၊ သူမ်ားေတြ သိသြား-ျမင္သြားမွာလား၊ အထင္ေသးသြားမွာလား၊ မုန္းသြားမွာလား စိုးရိမ္ေနရင္ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
7. Middle-Aged Spread အဝလြန္ျခင္း
လူက သူမ်ားေတြထက္ သိသိသာသာဝေနရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလဲ မေက်နပ္ျဖစ္ေနမယ္။ က်ား-ေဟာ္မုန္းကလဲ အထြက္နည္းေနမယ္။ လူကဝေတာ့ ေသြးတိုးတို႔ ႏွလံုးေရာဂါတို႔လဲ တြဲေနႏိုင္တယ္။ ေသြးေၾကာက်ဥ္းတာဆိုရင္ လိင္အဂၤါဆီ ေသြးအလာနည္းေစမယ္။
8. Low Libido စိတ္နည္းေနျခင္း
Low libido လိင္စိတ္နည္းတာနဲ႔ ED လိင္အဂၤါမသန္မာတာ မတူပါ။ ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြက ထပ္ေနတတ္တယ္။
9. Your Health က်န္းမာေရး
အာရံုေၾကာ၊ ၾကြက္သား၊ ေသြးလွည့္ပတ္မႈေတြ ေကာင္းေနရမယ္။ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုး၊ ေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ ဆီးအက်ိတ္ ေရာဂါေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဒီေရာဂါအတြက္ ေဆးေတြကလေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တာ တခ်ိဳ႕ရွိတယ္။
10. How to Solve Erection Problems ဘယ္လိုေကာင္းေအာင္လုပ္မလဲ
ကိုယ့္လိင္ကိစၥ အားနည္းေနတာကို ဆရာဝန္ေျပာဘို႔ ရွက္တတ္ၾကတာ ေျပာမထြက္တာ လူအမ်ားစုျဖစ္တယ္။ သူငယ္ခ်င္းကို တိုင္ပင္တာလဲ နည္းလွတယ္။ စာေတြဖတ္ခ်င္ေပမဲ့ ေကာင္းတာ ဘယ္မွာရွာရမလဲ မသိဘူး။ ေၾကာ္ညာေကာင္းတာကို အဟုတ္ထင္ၾကတာလဲ မနည္းဘူး။
-------------------------------------------------
Erectile
Dysfunction (5) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၅)
• Sildenafil (Viagra), Vardenafil (Levitra or Staxyn) နဲ႔ Tadalafil (Cialis) ဆိုတဲ့ ေဆးနာမည္ေတြနဲ႔ အေမရိကားမွာ ဝယ္လို႔ရတယ္။ တျခားနာမည္ေတြနဲ႔ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ ထုတ္လုပ္တယ္။ နာမည္ရွိတဲ့ ေဆးကုမၸဏီေတြက ထုတ္တာကိုသာ သံုးသင့္တယ္။
• Avanafil (Stendra) ေဆးကို FDA ကေန ၂ဝ၁၂ ဧျပီလမွာ ခြင့့္ျပဳခ်က္ေပးလိုက္ျပီျဖစ္တယ္။
• ေဆးေတြအားလံုး ထိေရာက္တယ္၊ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးလဲ နည္းတယ္။ လူသံုးမ်ားလွေနျပီ။
• အလုပ္လုပ္ပံု ခပ္ဆင္ဆင္တူတယ္။
• Viagra နဲ႔ Levitra ကပိုတူတယ္။ အစာနဲ႔ တြဲမေသာက္ရဘူး။ ကိုယ္လိုအပ္မဲ့အခ်ိန္ထက္ ၃ဝ-၆ဝ မိနစ္ ၾကိဳေသာက္ထားပါ။ ၅ နာရီအထိ ေဆးအစြမ္းရွိတယ္။
• Cialis ကို အစာနဲ႔ နီးနီးေဝးေဝး ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ခ်က္ခ်င္းလို သက္ေရာက္လို႔ ၾကိဳေသာက္စရာ မလိုဘူး။ တရက္ခံတယ္။
• Cialis (36-hour) ဆိုရင္ေတာ့ မိနစ္ ၃ဝ ၾကိဳတင္ေသာက္ပါ။ ၃၆ နာရီခံတယ္။
• ေဆး ၃ မ်ိဳးလံုးကို တေန႔မွာ တခါသာေသာက္ပါ။ Viagra ဆိုရင္ 50mg နဲ႔လဲရတဲ့သူ မ်ားတယ္။ အဲလိုလူေတြက တေန႔ ၂ ခါအထိ ေသာက္ႏိုင္တယ္။
• Vardenafil (Levitra) ေဆးကို လွ်ာေအာက္ငံုရတဲ့ Staxyn ေဆးျပားလဲ လာတယ္။
• သတိထားစရာေတြ -
- Heart problems (aortic stenosis or left ventricular outflow obstruction, angina, abnormal arrhythmia or a recent heart attack, stroke) ႏွလံုးေရာဂါရွိသူေတြ၊ High or low blood pressure ထိန္းဘို႔ခက္ခဲတဲ့ေသြးတိုးေရာဂါ၊ Eye problems (retinitis pigmentosa) မ်က္စိေရာဂါရွိသူ၊ Severe liver disease ဆိုးဝါးတဲ့ အသဲေရာဂါရွိသူ၊ Kidney disease ဆိုးဝါးတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ရွိသူေတြ ဒီေဆးကို မသံုးသင့္ဘူး။
- Nitroglycerin (Nitro-Bid, Minitran), Isosorbide (Dilatrate-SR, Isordil, Monoket) နဲ႔ Poppers ေခၚတဲ့ တရားမဝင္ေဆးသံုးသူေတြ ဒီေဆးနဲ႔ တြဲ မေသာက္သင့္ဘူး။
- Alpha blockers, Antibiotics, Anti-seizure medications, Blood thinners နဲ႔ Anti-arrhythmic heart medications ေဆးေတြေသာက္ေနရသူဆိုရင္ ဆရာဝန္ကိုအရင္ေျပာပါ။
• ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ -
- Headache ေခါင္းကိုက္တာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ Indigestion အစာမေက်ျဖစ္တယ္။
- Stuffy or runny nose ႏွာေခါင္းက ႏွာေစးသလိုျဖစ္မယ္။
- Dizziness ေခါင္းမူးတာနဲ႔ fainting သတိလက္လြတ္ျဖစ္ခ်င္တာ အေတာ္ရွားရွားပါးပါးျဖစ္မယ္။
- Cialis ေၾကာင့္ဆိုရင္ ခါးနာ၊ ၾကြက္သားနာတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
- Viagra and Levitra ေတြကေန Flushing မ်က္ႏွာနီျမန္းတာျဖစ္မယ္။ ခဏတာ မ်က္စိ ၾကည့္မေကာင္းတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ