ထိမ္းျမား လက္ထပ္ေသာအခါ ခင္ပြန္းသည္၏ မိသားစုအမည္ကို မဆက္ခံလိုေသာ အမ်ိဳးသမီးဦးေရ မ်ားျပားလာ
ကမၻာေပၚမွာ လူဦးေရ ကုေဋေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေပမယ့္ သူတို ့တစ္ဦးျခင္းစီကို ေခၚေ၀ၚဖို ့ အမည္နာမ ကေတာ့ အဲဒီေလာက္ မမ်ားလွပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေနာက္ တိုင္းနိုင္ငံေတြမွာ ဆင္တူရိုးမွား အမည္ မ်ားကို ခြဲျခားသတ္ မွတ္ဖို ့ လူတစ္ေယာက္ေနထိုင္ ရာေဒသ၊ ဒါမွမဟုတ္ သူ ့အလုပ္အကိုင္ကို နာမည္ အေနာက္မွာ ထည့္ေပး လိုက္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ Henry ျခင္းတူေနရင္ ဖိနပ္ခ်ဳပ္သူက Henry Shoemaker ျဖစ္သြားျပီး အရပ္ရွည္တဲ့လူက Henry Longman ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီလူေတြကေန ေမြးဖြား ဆင္းသက္လာတဲ့ သား၊ သမီးေတြရဲ ့ အမည္ေနာက္ မွာလည္း အဲဒီ Shoemaker, Longman အစရွိတာေတြကို ဆက္လက္ အသံုးျပဳရာကေန ဒီစကားလံုးေတြ ဟာ Family Name လို ့ေခၚတဲ့ မိသားစု အမည္ေတြ ျဖစ္သြားပါတယ္။
ေယာက္်ားေလး တစ္ေယာက္အေနနဲ ့ သူ ့မိသားစု အမည္ကို တစ္သက္လံုး အသံုးျပဳသြားႏိုင္ေပမယ့္ မိန္းကေလးေတြ ကေတာ့ အိမ္ေထာင္ျပဳရင္ ကိုယ့္အမ်ိဳးသားရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို ေျပာင္းလဲ ဆက္ခံရ ပါတယ္။
ဒီလိုမိသားစုအမည္ ေျပာင္းလဲ ဆက္ခံရတာကို ကမၻာ့အမ်ိဳးသမီးထုက တျဖည္းျဖည္းနဲ ့ သေဘာ မက် တာေတြ မ်ားလာတာကို ေတြ ့ရ ပါတယ္။ တစ္ကယ္ေတာ့ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံမွာ ဆိုရင္ လက္ထပ္လိုက္လို ့ အမ်ိဳးသားရဲ ့မိသားစုအမည္ကို မဆက္ခံလည္း ရပါတယ္ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးထုရဲ ့ သံုးပံုႏွစ္ပံုေလာက္ ကေတာ့ ကိုယ့္အမ်ိဳးသားရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို ေက်ေက်နပ္နပ္ၾကီး ခံယူၾကပါတယ္။
ဒီလိုမိသားစု အမည္ေျပာင္းလဲ ခံယူရတဲ့အတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရတဲ့ အရာေတြက မနဲလွပါဘူး။ လူမႈ လံုျခံဳေရးကဒ္ျပားအမည္၊ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္အမည္၊ ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္အမည္၊ အေၾကြး၀ယ္ခြင့္ကဒ္ျပား အမည္ေတြအျပင္ အျခားစာရြက္စာတမ္း အားလံုးမွာလည္း မိသားစုအမည္ကို လိုက္ေျပာင္းရတဲ့အျပင္ Facebook, Twitter တို ့လို လူမႈကြန္ရက္ေတြမွာပါ မိသားစုအမည္ကို လိုက္ေျပာင္းရတာပါ။
ဒါကို သေဘာမက်တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြက လူတစ္ေယာက္ကို လက္ထပ္လိုက္လို ့ ကိုယ့္မိသားစုအမည္ ကို ေျပာင္းလိုက္ရတာဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြက အမ်ိဳးသားေတြကို လံုး၀အည့့ံခံ လိုက္ရတာနဲ ့တူေၾကာင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္ ေအာင္ျမင္မႈကိုလည္း ထိခိုက္ေၾကာင္း၊ ကိုယ္ဟာ ေနာက္ထပ္ လူတစ္ေယာက္ျဖစ္သြား သလိုခံစားရေၾကာင္း၊ မိမိ မိသားစုကေန အျပီးအပိုင္ ခြဲလိုက္ရတာနဲ ့ တူညီေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ လက္ထပ္ျပီ ဆိုရင္လည္း မိသားစုအမည္ကို ေျပာင္းလဲလိုျခင္းမရွိေၾကာင္း ျပစ္တင္ေ၀ဖန္ေျပာဆိုၾကပါ တယ္။
အိမ္ေထာင္မႈကို ဘ၀တစ္ခုလံုး ၀ကြက္အပ္ႏွံလိုၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြက်ျပန္ေတာ့လည္း မိသားစု အမည္ေျပာင္းရ တာဟာ ျပႆနာမရွိဘူးလို ့ ဆိုၾကျပန္ပါတယ္။ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ရဲ ့ အပ်ိဳစင္အမည္ဟာ သူမရဲ ့ဖခင္ရဲ ့ အမည္သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒီဖခင္အမည္ကို အလယ္အမည္အျဖစ္ အသံုးျပဳရေၾကာင္း၊ အရြယ္ေရာက္လို ့ အိမ္ေထာင္ က်သြားတဲ့အခါ လင္ေယာက္်ားရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို ဆက္ခံရမွာ ထံုးစံ သာျဖစ္ေၾကာင္း ေခ်ပေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ဒီထံုးစံ ဘယ္ကစတာပါလိမ့္။ ဒီထံုးစံရဲ ့အစကို လိုက္မယ္ ဆိုရင္ အျငင္းပြားမႈေတြက ပိုလာဖို ့ပဲ ရွိပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျဗိတိသွ်လူမ်ိဳးေတြရဲ ့ သားစဥ္ေျမးဆက္ မိသားစုအမည္ဆက္ခံတဲ့ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ဟာ သက္တမ္းအားျဖင့္ နွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ခန္ ့ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီတုန္းက အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လက္ထပ္ျပီးရင္ မိမိ မိသားစုအမည္ကို အသံုးျပဳခြင့္မရွိသလို လင္ေယာက္်ားရဲ ့ မိသားစုအမည္ကိုလည္း ဆက္ခံခြင့္မရွိပါဘူး။ ဇနီးသည္ ျဖစ္လာရင္ လင္ေယာက္်ားပိုင္ဆိုင္တဲ့ပစၥည္းပဲမို ့ ကိုယ္ပိုင္နာမည္ကိုပါ စြန္ ့လြတ္လိုက္ရျပီး မည္သူမည္၀ါ၏ဇနီးလို ့ ပဲ အေခၚခံရေလ့ ရွိပါတယ္။
၁၅ ရာစုႏွစ္ကိုေရာက္ေတာ့ ဇနီးသည္ဆိုတာ လင္ေယာက္်ားရဲ ့ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းလို ့ မျမင္ၾကေတာ့ဘဲ အိမ္ေထာင္ ေရး တစ္ခုမွာ လင္နဲ ့မယား သာတူညီမွ်မႈ ရွိရမယ္လို ့ ယံုၾကည္ယူဆ လာၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးဟာ အိမ္ေထာင္ျပဳလုိက္ရင္ လင္ေယာက္်ားနဲ ့ ဘ၀တစ္ခုတည္းကို ရွင္သန္ျဖတ္သန္း ရမွာမို ့ လင္ေယာက္်ားရဲ ့ မိသားစု အမည္ကိုပဲ ဆက္ခံေစဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္က ဒီမွာေပၚထြက္လာတာပါ။ ဒါေပမယ့္ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဟာ လက္မထပ္ခင္မွာ အိမ္ေျမပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ မဲေပးပိုင္ခြင့္၊ တရားစြဲဆို ပိုင္ခြင့္ေတြ ရွိေပမယ့္ အိမ္ေထာင္ျပဳလိုက္တာနဲ ့ ဒီအခြင့္အေရးေတြအားလံုးကိုလည္း လင္ေယာက္်ားထံ အပ္နွံရျပန္ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္ရွင္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးဟာ ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ အိမ္၊ျခံ၊ေျမေတြရွိရင္ ခင္ပြန္းသည္ က အလိုအေလ်ာက္ပိုင္ဆုိင္သြားျပီး သူမမွာ မဲေပးပိုင္ခြင့္၊ တရား စြဲဆိုပိုင္ခြင့္လည္း မရွိေတာ့ပါဘူး။
၁၇ ရာစုမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြအိမ္ေထာင္ျပဳရင္ ခင္ပြန္းသည္ရဲ ့မိသားစုအမည္ကို ဆက္ခံရမယ္ဆိုတာ ဥပေဒတစ္ခု လို ကို ခိုင္ျမဲလာပါတယ္။ လင္နဲ ့မယား တစ္ဘ၀တည္းမို ့ လင္ေယာက္်ားျဖစ္သူရဲ ့မိသားစုထဲ အျပီးအပိုင္ေပါင္းစပ္ သြားရမယ္လို ့ ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အိမ္ေထာင္ရွင္ မေတြဟာ လင္ေယာက္်ားေသဆံုး ခဲ့တယ္ဆိုရင္ေတာင္ မိသားစု အမည္ကို ထပ္မံေျပာင္းလဲခြင့္ မရွိၾကေတာ့ပါဘူး။
၁၈ ရာစုနွစ္အလယ္ပိုင္းေလာက္မွာေတာ့ ပံုႏွိပ္စာအုပ္ေတြ ေပၚထြက္လာျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ား စာတတ္ေျမာက္ မႈႏႈန္း လည္း တိုးလာတဲ့အတြက္ လင္ေယာက္်ားေသဆံုးျပီးတဲ့ေနာက္ ၾကီးက်ယ္လွတဲ့ ခ်မ္းသာဥစၥာ၊ လုပ္ငန္း၊ အိမ္ျခံေျမ တို ့နဲ ့ က်န္ရစ္သူဇနီးသည္ေတြဟာ သူတို ့ရဲ ့ မိသားစုအမည္ ေပ်ာက္ကြယ္ေနတာကို လက္မခံလိုၾကေတာ့ပါဘူး။
၁၇၉၇ ခုႏွစ္မွာ စာေရး ဆရာမ Mary Wollstonecraft ဟာ လင္ေယာက္်ားရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို မဆက္ ခံတဲ့ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီး ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သူမရဲ ့အိမ္ေထာင္ေရးမွာ အဖုအထစ္ေတြ အမ်ားၾကီး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
ေရွးရိုးစြဲအမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ Mary လို မလုပ္ရဲၾကပါဘူး။ အိမ္ေထာင္ရွိလ်က္နဲ ့ လင္ေယာက္်ားျဖစ္သူရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို အသံုးမျပဳျခင္းဟာ သစၥာေဖာက္ရာေရာက္ေနသလို သားသမီးေတြရဲ ့ အမည္ကို သတ္မွတ္ရာ မွာလည္း အခက္အခဲျဖစ္တယ္လို ့ သူတို ့ကဆိုပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ အေဖက Henry Longman ျဖစ္ျပီး အေမက Mary Wollstonecraft ျဖစ္ေနရင္ သားျဖစ္သူ William က သူ ့ကိုသူ ဘယ္လိုေခၚရမွာပါလိမ့္။ William Longman လား၊ William Wollstonecraft လားဆိုတာဟာ အျငင္းပြား စရာျဖစ္ေနတာ အမွန္ပါပဲ။
၁၉ ရာစုနွစ္အထိ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လင္ေယာက္်ားရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို တစ္စံုတရာ အေရးဆိုမႈမရွိဘဲ ဆက္ခံ ခဲ့ရာ ကေန ၁၈၇၇ ခုႏွစ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ခင္ပြန္းသည္ရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို ဆက္ခံခဲ့ေပမယ့္ မိမိတို ့ရဲ ့ အပ်ိဳစင္အမည္ကိုစြန္ ့လြတ္ဖုိ ့ ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံက ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီး၀တ္လံု ေတာ္ Normanton ဟာ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ကို သူမရဲ ့အပ်ိဳစင္အမည္နဲ ့ ထုတ္လုပ္ခြင့္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒီႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ကိုကိုင္ေဆာင္ျပီး Normanton ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး လွဳပ္ရွားအဖြဲ ့ဆီကို သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြအားလံုး အပ်ိဳစင္အမည္ကို မစြန္ ့လြတ္ဖုိ ့ သူတို ့ ပူးေပါင္းတိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတာ စေကာ့တလန္၊ အိုင္ယာလန္၊ ေ၀လ နဲ ့ ဥေရာပ ကုန္းမၾကီးအထိ ကူးစက္သြားခဲ့ ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အိမ္ေထာင္ျပဳရင္ အပ်ိဳစင္ အမည္ကိုစြန္ ့လြတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ၾကီးကို ဥပေဒနဲ ့ ဖ်က္သိမ္းေပးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ပြန္းသည္ရဲ ့ မိသားစုအမည္ကို ဆက္ခံ ရမယ္ ဆိုတဲ့ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ကေတာ့ အားေကာင္းေကာင္းနဲ ့ က်န္ရစ္ေနခဲ့တာ ဒီေန ့ထိတိုင္ေအာင္ပါပဲ။
အမ်ိဳးသမီးေတြက အမ်ိဳးသားေတြနဲ ့ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္လာတဲ့အျပင္ သာလြန္ေနတဲ့ အပိုင္းေတြလည္း တျဖည္း ျဖည္း မ်ားလာတဲ့ ဒီေခတ္ၾကီးမွာ အိမ္ေထာင္ေရးအေပၚ သေဘာထားအျမင္ေတြလည္း ေျပာင္း လဲလာၾကပါျပီ။ တစ္ခ်ိန္က စာမတတ္၊ေပမတတ္၊ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ မတတ္လို ့ လင္ေယာက္်ားဆီကို ဘ၀တစ္ခုလံုး ၀ကြက္ အပ္ခဲ့ၾကရတဲ့အတြက္ မိသားစု အမည္ေျပာင္းေပးရတာကို လံုျခံဳတယ္လို ့ေတာင္ မွတ္ယူခဲ့ၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဟာ ဒီေန ့ဒီအခ်ိန္မွာ မိသားစု အမည္ မေျပာင္းႏိုင္ဘူးလို ့ စတင္စိန္ေခၚေန ၾကျပီဆိုတာကို ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
Lashio News Diary
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+