ဦးေႏွာက္ေတြ ခဝါခ်ရေအာင္
ဘယ္အေၾကာင္း အရာကို မဆို ရွင္းလင္းျပတ္ သားစြာ သိျမင္ခ်င္ရင္၊ ဆင္ျခင္တုံ တရားနဲ႔ ပိုင္းျဖတ္ ခ်င္ရင္ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္း (Critical Thinking) ဆိုတာမ်ိဳး လုပ္ရတယ္။ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းလုပ္ရင္ လြတ္လပ္စြာ အေႏွာင္ အဖြဲ႕ကင္း စြာ လုပ္ႏိုင္ ရမယ္။ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္း လုပ္ရင္
- ယုတၱိေဗဒနည္း က်က် ဆက္ႏႊယ္ေနတယ္ ဆိုတာကို အေထာက္အထား ျပႏိုင္ရမယ္။
- အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုကို ခြဲျခားပိုင္းျဖတ္၊ ဖြဲ႕စည္း တည္ေဆာက္၊ စီစဥ္ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္ရမယ္။
- ျပႆနာတစ္ရပ္ကို စနစ္တက် ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္။
- ေၾကာင္းက်ိဳး ဆီေလ်ာ္သလား၊ အေရးႀကီးသလား ဆိုတာကို ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္စြမ္း ရွိရမယ္။
- လူတစ္ေယာက္ ယုံၾကည္လို႔ လိုက္ယုံၾကည္တာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။
ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္း လုပ္တယ္ဆိုတာ သတင္းအခ်က္ အလက္ေတြ စုေဆာင္းတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းေတြ မွာလို အလြတ္က်က္၊ ျပန္႐ြတ္ျပႏိုင္တာ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္း မဟုတ္ဘူး။ မွတ္ဉာဏ္ေကာင္းတာနဲ႔ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းမဆိုင္ဘူး။ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္း လုပ္တတ္တဲ့သူဟာ မွတ္ဉာဏ္သူမ်ား ထက္ေကာင္းခ်င္မွလည္း ေကာင္းမယ္။ ခြဲျခားပိုင္ျဖတ္ႏိုင္စြမ္းကို မွတ္ဉာဏ္မေကာင္း လည္း လုပ္ႏိုင္တယ္။ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းလုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိသူေတြဟာ သူသိ တာကို ေကာက္ခ်က္ခ်တတ္ တယ္။ ရထားတဲ့ အခ်က္အလက္အေပၚ အေျခခံၿပီး ျပႆနာကို ေျဖရွင္းတတ္တယ္။ သူသိခ်င္ တာကို ဆက္စပ္ၿပီး ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ တတ္တယ္။
Beyer ဆိုသူကေတာ့ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းဆိုတာကို "ရွင္းလင္းစြာ သိျမင္၊ ဆင္ျခင္ၿပီး ဆုံးျဖတ္ႏိုင္စြမ္း" လို႔ ေျပာတယ္။ ဘာေတြးေတြး ေလးေလးနက္နက္ေတြး၊ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေပးတာကို ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းကို လူတိုင္းမလုပ္ႏိုင္ဘူး။ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးမွရတယ္။ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းျဖစ္လာ တတ္သလဲဆိုရင္ ေျပာတိုင္း မယုံတတ္မွ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းေတြမွာ ဆရာကခ်ည္းေျပာေနတာ ေတြကို ထိုင္နားေထာင္ေနရတဲ့ သူေတြမွ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းမျဖစ္လာႏိုင္ဘူး။ အလြယ္ဆုံး ၫႊန္းခ်င္တာကေတာ့ အိႏၵိယ ႐ုပ္ရွင္ကား တစ္ကားျဖစ္တဲ့ 3 Idiots ဆိုတဲ့ ဇာတ္ကားကို ၾကည့္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အစဥ္အလာ လမ္းေၾကာင္းကို ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္က ဘယ္လိုေဖာက္ၿပီး ဆရာေတြကို ပညာေပး သြားသလဲ ဆိုတာ ေတြ႕ျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
"Critical thinkers are nature skeptical" လို႔ဆိုပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက ေျပာတိုင္းယုံတတ္တဲ့ သူမ်ိဳး မဟုတ္ဘူးေပါ့။ သူတို႔ဟာ ဘာပဲေျပာလိုက္ ေျပာလိုက္ ထပ္တြန္႔တက္ရမွ ေက်နပ္တယ္။ ဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္ႏွစ္ ဆနဲ႔ ေအာက္ဆီဂ်င္ တစ္ဆ ေပါင္းစပ္ရင္ ေရျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာက ေျပာလိုက္ရင္၊ အဲဒီ H2O ဆိုတာ မေပၚခင္ကတည္းက ေရေပၚေနတာပဲဆိုၿပီး ျပန္ေျပာေကာင္းေျပာမယ္။ ဒါကို ဆရာက ငါ့ကို ပညာစမ္း တယ္၊ အာခံတယ္လို႔ဆိုၿပီး အျပစ္ေပးရင္ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္း ကို သတ္ပစ္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပညာေရးစနစ္မွာ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းမလုပ္တာ ၾကာပါၿပီ။ ဒီလိုျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ဆိုတာ သင္ၾကားတဲ့ ဆရာေတြမွာကိုက ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းကို လက္ခံတဲ့ ဆရာေတြျဖစ္ရမယ္။ ခရစ္တစ္ ကယ္ သင့္ကင္းဆိုတာ စာအုပ္ထဲမွာ မပါဘူး။ ဘာလာလို႔ ဘယ္လိုႀကဳံေတြ႕ရမယ္ဆိုတာ လည္း ေမၽွာ္မွန္း ထားလို႔ မရဘူး။ အခ်ိန္မေ႐ြး ေက်ာင္းသားေတြက ဆရာ ေတြကို စိန္ေခၚလာႏိုင္တဲ့ သိလိုစိတ္ေတြကို ရင္ဆိုင္ ရလာႏိုင္တာေၾကာင့္ ဆရာကိုယ္တိုင္ Active မျဖစ္လို႔ မရဘူး။ ဆရာေတြ ညာလို႔မရေတာ့တဲ့ အေတြးလို႔ပဲဆိုပါေတာ့။
ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္ဟာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပညာေရးကေန စခဲ့ရတဲ့ပညာေရးျဖစ္ၿပီးေတာ့ ႀကိမ္ေၾကာက္တဲ့ ပညာေရး ျဖစ္ေန တုန္းပါပဲ။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို ဆင္ျခင္စဥ္းစားစရာ မလိုဘဲ၊ စာအုပ္ထဲပါတဲ့အတိုင္း အလြတ္က်က္ၿပီး ျပန္႐ြတ္ျပႏိုင္ တာကို ေရွးကတည္းက လူေတာ္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ေႏွာင္းေခတ္ မွာေတာ့ အလြတ္က်က္ၿပီး ျပန္ေရးႏိုင္ရင္ လူရည္ခၽြန္ လို႔ သတ္မွတ္ပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္ေပါင္း ရာခ်ီၾကာလာတဲ့ ေရွး႐ိုးစြဲ ပညာေရးစနစ္ႀကီးကို ဆက္လက္က်င့္သုံးေစၿပီး လူငယ္ေတြကို ႏြံႏွစ္ထားတဲ့ ပညာေရးလို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းကို နားမလည္တဲ့ သူေတြဟာ
- အျဖဴနဲ႔ အမည္းကို ခ်ျပထားၿပီး ေဟာဒါအျဖဴ၊ ေဟာဒါ အမည္းလို႔ ေျပာလိုက္ရင္ ေျပာတာပဲသိတယ္။ ထပ္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲကို မစဥ္းစားေတာ့ဘူး။ ျဖဴတာ အမည္းအေပၚေဆးသုတ္ ထားလို႔၊ ေဆးကြာ က်သြားရင္ အျဖဴေပ်ာက္ သြားႏိုင္တယ္ဆိုၿပီး ႏႈိက္ႏႈိက္ခၽြတ္ခၽြတ္ မစဥ္းစားေတာ့ဘူး။
- သူတို႔ သိတာ "အမွန္" သို႔မဟုတ္ "အမွား" ႏွစ္မ်ိဳးပဲ။ ဘာေၾကာင့္ မွန္တယ္၊ မွားတယ္ဆိုတာ မသိဘူး။
- တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုဟာ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္ေနတာကို သူတို႔ စိတ္မဝင္စားဘူး။ ဒါေၾကာင့္ကိုယ္ထင္တာ ကိုယ္လုပ္ၿပီး အမွားေတြ ရင္ဆိုင္ရေတာ့တယ္။
- ဆရာက သင္ထားတာ "မာလကာသီး" ဆိုရင္ "သစ္ေတာ္သီး" လို႔ ေျပာင္းလိုက္တာနဲ႔ သူတို႔ ဘာဆက္ လုပ္ရမွန္း မသိေတာ့ဘူး။
- သူတို႔ကို လမ္းေဖာက္ေပးမွ ေလၽွာက္တတ္တယ္။ လမ္းပိတ္ရင္ ေဖာက္မထြက္ဘဲ ငုတ္တုတ္ထိုင္ေနလိမ့္ မယ္။
ကၽြန္ေတာ္ အထက္မွာ ေျပာခဲ့တာေတြနဲ႔ဆန္႔က်င္ဘက္ လုပ္ေဆာင္တတ္သူေတြဟာ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းျဖစ္ေနတဲ့ သူေတြလို႔ ေျပာရမယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္ဟာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ျပန္တြက္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္း ဆိုတာကို စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံထားရတဲ့ တိုင္းျပည္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတြမွာ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းမျဖစ္ေအာင္ ပထမဆုံး ဦးေႏွာက္ေတြကိုေဆးေၾကာလိုက္တယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ျပန္မေျပာ၊ နားေထာင္၊ ခိုင္းတာလုပ္၊ မလုပ္၊ မ႐ႈပ္၊ မျပဳတ္ ဆိုတဲ့ အသိမ်ိဳးေတြ ေရာက္ လာေအာင္ အရင္လုပ္ေပးလိုက္ၿပီးမွ သူတို႔ကတစ္ဆင့္ ဘာမွ မသိ မတတ္လည္း အတန္းတက္၊ ဘြဲ႕ရေလးေတြ ေမြးထုတ္ေပးလိုက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘြဲ႕ရၿပီးေတာ့ ဘာမွ ျဖစ္မလာဘူးဆိုတာလည္း မဆန္းပါဘူး။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းကို ေခ်ာင္ထိုးခံထားရတဲ့ တိုင္းျပည္မွာ ခရစ္တစ္ကယ္ သင့္ကင္းျပန္ျဖစ္လာ ေစခ်င္ရင္ ဆရာ ဆရာမေတြကအစ အားလုံးကို ျပန္ၿပီး ဦးေႏွာက္ေဆးတာကို လုပ္မွရမွာ။ ကဲ ဘယ္သူ႕မွာတာဝန္ရွိသလဲ။ ဘယ္သူေတြက လုပ္မလဲ။ ဘယ္ေတာ့ လုပ္မလဲ။ ဘယ္လို လုပ္မလဲ စဥ္းစားမိရဲ႕လား၊ စဥ္းစားေပးရဲ႕လား။
The Voice Daily
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+