အံ့ဘြယ္ မိန္းမသား . . (၃)
“ရုန္းကန္မႈ မရွိတဲ့ ဘ၀ဟာ တိုးတက္မႈ မရွိတဲ့ ဘ၀ပါပဲ” တဲ့။
လူ႔ဘ၀မွာ ႀကံဳေတြ႕ရတဲ့ အက်ဥ္းအၾကပ္ေတြ ကို ေအာင္ျမင္စြာ ေဖာက္ထြက္ႏိုင္ဖို႔ ပါရွန္းေတြက ဒီစကား တစ္ခုကို ဆိုရိုးျပဳခဲ့တာပါ။ လူတစ္ေယာက္ ရဲ့ ဘ၀မွာ မျမင္သာတဲ့ လွည့္စားမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ အေၾကြေစ့ တစ္ေစ့ကို ေခါင္းပန္ လွန္ရ သလိုပဲ ေအာင္ႏိုင္မႈ၊ ရႈံးနိမ့္မႈေတြဟာ မျမင္ႏိုင္တဲ့ ကံၾကမၼာေတြကို သယ္ေဆာင္ လာတတ္ၾကတယ္။ ေပ်ာ္ စရာေတြကို ခံစားေနရ တာကေန ငိုေၾကြးမႈေတြကို သယ္လာေပးတယ္။ မ်က္ရည္စက္မ်ား ၾကား ကေန ေအာင္ျမင္မႈေတြ သယ္လာေပးတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈေတြကို ယစ္မူးေနလ်က္က အနိမ့္ဆံုးကို မထင္မွတ္ဘဲ ျပဳတ္က်သြားတယ္။
ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ ၾကည္ႏူးမႈေတြကို ေပြ႕ပိုက္ထားရတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရွ႕အနာဂတ္ခရီးကို ထပ္မံ ခ်ဲ႕ထြင္းဖို႔ မစဥ္းစား မိၾကေပမယ့္ မသိႏိုင္ေပမယ့္ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြရတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘယ္သူမဆို ေနာက္တြန္႔ သြားခ်င္ၾက တာခ်ည္းပဲ။ ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္း၊ စိတ္ဆင္းရဲျခင္းေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ ေလွ်ာက္လက္စ ခရီးကို ရပ္တန္႔လိုက္ဖို႔၊ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္ေခါက္ဖို႔ စိတ္ကူးမိတတ္ၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီ အထဲကေန ေလာကႀကီးရဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေနာက္မတြန္႔ဘဲ သမိုင္းမွာ နာမည္တစ္လံုး က်န္ရစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကတဲ့ သူေတြ အမ်ား ႀကီးပါပဲ။ အဲ့ဒီလို စိတ္ဓါတ္ခိုင္ခိုင္မာမာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့တဲ့သူေတြရဲ့ သမိုင္းကိုစာမ်က္ႏွာကို လွပ္ၾကည့္လိုက္ရင္ ကၽြန္မတို႔ေတြ လီြဇာဖန္တီးထားတဲ့ စာေပကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။
ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံမွာ ဆရာမ မစႏၵာရဲ့ ငယ္ သရုပ္ေဖာ္ေရးသားတဲ့စာေတြက သဘာ၀နဲ႔ နီးစပ္ၿပီး ပီျပင္လြန္း တာေၾကာင့္ ဖတ္တဲ့သူေတြရဲ့ ရင္ထဲမွာ အမွတ္တရေလးေတြ စြဲက်န္ရစ္ခဲ့ရသလိုပါပဲ၊ လီြဇာ ေရးသားတဲ့ ငယ္ဘ၀အေၾကာင္း အရာေတြဟာ ပီျပင္သက္၀င္ၿပီး ဖတ္သူေတြ ရင္ထဲမွာ တသသ ျဖစ္က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ လြီဇာဟာ ဘ၀သရုပ္ေဖာ္ေတြကိုသာမက ကေလးေတြအတြက္ ပုံျပင္ေပါင္း မ်ားစြာကို ျပဳစုခဲ့သူလည္းျဖစ္ ပါတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ေကာင္းတဲ့ ငယ္ဘ၀ကို သဘာ၀က်က် သက္၀င္ေအာင္ သရုပ္ေဖာ္ ေရးသားခဲ့ေပမယ့္ သူမရဲ့ ငယ္ဘ၀ကေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္စရာေတြခ်ည္း ရွိေနခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။
အေမရိကန္ အမ်ိဳးသမီး စာေရးဆရာမ တစ္ေယာက္ျဖစ္လာမယ့္ လြီဇာကို ၁၈၃၂ ခုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔ မွာ ပင္ဆီလေဗးနီးယားျပည္နယ္၊ ဂ်ာမန္ေတာင္း ၿမိဳ႔မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ သူမ လူ႔ဘ၀ထဲ ကို ေရာက္လာတဲ့ေန႔ဟာ ဗရႊန္ဆြန္ေအာလ္ေကာ့ရဲ့ အသက္ ၃၃ ႏွစ္ေျမာက္ေမြးေန႔လည္း ျဖစ္ေနခဲ့ တာေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္း အထုပၸတၱိေရးတဲ့သူေတြကေတာ့ လီြဇာဟာ သူမ အေဖဆီက ပညာအေမြေတြကို ရခဲ့တာလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။
ဗရႊန္ဆြန္ေအာလ္ေကာ့ဟာ ပညာတတ္ မ်ိဳးရိုးျဖစ္ၿပီးေတာ့ ပညာျဖန္႔ေ၀ေပးတဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ကာ မိခင္ကေတာ့ လူမႈ၀န္ထမ္း တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဗရႊန္ဆြန္ဟာ စာေပေရးသားျပဳစုသူ တစ္ေယာက္ လည္း ျဖစ္ၿပီး ေတာ့ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သူ႔အေတြးအျမင္ေတြ၊ ခံယူခ်က္ေတြဟာ လြီဇာရဲ့ ေနာက္ပိုင္း စိတ္ေန စိတ္ထားကို ပံုေဖၚေပးေနပါတယ္။ ဗရႊန္ဆြန္ဟာ သမီးေလးေယာက္ရွိတဲ့ အထဲက ဒုတိယေျမာက္ သမီးျဖစ္တဲ့ လြီဇာကို သူ႔ဆီက အေမြေတြကို ဆက္ခံေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မွာ ငယ္ဘ၀မွာ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ေနၿပီး အရိုင္းဆန္ဆန္ေနတတ္တဲ့ လြီဇာအေပၚမွာ ဗရႊန္ဆြန္ဟာ အားမလို အားမရစိတ္ေတြ ျဖစ္ေန ခဲ့တယ္။
တစ္ဘက္မွာလည္း အသိဥာဏ္ ပညာၾကြယ္၀ၿပီး ဘာသာေရးတရား ကိုင္းရိႈင္းတဲ့ ေအာလ္ေကာ့မိသားစုဟာ ၾကြယ္ပိုး ၾကြယ္၀ေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ျပန္ပါဘူး။ အေဖက ပညာေတြကို မွ်ေ၀ဖို႔နဲ႔ စာေပေရးသား ဖို႔ကိုသာ အာရံု စိုက္တဲ့အတြက္ သူတို႔ မိသားစုေတြဟာ ေငြေၾကး ၾကပ္တည္းမႈ ျပႆနာေတြကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ မိသားစုအတြက္ တင့္ေတာင့္တင္တယ္ မထားႏိုင္တဲ့ စိတ္ေတြေၾကာင့္ပဲ ဗရႊန္ဆြန့္နဲ႔ သူ႔ဇနီး၊ သူ႔သမီးေတြ ၾကားမွ ပဋိပကၡေတြဟာ အၿမဲတမ္းပဲ ျဖစ္ေပၚေနခဲ့တယ္။ အိုးပိုင္ အိမ္ပိုင္ မရွိေသးတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ သူတို႔ မိသားစုဟာ အိမ္ငွားဘ၀နဲ႔ပဲ လွည့္လည္ ေနထိုင္ခဲ့ရတယ္။
လြီဇာ ပညာသင္ယူေနတဲ့့ ေက်ာင္းမွာ အခက္အခဲ၊ ျပႆနာ တစ္ခ်ိဳ႕တ၀က္နဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ၿပီးခ်ိန္ေနာက္ပိုင္းမွာ လြီဇာတို႔ မိသားစုဟာ ကြန္ေကာ့ကို ေရႊ႕ေျပာင္းလာခဲ့ပါတယ္။ လြီဇာဟာ ငယ္ငယ္တည္းက စာေရးတာ ၀ါသနာပါခဲ့ၿပီး အသက္ အသက္ရွစ္ႏွစ္မွာ ျပဇာတ္ေတြကို စတင္ေရးခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေလာက္ မွာေတာ့ လြီဇာရဲ့ ပုံျပင္ေတြကို ပထမဦးဆုံး ပုံႏွိပ္ထုတ္ေဝနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ မိမိတို႔ မိသားစုမွာ ႀကံဳေတြ႕ေနရ တဲ့ ေငြေၾကးၾကပ္ တည္းမႈေတြကို တစ္ဘက္ တစ္လမ္းကေန ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ဆရာမ အလုပ္ကို လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာင္မွ လြီဇာဟာ စာေရးတဲ့ အေလ့ကို မျပတ္ခဲ့ပါဘူး။
၁၈၆၀ ေလာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ လြီဇာဟာ အေမရိကန္ မဂၢဇင္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Atlantic Monthly မွာ စာ စတင္ေရးသား ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ႀကီး ျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ သူမဟာ သူနာျပဳ အျဖစ္ ေဆးရံု မွာ ၆ ပတ္ေလာက္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္မွာ သူမႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရ တဲ့ ေဆးရံုေတြရဲ့ အလြဲလြဲ အမွားမွား စီမံခန္႕ခြဲမႈေတြ၊ တခ်ိဳ႕ခြဲစိတ္ ဆရာ၀န္ေတြရဲ့ လူနာေတြအေပၚမွာ ခြဲျခား ဆက္ဆံတဲ့စိတ္၊ ကပ်က္ကေခ်ာ္နဲ႔ အမႈမဲ့ အမွတ္မဲ့ထားတဲ့ စိတ္ေတြကို သူမဟာ စာေတြထဲမွာ ရဲရဲ၀င့္၀င့္ပဲ ထုတ္ေဖာ္ေျပာျပခဲ့တယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကို ေရးသားခဲ့တဲ့သူမရဲ့ ေဟာ့စပီတယ္ စကက္ခ်က္ စာအုပ္ေၾကာင့္ပဲ လြီဇာရဲ့ နာမည္ဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ေပၚလြင္လာ ခဲ့ပါတယ္။
လြီဇာ ေရးခဲ့တဲ့ ဇာတ္အိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူမ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ခါးသီးတဲ့ ျဖတ္သန္းမႈ၊ ရုန္းကန္ ရမႈေတြကို အဓိက အားျပဳထားခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၆၀ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ လြီဇာဟာ အခ်စ္၀တၱဳ၊ စိတ္ခံစားမႈကို အသားေပးႏိုင္တဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြ၊ ပုံုျပင္ေတြကို ကေလာင္ခြဲတစ္ခုနဲ႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအထဲက A Long Fatal Love Chase၊ Pauline’s Passion and Punishment တို႔ဟာ အခု အခ်ိန္ထိ ေအာင္ျမင္ေနဆဲ ပါပဲ။ သူမရဲ့ ဇာတ္ေကာင္ေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ က်ဆံုးျခင္း၊ ရုန္းကန္မႈနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈ၊ ခြန္အားကေန ထြက္လာတဲ့ အသီးအပြင့္ေတြ အေၾကာင္းကို အေလးေပး ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္တဲ့ ဇာတ္လမ္း ဇာတ္ကြက္မ်ိဳး ေတြထက္ သူမဟာ ကေလးေတြ အတြက္ကေတာ့ အေကာင္းျမင္တဲ့ စိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာေစ ဖို႔ အဓိကထား ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
လြီဇာရယ္ဆိုၿပီး နာမည္တစ္ခု ခိုင္ခိုင္မာမာျဖစ္လာေစဖို႔ အေထာက္အကူျပဳေပးတဲ့ စာအုပ္ကေတာ့ (Little Women ၁၈၆၈) အမည္ရတဲ့ စာအုပ္ပါပဲ။ ဒီစာအုပ္ဟာ သူမတို႔ ညီအစ္မေတြရဲ့ ကေလးဘ၀ အထုပၸတၱိလို႔ လည္း သတ္မွတ္လို႔ ရပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ (Good Wives – ၁၈၆၉) ကေတာ့ အရြယ္ေရာက္ၿပီးစ အခ်ိန္မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာသဘာ၀ေတြ၊ သူတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကတဲ့ အိမ္ေထာင္ ဘက္ေတြ အေၾကာင္းေရးဖြဲခဲ့ၿပီး သက္လတ္ပိုင္းအရြယ္ေတြၾကားမွာ ေရပန္းစားခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၇၁ ခုနစ္မွာ သူမ ေရးသားခဲ့တဲ့ Little Men မွာ ဇာတ္ေကာင္ဟာ အိမ္ေထာင္ျပဳခဲ့ေပမယ့္ တကယ္တမ္း လက္ေတြ႕မွာ လီြဇာဟာ အိမ္ေထာင္ မျပဳခဲ့ပါဘူး။ သူဟာ ပိုလန္ႏိုင္ငံသား တစ္ေယာက္နဲ႔ ခ်စ္ႀကိဳက္ခဲ့ေပမယ့္ ဘယ္သူနဲ႔မွ လက္မထပ္ခဲ့ပါဘူး။
Little Women ဟာ ေ၀ဖန္ခံႏိုင္တဲ့ အေရးအသားျဖစ္ၿပီး အသက္အရြယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးက စာဖတ္သူေတြဟာ လြီဇာရဲ့ ပရိတ္သတ္ေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ စာေရးသူ၊ စာအုပ္ေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့တဲ့ Eclectic Magazine ကေတာ့ လြီဇာရဲ့ စာအုပ္ေတြဟာ အသက္ ၆ ႏွစ္မွ ၆၀ အထိ လူေတြရဲ့ ႏွလံုးသားထဲကို နက္နက္ရႈိင္းရိႈင္း၀င္ေစတဲ့ အေကာင္းဆံုး စာအုပ္မ်ား လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူစာအုပ္ေတြဟာ လတ္ဆတ္တဲ့ စကားလံုးေတြနဲ႔ လူေတြရဲ့ ေန႔စဥ္ လူမႈဘ၀ေတြကို သဘာ၀က်က် ဖဲြ႕ႏြဲ႕ထားတဲ့ စာစုမ်ားလို႔ပါ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ၾကပါတယ္။
လီြဇာဟာ ဦးေခါင္းခဲယဥ္းနာကို ႏွစ္ရွည္လမ်ား ခံစားခဲ့ရၿပီး အဲ့ဒီေ၀ဒနာနဲ႔ပဲ အသက္ဆံုးရႈံး သြားခဲ့ပါတယ္။ သူမရဲ့ ကိုယ္ေရး အထုပၸတၱိကို ေရးသားတဲ့ သူေတြကေတာ့ သူမခံစားခဲ့ရတဲ့ နာမက်န္းမႈေတြဟာ စစ္အတြင္း က ရလာတဲ့ ျပဒါးအဆိပ္သင့္ မႈေတြေၾကာင့္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ စစ္ပြဲအတြင္းမွာ သူမဟာ အူေရာင္ ငန္းဖ်ားကို ခံစားခဲ့ရၿပီး အဲ့ဒါကို ကုသႏိုင္ဖို႔ ျပဒါးပါ၀င္တဲ့ ျဒပ္ေပါင္းေတြကို အသံုးျပဳခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူမ ေသဆံုးခါနီးမွာ သူမရဲ့ မ်က္ႏွာမွာ အနီျပင္အကြက္ေတြ ထြက္လာတာေၾကာင့္ ကိုယ္ခံ စြမ္းအားစနစ္ ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္မႈ ေရာဂါေၾကာင့္လို႔လည္း သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လြီဇာဟာ သူမရဲ့ ဖခင္ ကြယ္လြန္ၿပီး ၂ ရက္ေျမာက္ေန႔၊ သူမ အသက္ ၅၅ ႏွစ္မွာပဲ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉ ရာစု အေႏွာင္းပိုင္း ကာလေတြထဲက ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာမ မ်ားကဲ့သို႔ပင္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ လြတ္လပ္မႈ၊ လူတန္းစား ခြဲျခင္းတာကို ကန္႔ကြက္မႈေတြကို တက္တက္ၾကြၾကြနဲ႔ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြကို ဘယ္လိုမ်ိဳး ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သင့္တယ္ ဆိုတာ ကို အင္အိုးဖက္ရွင္ဂဲ ႏွင့္ အိတ္ကာဇင္ စာအုပ္ေတြမွာ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း ေဖာ္ထုတ္ေရးသား ခဲ့ပါတယ္။ လြီဇာဟာ အရြယ္ေကာင္းစဥ္ အခ်ိန္မွာ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့ေပမယ့္ သူ႔ရဲ့ နာမည္နဲ႔ ဂုဏ္သတင္း ကေတာ့ ယေန႔ထက္ထိ ေျပာစမွတ္ျပဳေနရ ဆဲပါပဲ။
ရိုးသားစြာ ရုန္းကန္ျခင္းရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆုလာဘ္ဟာ ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္ေၾကာင္းကို လြီဇာက ကၽြန္မတို႔ကို သင္ျပခဲ့ပါတယ္။
ႏွင္းႏုလြင္
Women’s World Journal
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+