ကေလးငယ္မ်ား ေရႏွစ္ျခင္းေၾကာင့္ အမ်ားဆံုးေသဆံုးေန
ကေလးေတြဟာ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရတတ္ၾကသလို လံုး၀ထင္ မထားတဲ့ မေတာ္ တဆမႈ ေၾကာင့္လည္း အသက္ ဆံုးရွံဳးႏိုင္ပါ တယ္။ ကမၻာတ၀န္းမွာ ကေလး သူငယ္ေတြ အမ်ားဆံုး ထိခိုက္ ဒဏ္ရာ ရၾကတဲ့ အေၾကာင္းရင္း (၉)မ်ိဳးရွိျပီး ေသဆံုးမႈ အမ်ားဆံုး အေၾကာင္းရင္း ကေတာ့ ေရနစ္ေၾကာင့္ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အသက္ (၅)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြ ေရနစ္လို ့ေသဆံုးတဲ့ ဦးေရဟာ ယာဥ္မေတာ္ဆမႈေတြေၾကာင့္ ေသ ဆံုးတဲ့ ဦးေရထက္ကို ပိုမ်ားေနတာပါ။ ၂၀၁၀ တစ္ႏွစ္ အတြင္းမွာ အသက္ (၅)ႏွစ္ေအာက္ အရြယ္ ကေလးငယ္ အေယာက္ (၁)သိန္းမွာ (၃)ဦးႏႈန္း ေရႏွစ္ေသဆံုး ခဲ့ပါတယ္။
အသက္ (၄)ႏွစ္ေအာက္ မိန္းကေလးေတြဟာ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈေၾကာင့္ အမ်ားဆံုး ေသဆံုးရေလ့ ရွိျပီး ေရႏွစ္ ေသဆံုးျခင္းက ဒုတိယလိုက္ေနေပမယ့္ ေယာက္်ားေလးေတြ မွာေတာ့ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း မွာ ေရႏွစ္ေသဆံုးမႈ ႏႈန္းက အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနျပီး ယာဥ္မေတာ္တဆမႈနဲ ့ ထိခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးရ မႈႏႈန္းထက္ကို ျမင့္လာတာပါ။
ထူးျခားတာက ဒီကေလးေတြ ေရႏွစ္ေသဆံုး ခဲ့တာဟာ ေတာထဲေတာင္ထဲက ေရေခ်ာင္းေတြမွာ မဟုတ္ ဘဲ ျမိဳ ့ေပၚက ေရကူးကန္ေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိမ္မွာရွိတဲ့ ေရခ်ိဳးကန္ထဲတင္ ေရႏွစ္ေသဆံုးတဲ့ ကေလး ဦးေရဟာ မနဲလွပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ စေန၊ တနဂၤေႏြ ရံုး၊ ေက်ာင္း ပိတ္ရက္ေတြမွာ ကေလးေတြေရႏွစ္ေသဆံုး တဲ့ႏႈန္းက ပိုပါတယ္။ စစ္တမ္းေတြ အရ ရံုး၊ ေက်ာင္းဖြင့္ရက္ေတြမွာ ေရႏွစ္ေသဆံုးတဲ့ ကေလးဦးေရ (၉)ဦး သာရွိခဲ့ေပမယ့္ စေန၊ တနဂၤေႏြေတြ မွာေတာ့ (၁၄) ဦး ရွိခဲ့ပါတယ္။
ျမိဳ ့ေပၚကေရကူးကန္ေတြမွာ ကေလးေတြ မေတာ္တဆ ျပဳတ္မက်ေအာင္ အရံအတား မလုပ္ထားလို ့ ေရ ထဲျပဳတ္က် ေသဆံုးတဲ့ ကေလးေတြရွိသလို ေရကူးမကၽြမ္းက်င္ပဲ ေရဆင္း ကူးရာကေန ေရႏွစ္ေသဆံုးရ သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္ကမၻာလံုးမွာ မေတာ္တဆ မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရ တဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြထဲမွာ ကေလးေတြ ေရႏွစ္ေသဆံုးတာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနတယ္လို ့ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ ့က ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ထားပါတယ္။
တစ္ခါ ေရႏွစ္ေနတဲ့ကေလးကို အခ်ိန္မွီဆယ္ယူႏိုင္ေပမယ့္ ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္း မတတ္ကၽြမ္းတဲ့ အတြက္ လည္း ကေလးေတြ မေသသင့္ပဲ ေသဆံုးရတဲ့အတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ကေလးေတြကို ေရကူးသင္ေပးဖို ့၊ ေရကူး ကန္ေတြမွာ အရံအတားေတြထားဖို ့၊ ေလွစီးတဲ့အခါမ်ိဳးေတြမွာ ကေလးေတြကို အသက္ကယ္ အက်ၤီ၀တ္ ထားေပးဖို ့၊ ေရွးဦး သူနာျပဳစုနည္းေတြ သင္ယူထားဖို ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ ့က အၾကံျပဳထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ မထင္တဲ့အခ်ိန္မွာ မထင္တာကို လုပ္တတ္တဲ့ ကေလးေတြဟာ ဒဏ္ရာအမ်ိဳးမ်ိဳး ရႏိုင္ပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို ့ေနထိုင္တဲ့ကမၻာၾကီးကို လူၾကီးေတြအဆင္ေျပေအာင္ တည္ေဆာက္ ထားပါတယ္။ ထမင္းစား စားပြဲနဲ ့ ထိုင္ခံုကအစ၊ ေမာ္ေတာ္ကားေတြအဆံုးေပါ့။ ဒီေတာ့ ကေလးေလးေတြအတြက္ အရာရာတိုင္းဟာ ခက္ခဲေနတတ္ ပါတယ္။ လက္ရွိေစ်းျခင္းေတာင္းထက္ (၅)ဆေလာက္ပိုၾကီးတဲ့ ေစ်း၀ယ္ျခင္းနဲ ့ေစ်းသြားရရင္ သင္ကိုယ္တိုင္လည္း အေတာ္ေလးအခက္ေတြ ့မွာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ကေလးေတြအခက္ေတြ ့ျပီး ဒဏ္ရာအနာ တရျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္း ရင္း ေလးေတြကို ေလ့လာၾကည့္၇ေအာင္ပါ။
ေပ်ာ့ေပ်ာ့အိအိကစားကြင္း။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ၁၉၉၀ ကေန ၂၀၁၀ အတြင္း ေပ်ာ့ေပ်ာ့အိအိ ကစားကြင္း ကေန ဒဏ္ရာရလာတဲ့ကေလး ၆၅၀၀၀ ဦး ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကေလးေတြထဲက ထက္၀က္ေလာက္ဟာ အသက္ ၆ ႏွစ္ကေန ၁၂ ၾကားအရြယ္ေတြပါ။ အသက္ (၅)ႏွစ္ေအာက္ အရြယ္က သံုးပံုတစ္ပံုေလာက္ ရွိပါတယ္။ ေပ်ာ့ေပ်ာ့အိအိ ကစားကြင္းေပၚမွာ အားပါးတရ ခုန္ၾကရာကေန ျပဳတ္က်ျပီး အရိုးေတြက်ိဳးအက္ ကုန္ၾကတာပါ။ အရြယ္မတူတဲ့ ကေလးေတြ ျပိဳင္တူေဆာ့ကစား တဲ့အခါမွာ အငယ္ေလးေတြက ဒဏ္ရာ ရရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေပ်ာ့ေပ်ာ့အိအိ ကစားကြင္းေတြမွာ အရြယ္မတူ၊ ကိုယ္လံုး အရြယ္အစားမတူတဲ့ ကေလးေတြကို ျပိဳင္တူေပးမကစား သင့္ပါဘူး။
ၾကယ္သီးပံုဓါတ္ခဲမ်ား။ ရုပ္သံကြန္ထရိုး၊ နာရီ၊ ကင္မရာေတြမွာ တျဖည္းျဖည္း အသံုးမ်ားလာတဲ့ ၾကယ္သီးပံု ဓါတ္ခဲ ေတြကို ကေလးေတြကို အလြန္ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုဓါတ္ခဲေတြကို အမွတ္တမဲ့ ထားရာကေန ကေလးေတြ ယူကိုင္ၾကည့္ျပီး ပါးစပ္ထဲထည့္ ျမိဳခ်ၾကလို ့ ေဆးရံုေရာက္ခဲ့တဲ့ ဦးေရဟာ ၁၉၉၀ ကေန ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ေဆးရံုတက္ျပီး ကုသမႈ ခံယူခဲ့ရတဲ့ ကေလး စုစုေပါင္းရဲ ့ ၈၄ ရာခိုင္ႏွႈန္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
လစ္သီယမ္ ဓါတ္ခဲလိုမ်ိဳးကို ျမိဳခ်မိရင္ နွစ္နာရီအတြင္း အစာလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ အေပါက္ၾကီးျဖစ္ သြားႏိုင္ပါ တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ဓါတ္ခဲထည့္ထားတဲ့ ကိရိယာေတြအားလံုးကေန ကေလးေတြ ဓါတ္ခဲထုတ္ယူလို ့ မရေအာင္ တိပ္ပတ္ ထားသင့္ပါတယ္။
ကားကူရွင္ထိုင္ခံုေတြ။ ကားကူရွင္ေတြဟာ ပူလာတာနဲ ့အမွ် မ်က္ႏွာျပင္ေခၽြးျပန္လာျပီး နိုင္လြန္နဲ ့တူတဲ့ ကားထိုင္ခံု အခင္းေတြက ကေလးရဲ ့ႏႈးညံ့တဲ့ အေရျပားကို အၾကီးအက်ယ္ ယားယံနာက်င္ေစပါတယ္။ ကားထိုင္ခံုေပၚ ခ်လိုက္ တာနဲ ့ ကေလးရဲ ့ေနာက္ေက်ာ၊ တံေတာင္၊ ဦးေခါင္း၊ ဒူးေခါက္ေကြး ေတြမွာ အေရျပား ယားယံနီရဲလာတာမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးနုနု ငယ္ငယ္ေလးေတြကို ကားထိုင္ခံုေပၚ မခ်ခင္ အကာအကြယ္ေပးနိုင္တဲ့ ခ်ည္သားအစ သန္ ့သန္ ့ေလးခင္းထားျပီး ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
သင့္ဆံပင္ကို သတိထားပါ။ ကေလးေလးေတြရဲ ့လက္ေခ်ာင္း ၊ေျခေခ်ာင္းကေလးေတြကို မိဘေတြက ကိုင္တြယ္ ပြတ္သပ္ နမ္းရွဳပ္ၾကသလို တစ္၊နွစ္၊သံုး၊ေလး ေရတြက္တာကိုလည္း တေပ်ာ္တပါးလုပ္တတ္ ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေမ့ဆံပင္ တစ္မွ်င္ေလာက္က ကေလးရဲ ့လက္ေခ်ာင္း ၊ေျခေခ်ာင္းေတြ ၾကားထဲ ညွိပါသြားမယ္ဆိုရင္ တျဖည္းျဖည္း ထံုးသြားျပီး ေသြးလည္ပတ္မႈကို ပိတ္ဆို ့ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးရဲ ့ လက္ေခ်ာင္း၊ေျခေခ်ာင္း၊ငယ္ပါတို ့ ေယာင္ယမ္း လာတယ္ဆိုရင္ ဆံပင္၊ ပလတ္စတစ္မွ်င္၊ၾကိဳးတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ရစ္ပတ္ေနျခင္းရွိ၊မရွိ ဂရုတစိုက္ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
ဆပ္ျပာခဲေတြ။ ေတာက္ပတဲ့ အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ ့လာတဲ့ ဆပ္ျပာခဲ၊ဆပ္ျပာေတာင့္ေတြကို ကေလးေတြက မုန္ ့လို ထင္မွတ္မွားျပီး ပါးစပ္ထဲ ထည့္လိုက္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ အၾကီးအက်ယ္ အဆိပ္သင့္ေစမွာပါ။ ဆပ္ျပာကို မ်ားမ်ား စားမိတဲ့ကေလးေတြဆိုရင္ ကိုးမားျဖစ္တဲ့ အဆင့္ထိကိို ေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ သင့္ကေလး ေရခ်ိဳးခန္း ထဲကေန ထြက္လာျပီး ေအာ့အန္ေနမယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးေနမယ္၊ နင္သလိုျဖစ္ေနမယ္၊ ငိုက္မ်ဥ္းလာမယ္ဆိုရင္ ဆပ္ျပာ စားလိုက္မိတာ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ေပါ့ေပါ့မေနသင့္ပါဘူး။
သံလိုက္။ အလုပ္စားပြဲမွာ သံလိုက္တင္ထားမယ္ဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈကို ေလ်ာ့နဲေစတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆ က်ယ္ျပန္ ့ လာတာနဲ ့အမွ် အိမ္၊ရံုးစားပြဲေတြမွာ သံလိုက္ကို ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ ့ ျမင္ေနရပါတယ္။ ကေလးေတြ က ေဆာ့ရင္းနဲ ့ ဒီသံလိုက္တံုးေတြကို ျမိဳခ်မိတတ္ျပီး အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္ဆို ့ႏိုင္တဲ့အျပင္ တစ္ရွဳးပ်က္စီး သြားျပီး ေသဆံုးသြားႏိုင္ ပါတယ္။
ကစားကြင္းေလွ်ာစီးခံုမ်ား။ ေလွ်ာစီးတဲ့အခါ ကေလးေတြဟာ ေျခေထာက္ ညွပ္သြားျပီး အရိုးက်ိဳးသြားႏိုင္ ပါတယ္။ မသမာသူေတြက ေလွ်ာေတြေပၚမွာ ေက်ာက္ခဲ၊ ဘလိပ္ဓါးေတြ ထားထားတတ္ၾကတဲ့ အတြက္ ကေလးငယ္ေတြမွာ ဒဏ္ရာအျပင္းအထန္ ရႏုိင္ပါတယ္။ ကေလးေတြ ေလွ်ာမစီးခင္ ေလွ်ာခံုကို ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးပါ။ လူၾကီးက ကေလး ကိုပိုက္ျပီး ေလွ်ာစီးတာမ်ိဳး လံုး၀မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ကေလးအတြက္ပိုျပီးေတာ့ အႏၱရယ္ရွိပါတယ္။ သူတစ္ေယာက္ တည္း စီးတာကို ေဘးကေန လုိက္ထိန္းေပးတာ ပိုေကာင္းပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ေစ်း၀ယ္ လက္တြန္းလွည္းေတြ၊ ရုပ္ျမင္သံၾကားစက္ေတြနဲ ့ အိမ္ထဲက ပရိေဘာဂေတြဟာလည္း ကေလး ေတြကို ဒဏ္ရာရေစႏိုင္တဲ့အတြက္ ကိုယ့္ရင္ေသြးေလး ေရႏွစ္တာမျဖစ္ေအာင္၊ အျခားဒဏ္ရာေတြ လည္းမရေအာင္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္တတ္ေစဖို ့ ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ ရပါတယ္။
Lashio News Diary
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+