က်ိန္စာသင့္ မ်ဳိးဆက္အတြင္းမွ ညီအစ္မမ်ား
“လမ္းေဘးမွာ ကြၽန္မ အိပ္ေနတုန္းမွာ အုပ္စုဖြဲ႕ မုဒိမ္းက်င့္ ေစာ္ကားခံရတယ္၊ ကြၽန္မလည္း ကိုယ္ဝန္ ရသြားတာေပါ့” ဟု ၎က ဆိုပါသည္။ အယ္ဘာနာ သည္ သူမကို အႏိုင္က်င့္ ေစာ္ကားသြားသူမ်ားအား သိပင္မသိပါ။ ဘာလုပ္လို႔ လုပ္ရမွန္းလည္း မသိေပ။ ဒီလိုနဲ႔ သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္က ေနရာတစ္ခုကို ညႊန္ေပးသည္။ ေဆးခန္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ KOFAVIV ဟုအမည္ရသည့္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕က ဦးေဆာင္ ဖြင့္ထားသည့္ ေဆးခန္း ျဖစ္ေပသည္။ အဆိုပါ အဖြဲ႕အမည္၏ အဓိပၸာယ္က အမ်ဳိးသမီး သားေကာင္မ်ား အတြက္ အမ်ဳိးသမီး သားေကာင္မ်ား၏ ေကာ္မရွင္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ “သူတို႔ဆီကို ကြၽန္မ ေရာက္သြားေတာ့ ဗိုက္က ေတာ္ေတာ္ေလး ပူေနၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မကို ေသေသခ်ာခ်ာ ကို ေစာင့္ေရွာက္ေပးၾကတယ္” ဟု အယ္လ္ဘာနာက ေျပာၾကားသည္။
ထိုေနရာသည္ ရက္စက္မႈ အေပါင္းႏွင့္ ဖုံးလႊမ္းေနသည့္ အယ္လ္ဘာနာ၏ ပတ္ဝန္းက်င္မွ အိုေအစစ္ေလး သဖြယ္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။ စားဖို႔ စီစဥ္ေပးသည္။ သန္႔ရွင္းေသာေရ ရသည္။ ေနစရာေပးသည္။ ဂ႐ုစိုက္ေပး သည္။ ကေလးကို ေမြးခဲ့ပါသည္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္နာက်င္မႈက ရွိဆဲျဖစ္သည္။ ၂ ႏွစ္ၾကာသည့္ တိုင္ ရွိေနဆဲပင္။
“ဒါက သိပ္ကို ဆိုးဝါးလြန္းပါတယ္ ရွင္၊ ကြၽန္မ သမီးေလးကို ကြၽန္မခ်စ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မကိုယ္ကြၽန္မ အၿမဲတမ္း ျပန္ေတြးျဖစ္တယ္ေလ။ လူအုပ္စုလိုက္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ ရလဒ္ျဖစ္တဲ့ သမီးေလး ကြၽန္မမွာ ရွိေနတယ္ေပါ့” ဟု အသက္ ၃၃ ႏွစ္ ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည့္ အယ္ဘ္ဘာနာက ေျပာျပသည္။
စိတ္မေကာင္းစရာ ပိုေကာင္းသည္က အထက္ပါ အမ်ဳိးသမီး၏ ဇာတ္လမ္းက ေဟတီတြင္ သိပ္မ ဆန္းျခင္း ျဖစ္သည္ဟု KOFAVIV အဖြဲ႕ကို တည္ေထာင္သူ မယ္ယာဗီလတ္ အက္ပိုလြန္က ရွင္းျပသည္။
“ငလ်င္ ၿပီးသြားတဲ့အခါ ဒီကအေျခအေနေတြက လူမဆန္ေလာက္ေအာင္ကို ဆိုးဝါး ယိုယြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ လုံၿခံဳေရးက လုံးဝမရွိဘူး။ အစားအေသာက္ မရွိ၊ အလုပ္ကလည္း မရွိေပါ့။ ျပႆနာေတြ က ေတာထ ေနသလိုပါပဲ” ဟု မယ္ယာက ဆိုသည္။
မိသားစုကို ကာကြယ္ေပးေနသူမ်ား ငလ်င္အတြင္း ကြယ္လြန္သြားျခင္း၊ အိမ္မရွိေတာ့ျခင္း၊ ရွိသည့္ အိမ္မ်ား ကလည္း တံခါးမရွိ ဓားမရွိ မလုံၿခံဳေတာ့ျခင္း စသည္တို႔ေၾကာင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ပိုမိုျမင့္ တက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ တရားဥပေဒ မရွိေတာ့ျခင္းက ပိုဆိုးသည္။ ငလ်င္လႈပ္ၿပီး ၂ ႏွစ္အတြင္း ေဟတီ တြင္ မုဒိမ္းမႈေၾကာင့္ တရားစြဲဆို ေထာင္ခ်ခံရသူ လုံးဝမရွိေၾကာင္း UNHCR က အတည္ျပဳထားပါသည္။
“အႀကီးမားဆုံး ျပႆနာက တရားမွ်တမႈ ဆိုတာကို ဘယ္သြားရွာရမွန္းကို မသိေတာ့တာပါ” ဟု အသက္ ၅၂ ႏွစ္အ႐ြယ္ မယ္ယာက ေျပာၾကားသည္။
ငလ်င္မလႈပ္ခင္ အခ်ိန္မ်ားကပင္ မုဒိမ္းမႈ ဆိုသည္က ေဟတီတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ တကယ့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ တကယ့္ကို ကြက္ေပ်ာက္။ လူမႈေရး ျပႆနာမ်ား၊ က်ဴးလြန္သူမ်ား၏ လက္စားေခ်မႈကို ေၾကာက္ရျခင္းမ်ား၊ ဥပေဒလက္တံ တိုျခင္းမ်ားေၾကာင့္ လူမသိသူမသိပင္ ႀကိတ္ခံစား ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၀၄ ကတည္းက မယ္ယာဗီလတ္ အက္ပိုလြန္ႏွင့္ မာရီအီရာမီသီ ဒယ္လ္ဗာတို႔က အထက္ပါ အဖြဲ႕အစည္းကို စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်ိန္ ကတည္းက ယခုအထိ မုဒိမ္းမႈ သားေကာင္ အမ်ဳိးသမီး ေလးေထာင္ေက်ာ္ကို လုံၿခံဳမႈ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈႏွင့္ ဥပေဒေရးရာ အကူအညီမ်ား ေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။
“လူေတြကို တိတ္ဆိတ္မေနၾကဖို႔ ကြၽန္မတို႔က ေျပာပါတယ္။ ကိုယ့္ကို ဒုကၡေပးသြားတဲ့ ဟာကို ေၾကာက္ ၿပီးေတာ့ မေျပာဘဲ မေနၾကဖို႔ ေျပာပါတယ္” ဟု မယ္ယာက ဆိုသည္။ အဖြဲ႕တည္ေထာင္သူ မယ္ယာ ကိုယ္တိုင္ကိုက လိင္အၾကမ္းဖက္ ခံရလွ်င္ မည္သို႔ ရွိမည္ ဆိုသည္ကို ေကာင္းေကာင္းႀကီး သိပါသည္။ သူမကိုယ္တိုင္ ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ လိင္အၾကမ္းဖက္ ခံရဖူးသည္။ သူမကို မုဒိမ္းသမားမ်ား လက္ထဲမွ ကယ္တင္ရန္ ႀကဳိးစားရင္း သူမခင္ပြန္းလည္း ႐ိုက္သတ္ ခံလိုက္ရသည္။ ၂၀၁၀ တြင္ သူမ၏ ၁၄ ႏွစ္အ႐ြယ္ သမီးေလးလည္း မုဒိမ္းက်င့္ခံ ရျပန္သည္။
“ဒီလို အမႈကိစၥေတြ ၾကားတဲ့အခါ ကြၽန္မ ဘယ္လိုခံစားရတယ္ဆိုတာ ရွင္းျပလို႔မရဘူး။ ကြၽန္မပဲ သိတယ္ေလ။ ဘယ္လို မ်ဳိးဆက္မွာ အသက္ရွင္ ေနရ သလဲလို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ျပန္ေမးမိတယ္။ ကြၽန္မတို႔ က်ိန္စာမ်ား သင့္ေနသလားေပါ့” ဟု မယ္ယာက ဖြင့္ဟခဲ့သည္။ ရဲသြားတိုင္ေတာ့လည္း စကားေတြသာ အမ်ားႀကီး ေျပာေနရသည္။ မိန္းကေလးေတြက အေနအထိုင္ မတတ္တာဟု ရဲက ေျပာတာ ခံရေသးသည္။ သို႔ေသာ္ အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုခုျဖစ္မွ ရမည္ ဆိုသည့္ ခံယူခ်က္အတိုင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးသည့္ အဖြဲ႕အစည္း တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ အမ်ား က ေလးစားရသည့္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ အမွန္တကယ္ ျဖစ္လာပါသည္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရး ေကာင္စီတြင္ သြားေရာက္ကာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ လုံၿခံဳေရး တိုးျမႇင့္ေပးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ထည့္သြင္းေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။
“ကြၽန္မ ေစာ္ကားခံခဲ့ရတယ္။ ကြၽန္မ တရားမွ်တမႈကို မရွာေဖြႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မသိသြားၿပီေလ။ တျခားအမ်ဳိးသမီးေတြ အတြက္ တရားမွ်တမႈကို ရွာေပးမယ္” ဟူ၍ သူမက ေျပာၾကားသည္။
ငလ်င္က ေဟတီႏိုင္ငံကို လႈပ္ခတ္သြားေတာ့ KOFAVIV ၏ ေဆးခန္းႏွင့္ ႐ုံးမ်ားလည္း ၿပဳိက်သြားသည္။ မယ္ယာလည္း ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ႏွစ္ဝက္ခန္႔ ေနထိုင္ရသည္။ ထိုေနရာမ်ားတြင္ အေျခအေနက ပိုၿပီးဆိုးေနေၾကာင္း မယ္ယာ တစ္ေယာက္ ျမင္ေနရသည္။
“ငလ်င္ေၾကာင့္ ေထာင္တံခါးေတြ ပြင့္ကုန္တယ္ေလ။ ေထာင္သားေတြအားလုံး လြတ္ကုန္တယ္။ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက လက္နက္ေတြနဲ႔ တကယ့္ လူသတ္ေကာင္ေတြ” ဟု မယ္ယာက အေျခအေနကို ရွင္းျပသည္။ သူေတာင္တစ္ႀကိမ္ ေသနတ္ေထာက္ကာ အလုခံ လိုက္ရေသးသည္။
“ဒီလို အျဖစ္ဆိုးေတြကို ေျခာက္လေလာက္ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ကေလးလည္း အလြတ္မေပး၊ လူႀကီးလည္း အလြတ္မေပး၊ အေမေတြ ညီမေတြလည္း မေနရတဲ့ အေျခအေနပါ” ဟု သူမက ဆိုသည္။
သို႔ႏွင့္ သူမတို႔ အမ်ဳိးသမီးအဖြဲ႕က ဦးေဆာင္ကာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားအတြက္ စုေပါင္းလုံၿခံဳေရး လုပ္ၾက သည္။ ညဘက္ ကင္းေစာင့္သည့္ အဖြဲ႕မ်ား ျပဳလုပ္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီးႏွင့္ ဝီဇယ္ မ်ား ေပးထားသည္။ တစ္ခုခုဆို အသံျပဳ၍ရေအာင္ ျဖစ္ပါသည္။ ယခုဆိုလွ်င္ သူမတို႔ အဖြဲ႕တြင္ အမ်ဳိးသမီး တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ရွိပါသည္။ လိင္မႈ အၾကမ္းဖက္ျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ဒဏ္ရာ ႐ုပ္ဒဏ္ရာ ရသူမ်ားကို သြားေရာက္ စကားေျပာေပးျခင္း၊ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ ဥပေဒအရ အကူအညီ ေပးျခင္းတို႔ လုပ္ေပးၾက သည္။ ေဆး႐ုံႏွင့္ ခ်ိတ္ထားကာ မုဒိမ္းက်င့္ခံရသူ ရွိတိုင္းခ်က္ခ်င္း ေဆးစာမွတ္တမ္းယူၿပီး အေရးယူ အျပစ္ေပးႏိုင္ေအာင္ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္ ငွားၿပီးစီစဥ္သည္။ ဥပေဒေၾကာင္း ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို မယ္ယာတို႔ အဖြဲ႕က ေပးလွဴသည္။
“ကြၽန္မ အိပ္မက္ကေတာ့ မုဒိမ္းမႈေတြကို ထိုင္ေရတြက္ေနရတာ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားတဲ့ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္ေစခ်င္ တယ္။ ေဟတီက လူေတြဟာ သူတစ္ပါးကို အၾကမ္းဖက္ၾကတယ္လို႔ မေျပာရေတာ့ဘဲ တစ္ေန႔မွာ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ေလးစားၾကတဲ့ တိုင္းျပည္အျဖစ္ ျမင္ေစရမယ္” ဟု မယ္ယာက ေျပာပါသည္။
သန္႔ဇင္စိုး
The Voice Journal
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+